xristianorthodoxipisti.blogspot.gr ΟΡΘΟΔΟΞΑ ΚΕΙΜΕΝΑ / ΑΡΘΡΑ
Εθνικά - Κοινωνικά - Ιστορικά θέματα
Ε-mail: teldoum@yahoo.gr FB: https://www.facebook.com/telemachos.doumanes

«...τῇ γαρ χάριτί ἐστε σεσωσμένοι διά τῆς πίστεως· και τοῦτο οὐκ ἐξ ὑμῶν, Θεοῦ τὸ δῶρον, οὐκ ἐξ ἔργων, ἵνα μή τις καυχήσηται. αὐτοῦ γάρ ἐσμεν ποίημα, κτισθέντες ἐν Χριστῷ ᾿Ιησοῦ ἐπι ἔργοις ἀγαθοῖς, οἷς προητοίμασεν ὁ Θεός ἵνα ἐν αὐτοῖς περιπατήσωμεν...» (Εφεσίους β’ 8-10)

«...Πολλοί εσμέν οι λέγοντες, ολίγοι δε οι ποιούντες. αλλ’ούν τον λόγον του Θεού ουδείς ώφειλε νοθεύειν διά την ιδίαν αμέλειαν, αλλ’ ομολογείν μεν την εαυτού ασθένειαν, μη αποκρύπτειν δε την του Θεού αλήθειαν, ίνα μή υπόδικοι γενώμεθα, μετά της των εντολών παραβάσεως, και της του λόγου του Θεού παρεξηγήσεως...» (Άγιος Μάξιμος ο Ομολογητής p.g.90,1069.360)

ΑΙ ΠΑΛΙΔΩΡΙΑΙ ΤΩΝ ΨΕΥΔΟΡΘΟΔΟΞΩΝ ΠΑΛΑΙΟΗΜΕΡΟΛΙΤΩΝ, ΠΡΩΗΝ ΦΛΩΡΙΝΗΣ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΣΥΝ ΑΥΤΩ


Αγία Γραφή και Ιερά Παράδοση


ΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
 του π. Αντωνίου Αλεβιζοπούλου (†)

Όταν κάνουμε λόγο για την αγία Γραφή και την ιερή παράδοση δεν εννοούμε δύο ξεχωριστά ή αντίθετα πράγματα, αλλά ένα αρμονικό όλο· την όλη αποκάλυψη του Θεού για χάρη της σωτηρίας του ανθρώπου.

Ο Μ. Βασίλειος συνοψίζει αυτή τη διδαχή της Ορθοδοξίας με τα ακόλουθα λόγια:
«Από τα δόγματα και τας αληθείας που διαφυλάσσει η Εκκλησία, άλλα μεν τα έχομε πάρει από τη γραπτή διδασκαλία, άλλα δε, που μυστικά έφθασαν μέχρις εμάς, τα εκάναμε δεκτά από την παράδοση των αποστόλων. Και τα δύο έχουν την ίδια σημασία για την πίστη. Και κανείς από όσους έχουν ακόμη και μικρή γνώση των Εκκλησιαστικών θεσμών δεν θα προβάλει αντίρρηση σ' αυτά... Γιατί αν επιχειρήσουμε να εγκαταλείψουμε όσα από τα ''έθη" είναι άγραφα, γιατί δήθεν δεν έχουν μεγάλη σημασία, χωρίς να το καταλάβουμε, θα ζημιώναμε το ευαγγέλιο στην ουσία του ή μάλλον θα μετατρέπαμε το ευαγγέλιο σε "κενόν νοήματος όνομα"».

Ο Μ. Βασίλειος δεν παραλείπει να αναφέρει συγκεκριμένα παραδείγματα από τα «έθη» της Εκκλησίας στην εποχή του, τα οποία κανείς δεν αμφισβητούσε και όμως δεν βρίσκονταν σε καμμία γραπτή παράδοση:

«Λόγου χάρη (για να θυμηθώ το πρώτο και πιο συνηθισμένο από όλα), ποιος εδίδαξε γραπτώς ότι όσοι ελπίζουν στο όνομα του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού φανερώνουν αυτή την πίστη με το να κάνουν το σημείο του σταυρού; Το να στρεφόμαστε προς ανατολάς κατά την προσευχή, ποιο γραπτό κείμενο μας το δίδαξε; Τους λόγους της Εκκλησίας κατά τον αγιασμό του άρτου της θείας ευχαριστίας και του ποτηρίου, ποιος από τους αγίους μας τους άφησε γραπτώς; Δεν αρκούμεθα ασφαλώς σ' αυτά που οι απόστολοι ή το ευαγγέλιο μνημονεύουν, αλλά προ της ευχαριστίας και μετά από αυτήν λέγομεν και άλλα, γιατί διδαχθήκαμε από την άγραφη διδασκαλία πως έχουν μεγάλη δύναμη στην επιτέλεση του μυστηρίου».

