ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ
ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΑΡΙΟΝ †ΑΓ.ΒΡΕΣΘΕΝΗΣ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (1932) Ἐπανέκδοση 1993 σελ. 60.
Ἐκτὸς αὐτῆς οὐ μόνον ἄνθρωπος δύναται σωθῆναι, οὐδὲ ἐκ τῶν παθῶν αὑτοῦ ἀπαλλαχθῆναι, οὐδὲ ἐν τῇ καρδίᾳ αὑτοῦ τὴν εἰρήνην ἔχειν καὶ τὴν ζωὴν αὐτοῦ ἐν ἐλεεινῇ καὶ ἀξιοδακρύτῳ καὶ ἀξιοθρηνήτῳ καταστάσει θέλει διέλθῃ, ἀκαταπτύστως ἐλεγχόμενος ὑπὸ τῆς πονηρᾶς α. συνειδήσεως, ἐν ἀσώτῳ καὶ ῥερρυπωμένῳ βίῳ, ἐν πτωχείᾳ καὶ ἀμελείᾳ πολλῇ καὶ ἐν ἀσθενείᾳ καὶ ποικίλαις ἄλλαις συμφοραῖς περιστιχούμενος κατὰ τὸ «’Απὸ τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν, ἀσθενεῖ τὸ σῶμα, ἀσθενεῖ μου καὶ ἡ ψυχή». Ὡς καὶ κατὰ τὸ «ἐν ἄλλοις πταίομεν καὶ ἐν ἄλλοις παιδευόμεθα». «Τὰ γὰρ ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος». Διὰ νὰ ἀπαλλαχθῇ τις τῶν ἐξ ὅλων ὅσων εἴπομεν πρέπει ὡς καὶ ὀφείλει, νὰ προετοιμασθῇ πρὸ 15 ἤ ἔστω καὶ πρὸ τριῶν ἡμερῶν.
α΄) Νὰ μελετήσῃ τὰς 10 ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ. β΄) Τὰ 7 Μυστήρια. γ΄) Τὰ 7 Δόγματα καὶ 7 θανάσιμα ἁμαρτήματα. Τὰς μὲν 10 ἐντολὰς ἀνάγνωσον. Τὰ μυστήρια ταῦτα : α΄) τὸ Βάπτισμα, β΄) τὸ χρῖσμα (Ἅγιον Μύρον), γ΄) τῆς Ἁγίας Κοινωνίας, δ΄) τῆς Μετανοίας Ἐξομολογήσεως, ε΄) τῆς Ἱερωσύνης, στ΄) τοῦ Γάμου καὶ ζ΄) τοῦ Εὐχελαίου. Τὰ Δόγματα : α΄) Τῆς Ἁγίας Τριάδος Δόγμα, ὡς φαίνεται καὶ εἰς τὸν Σταυρὸν ὅπου ποιοῦμεν, β΄) ἡ Θεότης τοῦ Ἰησοῦ, γ΄) ἡ Ἔνσαρκος Οἰκονομία, δ΄) ἡ Παρθενία τῆς Θεοτόκου, ε΄) ἡ προσκύνησις τῶν Ἁγίων Εἱκόνων, ς΄) ἡ Ἀθανασία τῆς ψυχῆς καὶ ζ΄) ἡ μέλλουσα ζωή. Ὡς καὶ τὰ 7 θανάσιμα ἁμαρτήματα : α΄) Ἡ Ὑπερηφάνεια, β΄) ἡ Φιλαργυρία, γ΄) ἡ Πορνεία, δ΄) ἡ Γαστριμαργία, ε΄) ἡ Ἀκηδεία, ς΄) ὁ Φθόνος καὶ ζ΄) ἡ Ὀργή. Ὅταν ὁ προετοιμασθεὶς Χριστιανὸς ἐξομολογηθῇ διὰ γεν. Ἐξομολογήσεως, ἀρχίζει καὶ γράφει τὰς αὐτοῦ ἁμαρτίας, διὰ δύο λόγους : α) διὰ τὴν ἀκρίβειαν καὶ β) ὅτι φθόνῳ τοῦ ἐχθροῦ ἐν τῇ ἐξομολογήσει. α. τὰ περισσότερα λησμονεῖ.
