Η διδασκαλία αγίων Πατέρων και Θεολόγων για το "κατ'
εικόνα και καθ' ομοίωσιν"
1. Άγιοι τής Εκκλησίας
Άγιος Βασίλειος Καισσαρείας:
"Το μεν γαρ κατ' εικόνα φύσει δέδοται ημίν και
αμετάβλητον εξ αρχής και εις τέλος συμπάρεστι, το δε καθ' ομοίωσιν εκ
προαιρέσεως και οίκοθεν ύστερον κατορθούμεν. Εν μεν ουν τη πρώτη βουλή λέγων ο
Θεός Ποιήσωμεν άνθρωπον κατ' εικόνα ημετέραν και το καθ' ομοίωσιν προσέθηκε,
δεικνύς ότι και προαίρεσιν ημίν αυτεξουσίαν εμβαλεί την δυναμένην ποιήσαι ημάς
ομοιωθήναι θεώ· και ουν και τοιούτοι απετελέσθημεν κατά την πρόρρησιν του Θεού.
πολλοί γαρ οι ομοιωθέντες αυτώ, πάντως δε και οι ομοιωθησόμενοι, καν μη και
πάντες". (Αγ. Βασιλείου: "Περί τής τού ανθρώπου κατασκευής":
παρ. 20).
"Το γαρ μη παρέργως ακούειν τών θεολογικών φωνών, αλλά
πειράσθαι τον εν εκάστη λέξει και εν εκάστη συλλαβή κεκρυμμένον νουν
εξιχνεύειν, ουκ αργών εις ευσέβειαν, αλλά γνωριζόντων τον σκοπόν τής κλήσεως
ημών. Ότι πρόκειται ημίν ομοιωθήναι Θεώ, κατά το δυνατόν ανθρώπου φύσει.
Ομοίωσις δε, ουκ άνευ γνώσεως". (Αγίου Βασιλείου: "Περί τού Αγίου
Πνεύματος" PG 32, st. 69). (Κατά τον άγιο Βασίλειο, το καθ' ομοίωσιν δεν
είναι δεδομένο σε όλους, αλλά "πρόκειται" να γίνει αυτή η ομοίωση,
προς τους κεκλημένους προς αυτό).