Αλλά ο ίδιος πατέρας της Εκκλησίας αναφέρεται και στην τέλεση άλλων ιερών μυστηρίων. «Ευλογούμε», λέγει, «επίσης και το νερό του βαπτίσματος και το έλαιο του χρίσματος και ακόμη και αυτόν που βαπτίζεται. Από ποία γραπτά κείμενα τα πήραμε αυτά; Δεν τα γνωρίζουμε από την σιωπηρή και μυστική παράδοση;... Δεν προέρχονται όλα αυτά από αυτή τη διδασκαλία που κρατήθηκε μυστική και δεν δημοσιεύθηκε, την οποία οι πατέρες μας διατήρησαν με σιγή, χωρίς να την πολυερευνήσουν και να την περιεργάζονται, επειδή ορθά είχαν μάθει ότι πρέπει με σιωπή να προστατεύουμε τη σεμνότητα των μυστηρίων;».

Αυτή η διατήρηση «εν σιωπή» ήταν στο φρόνημα των αποστόλων και αναφερόταν στη σωστή στάση των πιστών απέναντι στο μυστήριο του Θεού.

«Οι απόστολοι και οι πατέρες που έθεσαν από την αρχή στην Εκκλησία θεσμούς, επιδίωκαν να διαφυλάξουν τη μυστικότητα. Άλλωστε αυτό που εύκολα πληροφορείται ο οποιοσδήποτε παύει να είναι μυστήριο· αυτό είναι το νόημα της άγραφης παράδοσης», καταλήγει ο Μ. Βασίλειος. Όμως στη συνέχεια επανέρχεται, φέρει σαν παράδειγμα την ομολογία κατά το ιερό βάπτισμα και γράφει:

«Την ομολογία της πίστης στον Πατέρα, τον Υιό και το Άγιο Πνεύμα από ποία γραπτή παράδοση την έχουμε; Γιατί, αν με βάση την παράδοση του βαπτίσματος θέτουμε σαν ουσιαστικό στοιχείο του βαπτίσματος την ομολογία, από συνέπεια στην ευσέβεια, αφού όπως βαπτιζόμαστε έτσι οφείλουμε να πιστεύουμε, ας μας επιτρέψουν από συνέπεια πάλι στην ευσέβεια, να προσφέρουμε τη δοξολογία με τρόπο όμοιο προς την πίστη. Αν όμως απορρίπτουν αυτό τον τρόπο της δοξολογίας σαν άγραφο, τότε ας μας παρουσιάσουν γραπτές αποδείξεις και για την ομολογία της πίστης και για τα άλλα που αναφέραμε».

Δεν υπάρχει λοιπόν αξιολογική διαφορά ανάμεσα στη γραπτή και άγραφη αποκάλυψη του Θεού, ανάμεσα στη γραπτή και άγραφη παράδοση της Εκκλησίας, που ανάγεται στους πρώτους εκκλησιαστικούς αιώνες και αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της ζωής της Εκκλησίας διά μέσου των αιώνων.

Υπογραμμίζουμε πως το ευαγγελικό μήνυμα φυλάσσεται και μεταδίδεται από την Εκκλησία. Οι Απόστολοι εμπιστεύθηκαν τη διδαχή του Χριστού στους ποιμένες της Εκκλησίας, που βρίσκονται σε αδιάσπαστη αποστολική διαδοχή και εγγυώνται για την καθαρότητα και την ασφαλή μετάδοση αυτής της διδαχής στις επερχόμενες γενεές. Αυτή η «παράδοση» ή «παρακαταθήκη» που παρελήφθη «άπαξ» από τους αγίους και μεταδίδεται χωρίς «χάσματα» και «διακοπές» από γενεά σε γενεά δεν αποτελεί «εντάλματα ανθρώπων», αλλά είναι το αποτέλεσμα της συνεχούς παρουσίας του Αγίου Πνεύματος στην Εκκλησία που έχει κεφαλή τον Χριστό.