Γράφει μὲν ἀπὸ μικρᾶς παιδικῆς ἡλικίας, ἀπὸ 5 ἕως 10 χρόνων, ἄν ἐνθυμῆται ὥντινων τὴν εὐθύνην καὶ τὸν Κανόνα λαμβάνουν οἱ γονεῖς καὶ ἀνάδοχοι, ἀλλὰ μόνον διὰ νὰ μὴν ἐμποδισθῇ ἡ ψυχὴ ἐν τῇ ἀναβάσει εἰς τοὺς οὐρανοὺς διὰ τῶν Τελωνείων. Ἀφοῦ, ὡς προείπομεν, γράψει λεπτομερῶς, ἔρχεται πρὸς τὸν Πνευματικόν αὐτοῦ Πατέρα· καὶ ὁ Πνευμ. α. Πατὴρ. Ποίησον τέκνον 3 Μετανοίας καὶ προσκύνησον τὰς Ἱ. Θ. Π. Εἰκόνας Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ Παναγίας αὐτοῦ Μητρὸς Κυρίας Θεοτόκου, καὶ γονυκλινῶς, μετὰ συντριβῆς καὶ εὐλαβείας μετὰ Κατανύξεως καὶ δακρύων σου πολλῶν λέγε : (ὅταν ὅμως προηγουμένως ὁ Πνευμ. σου Πατὴρ εἴπῃ σοι Τέκνον βλέπε, ὅτι πρὸς ἡμᾶς ἦλθες ἐξομολογηθῆναι τὰς ἁμαρτίας σου, ἀλλ’ ὅμως ἀοράτως παρίσταται ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ἀναμένων ν’ ἀκούσῃ τὴν ἐξομολόγησίν σου καὶ σχίσῃ τὸ χειρόγραφον τῶν ἁμαρτημάτων σου, ὡς καὶ οὐ μόνον συγχωρήσῃ τὸ τῶν ἁμαρτιῶν ἄπειρον πέλαγος, συγγνωστῶν λέγω, μέσων, ὡς καὶ τῶν θανασίμων ἁμαρτημάτων, ἀλλὰ καὶ ἀξιώσει μετασχεῖν τῶν ἀχράντων Αὐτοῦ Μυστηρίων Ἁγίας Κοινωνίας, ὡς καὶ τῆς Οὐρανίου δόξης Αὐτοῦ καὶ Βασιλείας ἀξιώσει σοι, ἀμήν. Ἔχε ὅμως καὶ τοῦτο ὑπ’ ὄψιν σου, ὅτι οὐ μόνον θα συγχωρηθῶσι μετὰ τὴν ἐξομολόγησιν αἱ ἁμαρτίαι σου, ἐὰν μετ’ ἀκριβείας φυλάξῃς τοὺς κανόνας καὶ ἐντολὰς τοῦ Πνευματικοῦ σου Πατρός, ἀλλὰ καὶ θὰ ἴδῃς μεγ. βελτίωσιν καὶ διαφορὰν ἐν τῷ οἴκῳ σου ἤ ἐν τῇ οἰκογενείᾳ σου. Εἰρήνην, εὐλογίαν καὶ ἀγάπην ὡς καὶ ὑγείαν, εὐτυχίαν καὶ μακροημέρευσιν πολυχρόνιον. Καὶ τότε πρὸς ὑμᾶς ὁ λόγος. (Εὐλογία κυρίου ἐφ’ ὑμᾶς καὶ ἐπὶ τὸν οἶκον τοῦτον). Βλέπε οὗν Τέκνον μου, μὴ φοβηθῇς οὐδὲ ἐντραπῇς ἵνα τὰς ἁμαρτίας σου εἴπῃς πρὸς ἡμᾶς, διὰ νὰ μὴ ἀκούσῃς αὐτὰς εἰς τὴν φοβερὰν αὐτοῦ φρικτὴν ἡμέραν τῆς Κρίσεως ἐνώπον τῶν Ἀγγέλων καὶ τῶν Ἁγίων πάντων, ὡς καὶ τῶν ἀπὸ κτίσεως Κόσμου ἀναστηθέντων ἀνθρώπων ὄντων ὡς τὴν ἄμμον τῆς θαλάσσης. Ἤ ἐνώπιον Πνευματικοῦ σου Πατρὸς εἴπῃς καὶ συγχωρηθῇς, ἤ κἀκεῖ αἰσχυνθῇς καὶ τιμωρηθῇς. λοιπὸν λέγε Τέκνον) !
Ὁ δὲ προσελθὼν λέγει : Ἐξομολογοῦμαι Πάτερ Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ μου, τὰ ἁμαρτήματά μου ἐνώπιόν σου Φιλάνθρωπε Δέσποτα, πολυεύσπλαγχνε Κύριε, ὅσα ἐποίησα ἐν τῇ ζωῇ μου, ἐν ἔργω, λόγῳ καὶ διανοίᾳ, ἑκουσίως τε καὶ ἀκουσίως, καὶ ὅσα ὁ Πνευμ. μου Πατὴρ με ἐρωτήσῃ θὰ τὰ ἐξομολογηθῶ ὅλα καὶ θὰ ἀποκριθῶ μετ’ ἀκριβείας, ἀληθείας καὶ κατανύξεως, διὰ νὰ μὴν ἀκούσω αὐτὰ εἰς τὴν φοβερὰν ἡμέραν τῆς Κρίσεώς σου, ἀλλὰ νὰ μὲ συγκαταριθμήσῃς μετὰ τῶν φρονίμων Παρθένων (ἐὰν ὁ ἐξομολογούμενος εἶναι ἐλεύθερος, ἐν παρθενίᾳ διάγων), εἰ δὲ ὑπανδρευμένος, λέγε, μετὰ τῶν δεξιῶν σου προβάτων, καὶ εἰσαγάγῃς εἰς τὴν Βασιλείαν σου.
Καὶ εὐθὺς ὁ Πν. ἐρωτᾷ ἀπὸ τὰ 10 ἔτη ἕως τὸ 21ο τοῦ στρατιωτικοῦ ἀνδρὸς τὰ ἁμαρτήματα, εἰ δὲ γυναικός, μέχρι τοῦ ἀρραβῶνος, καὶ μετὰ μέχρι γάμου πολλὰς γὰρ ἐρωτήσεις κἀκεῖ ἔχει ἵνα μάθῃ καὶ διὰ τὸ στέφανον ἐάν νομίμως ἐτέθη ἐπὶ τὰς κεφαλὰς τῶν νεονύμφων διὰ τὸ φυλάξαντες ἀμφότεροι, ἀνὴρ λέγω καὶ γυνὴ παρθενίαν μέχρι ἐκείνης τῆς ὥρας ὡς καὶ ἡ Μ. μας Ὀρθ. Ἁγία Ἐκκλησία εὐλογεῖ καὶ στέφει λέγων ὁ Ἱερεύς. Στέφεται ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ Θεόδωρος τὴν δούλην τοῦ Θεοῦ Μαρίαν, ὅτι ἐφύλαξεν ὁ Θεόδωρος καθαρὰν τὴν μνηστὴν α. Παρθένον Μαρίαν. Αὕτη ἀληθινή τοῦ Θεοῦ εὐλογία ἐπὶ τοὺς νεονύμφους, ὥς καὶ ἀνταξίως ὁ Στέφανος αὐτῶν καὶ ἡ μετὰ ταῦτα ζωὴ εὐχάριστος αὐτῶν, ἐν εὐτυχίᾳ, ὑγείᾳ, μακροημερεύσει, καὶ τέκνοις δώσει καλοῖς καὶ ὑπηκόοις πρὸς τὸν Νόμον Θεοῦ καὶ γονεῦσιν εὐπειθεῖς, καὶ ἐν γένει ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τὸν οἶκον ἐκεῖνον. Εἰ δὲ ἐν ἐναντίᾳ περιπτώσει, ἀσελγήσαντες πρὸ τοῦ νομίμου Στεφάνου, καὶ τὴν παρθενίαν ἀφαιρέσαντες, τότε περιττὰ τὰ στέφανα (διὰ γὰρ τὴν παρθενίαν τῶν φυλαξάντων αὐτὴν δίδονται) ὡς καὶ σήμερον φεῦ! Οὐαὶ καὶ ἀλλοίμονον! οὐ μόνον εἰς αὐτούς, ὡς καὶ οἱ γονεῖς τῆς νύμφης, πρόσωπον Θεοῦ οὐ θεάσωνται ὡς αἴτιοι τῆς διακορεύσεως. Καὶ τότε οὐ μόνον λέγω περιττὰ τὰ στέφανα, ἀλλὰ καὶ Κανονίζονται 8 χρόνους ἀκοινώνητοι, ὡς καὶ θὰ τρυγήσουν τοὺς καρποὺς τῆς ἁμαρτίας ἀμφότεροι. α΄. Τὸ γεννηθὲν ἐκ τῆς ἁμαρτίας βρέφος, ὡς καὶ ἐν ταῖς λοιπαῖς ἐμποδισμέναις ἡμέραις τῆς συλλήψεως. Τετάρτης, Παρασκευῆς, Σαββάτου καὶ Κυριακῆς Τῶν 12 Δεσποτικῶν καὶ 6 Θεομητορικῶν Μεγάλων ἑορτῶν ὡς καὶ τῶν 4 Τεσσαρακοστῶν, μόνον ἐπιτετραμμένων ἡμερῶν Δευτέρας, Τρίτης καὶ Πέμπτης.
Οἱ δὲ παραβάται τῶν ἐμποδισμένων ἡμερῶν μὴ ἐγκρατευομένων καὶ φυλασσόντων καὶ καταφρονούντων, ἄφευκτος ἡ τιμωρία ἐν τῇ παρούσῃ ζωῇ. Ἢ σεσημειωμένον καὶ τερατῶδες φ. τοῖς ὁρῶσιν· διὰ νὰ βλέπουν καὶ νὰ καίωνται αἱ καρδίαι τῶν μὴ ἐγκρατευθέντων α. γονέων ἕνεκεν μεγ. ἐντροπῆς καὶ λύπης τοῦ κόσμου. Ἢ μετά, βαπτίζεται καὶ κατόπιν σελινιάζεται, δαιμονίζεται, ἤ τὸ τρίτον κακότροπον βλάσφημον κ.λ.π. Ἀδύνατον ἐκ τῶν τριῶν νὰ μὴν ἔχῃ τὸ παιδίον ἐλαττωμάτων. Πολλάκις καὶ εἰς τὰ τρία, ὡς καὶ μετὰ τὸν γάμον ποίαν ζωὴν διάγουν, σώφρωνα ἤ ἀσελγῆ. Ἄς λάβουν καὶ ἔχουν ὑπ’ ὄψιν των τὰ ἄλογα ζῶα ποῖον ἐξ αὐτῶν ἔχει ὅλον τὸ ἔτος ἐλεύθερον νὰ συνέρχηται, εἰμὴ εἰς ὡρισμένον καιρὸν καὶ μῆνα. Ἢ ποῖον ζῶον ἄλογον, μετὰ τὴν σύλληψιν, ἔρχεται εἰς συνάφειαν; Ἢ ποῖον ζῶον παραφυσικῶς συνευρίσκεται; Ἄχ καὶ οἴμοι! Οἴμοι οὐαὶ καὶ ἀλλοίμονον! Τοῖς σημερινοῖς ἀνθρώποις, ἀναισθητοτέροις καὶ ἀλογωτέροις τῶν ἀναισθήτων ἀλόγων Ζώων. Καὶ διὰ τοὺς σημερινοὺς ἀνθρώπους λέγει καὶ θρηνολογεῖ ὁ Προφ. Δαυΐδ. «Ἄνθρωπος ἐν τιμῇ ὧν, παρεσυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καὶ ὡμοιώθη αὐτοῖς».
Ἐὰν δὲ καὶ εἴπωμεν περὶ τοῦ «ὁ Γάμος τίμιος, καὶ ἡ κοίτη ἀμείαντος». Καὶ ποῦ σήμερον; Οὐ λέγω περὶ παρανόμως συζώντων πλείστων σήμερον λεγομένων Χριστιανῶν, οὐ χωρεῖ τὸ στόμα μου, ἀλλὰ τῶν μοιχῶν καὶ μοιχαλίδων αἰσχροτάτων γυναικῶν πολλῶν σήμερον. Ἄς ἀκούσουν τὴν τιμωρίαν τῶν παλαιῶν εἰδωλολατρῶν ἐν Λωκρίδι τῆς Ἑλλάδος. Ὅλα τὰ ἔθνη ὑπὸ τριῶν μαρτύρων ἐβασίζοντο εἴ τις ἤ ἀνὴρ εἴτε γυνὴ εἰς μοιχείαν ὑπέπεφτον, ἔκοπτον τὰ τρία μέλη τοῦ σώματος, τὴν ῥίνα (μύτην) τὰ χείλη καὶ τὰ ὦτα (αὐτιά). Οἱ δὲ Κρωτονιᾶται ἐτιμώρουν τὸν μὲν ἄνδρα 1000 ῥαβδισμούς, τῆς δὲ γυναικὸς ἔβγαζον τὸν δεξιὸν ὀφθαλμὸν διὰ τιμωρίαν. Οἱ δὲ Αἰγύπτιοι τοὺς ἔκαιον ζωντανούς. Οἱ δὲ Ἰσραηλῖται εἶχον τὸν λιθοβολισμόν, διὰ τῶν λίθων ἐφόνευον τοὺς μοιχοὺς καὶ μοιχάδας. Καὶ ὅσα ἄλλα ἐνθυμεῖται ὁ ἐξομολογούμενος ὡς καὶ ὁ Πνεμ. α. Πατὴρ αὐτοὺς ἐρωτήσῃ καὶ οὕτω πως, μετὰ τὴν γεν. Ἐξομολόγησιν θὰ ἴδῃ ὁ ἄνθρωπος τὴν κατάπαυσιν τῆς ἐλεγχούσης συνειδήσεώς του, ὡς καὶ τὴν εἰρήνην τῆς καρδίας του, καὶ ἐὰν φυλάξῃ καὶ τοὺς Κανόνας τοῦ Πνεμ. α. Πατρὸς τελείαν συγχώρησιν τῶν ἁμαρτιῶν αὐτοῦ.
ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΞΟΜΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΝ
* Καλὸν εἶναι εἰς τὸν μετανοοῦντα, ἄν γινώσκῃ γράμματα, νὰ γράφῃ πάσας τὰς ἁμαρτίας του, θανασίμους καὶ μή, ὥτινι τρόπῳ ἔπραξεν αὐτάς, καὶ οὕτω νὰ ἀναγινώσκῃ ἐνώπιον τοῦ Πνευματικοῦ αὐτάς· ἵνα μὴ λησμονήσῃ καμμίαν ἁμαρτίαν του, καὶ διὰ νὰ μὴν ἀπασχολῇ τὸν Πνευματικὸν περισσότερον τοῦ δέοντος, μὲ ὀλιγολογίαν χωρὶς νὰ ἀναφέρῃ ὑποθέσεις ξένας πρὸς τὸν σκοπὸν τοῦ παρόντος Μυστηρίου. Αἱ δέκα τοῦ Θεοῦ ἐντολαὶ εἶναι ἡθικὸς νόμος, ὅστις ὠνομάσθη δεκάλογος, δι’ οὗ ὁ Θεὸς διδάσκει καὶ ἐντέλλεται ἡμῖν τὶ πρέπει νὰ πράττωμεν καὶ τίνων ἁμαρτημάτων νὰ ἀποφεύγωμεν, ἵνα διὰ τῆς εἰς Θεὸν Πίστεως καὶ διὰ ἀποχῆς τοῦ ἁμαρτάνειν, καὶ διὰ τῶν ἀγαθῶν ἔργων, εὐαρεστοῦντες τῷ Θεῷ, κληρονομήσωμεν ζωὴν αἰώνιον καὶ μακαρίαν. Δι’ ὅ λέγει ἔκλινον ἀπὸ κακοῦ καὶ ποίησον ἀγαθόν· καὶ πάλιν· ὥσπερ τὸ σῶμα ἄνευ ψυχῆς νεκρόν ἐστι, οὕτω καὶ ἡ πίστις ἄνευ ἔργων νεκρά ἐστι. Πιστεύεις εἰς τὸν Θεόν; δεῖξον τὴν πίστιν σου διὰ τῶν ἔργων, καὶ γὰρ καὶ τὰ δαιμόνια πιστεύουσι. Σύ, ὦ χριστιανέ, τότε πιστεύεις ἔργῳ καὶ λόγῳ, ὅταν τηρῇς τὰς ἐντολὰς ἅς σοὶ ἐνετείλατο, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΑΡΙΟΝ †ΑΓ.ΒΡΕΣΘΕΝΗΣ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (1932) Ἐπανέκδοση 1993 σελ. 60.