Ο Χριστός δεν ήλθε να γράψει βιβλία, αλλά να οδηγήσει τα διασκορπισμένα τέκνα του Θεού σε ενότητα υπό τον ίδιο σαν Κεφαλή. Αυτό ήταν και το βασικό μήνυμα της Παλαιάς Διαθήκης, που κατανοείται ορθά με κέντρο το πρόσωπο του ερχόμενου μεσσία. Για τους χριστιανούς το νέο, το κεντρικό γεγονός δεν είναι η σύνταξη κάποιων βιβλίων, που ονομάσθηκαν Καινή Διαθήκη, αλλά το ίδιο το γεγονός της εν Χριστώ σωτηρίας. Οι απόστολοι έλαβαν την εντολή να «αυξήσουν» το σώμα του Χριστού κτίζοντας πάνω στο ένα θεμέλιο, τον Χριστό· δεν ήταν έργο τους να γράψουν βιβλία. Αλλά και τα κείμενα που έγραψαν συγκεντρώθηκαν μετά το θάνατό τους από την ίδια την Εκκλησία και συγκρότησαν τον κανόνα της Καινής Διαθήκης. Ήταν κείμενα περιπτωσιακά, προϋπέθεταν το προφορικό κήρυγμα και δεν το καθιστούσαν περιττό, ούτε το αντικαθιστούσαν.

Ο «Κανόνας» της Καινής Διαθήκης (ο κατάλογος των βιβλίων που ανήκουν στην Καινή Διαθήκη) δεν γίνεται κατανοητός χωρίς την ιστορική πορεία της Εκκλησίας. Χωρίς την Εκκλησία δεν μπορούμε με πειστικότητα να απαντήσουμε στο ερώτημα ποια βιβλία ανήκουν στην Αγία Γραφή και για ποιο λόγο, ούτε μπορούμε να προχωρήσουμε στην ερμηνεία της Αγίας Γραφής χωρίς κίνδυνο να δημιουργούνται ατέλειωτες ξεχωριστές ομάδες, σχίσματα και αιρέσεις που θέτουν σε κίνδυνο τη σωτηρία του ανθρώπου.

Όλες οι αιρετικές ομάδες, που προβάλλουν διαφορετικό «Κανόνα» της Γραφής ή που αποκλίνουν από την αλήθεια της αγίας Γραφής οφείλουν τις κακοδοξίες τους σ' αυτό τον ένα λόγο: Απέρριψαν την Εκκλησία και αποκόπηκαν από την κοινωνία με αυτήν. Έτσι έχασαν το σταθερό μέτρο κρίσεως και το σημείο αναφοράς που θα τους εξασφάλιζε την κοινωνία «μετά πάντων των αγίων» και την μετοχή στην σωτήρια πίστη που παραδόθηκε «άπαξ» στους αγίους (Ιούδα 3). Όταν κανείς απορρίψει την Εκκλησία, γίνεται ο ίδιος σημείο αναφοράς και μέτρο κρίσεως· αυτόματα πέφτει θύμα της υποκειμενικής πλάνης· μετατίθεται σε «άλλο ευαγγέλιο» (Γαλ. α' 6-8).

Αν ο άνθρωπος διατηρούσε την καθαρότητα της καρδιάς του ο Θεός θα συνέχιζε να επικοινωνεί με περισσότερο άμεσο τρόπο με τον άνθρωπο, δεν θα χρειαζόταν ο γραπτός λόγος. Αυτό σημαίνει πως τα βιβλία της αγίας Γραφής δόθηκαν σαν είδος φαρμάκου, που πρέπει να χρησιμοποιεί ο ασθενής άνθρωπος. Όμως αυτό δεν σημαίνει πως ο γραπτός λόγος απομονώνεται και απολυτοποιείται, γιατί είναι μέρος της «παρακαταθήκης», όχι το όλον. Η ιερή παράδοση της Εκκλησίας είναι το όλον και αυτή δεν νοείται έξω από την Εκκλησία.

Πρόκειται για την ιερή μνήμη της Εκκλησίας, για την κοινή εμπειρία «πάντων των αγίων» όχι για εντάλματα ανθρώπων. Είναι η αποστολική διαδοχή, που συνδέεται άμεσα με την αποστολική διδαχή και εκφράζεται σαν κοινή συνείδηση της Εκκλησίας, με «στόμα» τις οικουμενικές συνόδους.

Απόσπασμα από το βιβλίο του «Ή Ορθοδοξία μας».

ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ ΔΙΑΛΟΓΟΣ 

Διά τῆς Ἐγκυκλίου τοῦ 1920 αἱ ζυμώσεις διά τήν Ἡμερολογιακήν Πειρατείαν


 Διά τῆς Ἐγκυκλίου τοῦ 1920 αἱ ζυμώσεις διά τήν Ἡμερολογιακήν Πειρατείαν καί Παπικήν Ἀπαγωγήν τῆς Ἐκκλησίας ἔλαβον ἐντατικούς ρυθμούς.Τήν 16ην Ἰανουαρίου 1923,ἡ Ἔκθεσις τῆς πενταμελοῦς Ἐπιτροπῆς ἐπί τῆς Μεταρρυθμίσεως τοῦ Ἡμερολογίου, ἡ ὁποία εἶχε συσταθῆ ὑπό τῆς Ἑλληνικῆς Κυβερνήσεως, ἀπεφάνθη μεταξύ ἄλλων ὅτι: «οὐδεμία (Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία) δύναται νά χωρισθῇ τῶν λοιπῶν καί ἀποδεχθῇ Νέον Ἡμερολόγιον, χωρίς νά καταστῇ ΣΧΙΣΜΑΤΙΚΗ ἀπέναντι τῶν ἄλλων» (ΦΕΚ/24/Α/25-1-1923, σελ. 159-161).

Ουκ αρνησομεθα σε φιλη Ορθοδοξια

«Ουκ αρνησομεθα σε φιλη Ορθοδοξια, ου ψευδομεθα σε πατροπαραδοτον σεβας. Εν σοι εγεννεθημεν, εν σοι ζωμεν, εν σοι κοιμησομεθα. Ει δε και καλεσει καιρος και μυριακις υπερ σου τεθνηξομεθα». (Ιωσηφ Βρυεννιος) 
«Εσύ σε ποια Εκκλησία ανήκεις; Σε αυτήν του Βυζαντίου, της Ρώμης, της Αντιόχειας, της Αλεξάνδρειας ή της Ιερουσαλήμ; Γιατί όλες αυτές οι Εκκλησίες, μαζί με τις επαρχίες που υπόκεινται σε αυτές, είναι ενωμένες μεταξύ τους. Επομένως, αν ανήκεις επίσης στην Καθολική Εκκλησία, έλα σε κοινωνία μαζί μας αμέσως, για να μην εισέλθεις χωρίς να το καταλάβεις σε κάποια νέα και παράξενη οδό!».

Τότε ο δίκαιος απάντησε σοφά: «Ο Κύριός μας Χριστός χαρακτήρισε Καθολική Εκκλησία εκείνη την Εκκλησία, η οποία διατηρεί την αληθινή και ομολογιακή παρακαταθήκη της πίστης. αγίου Μαξίμου Ομολογητού:
«Τα δημοσίως λεγόμενα και πραττόμενα δημοσίως να ελέγχωνται» (Ι. Χρυσόστομος). γ’. «Αν ο προεστώς σου είναι σφαλερός εις την πολιτείαν και τα έργα του, μη περιεργάζεσαι. Αν όμως είναι σφαλερός κατά την πίστιν, φεύγε και παραίτησέ τον, όχι μόνο αν είναι άνθρωπος, αλλά κάν άγγελος είναι από τον ουρανόν» (Άγ. Νικόδημος Αγιορείτης, Περί συνεχούς Μεταλήψεως, σ. 175). δ’. «Μη υπακούετε εις μοναχούς, ούτε εις ιερείς, ούτε εις επισκόπους σε όσα κακώς σας συμβουλεύουν να φρονήτε (να πιστεύετε)» (Άγ. Μελέτιος ο Ομολογητής). ε’. «Πώς γίνεται να μη κολασθή αυτός που κάνει ότι δεν βλέπει και σιωπά, όταν οι θεϊκοί νόμοι και οι κανόνες υβρίζωνται!» (Ι. Χρυσόστομος, λόγος εις Βαβύλαν). στ’. «Πρέπει να δείχνωμε για την Αλήθεια θάρρος, ακόμη κι αν σκανδαλίζωνται μερικοί» (Μ. Βασίλειος). * * * - «Μιμηταί του Ιούδα είναι όσοι δια φόβον των ανθρώπων αρνούνται τα δόγματα της Πίστεως, τους Αποστολικούς, Συνοδικούς κανόνας και τας Παραδόσεις της Εκκλησίας» (Άγ. Νικόδημος, ερμηνεία της Θ’ ωδής). - «Άπαντες οι της Εκκλησίας διδάσκαλοι, πάσαι Σύνοδοι, πάσαι θείαι Γραφαί, φεύγειν τους ετερόφρονας παραινούσι και της αυτών κοινωνίας διίστασθαι» (Άγ. Μάρκος ο Ευγενικός). - «Ημείς τους προστιθέντας ή αφαιρούντάς τι εκ της Καθολικής Εκκλησίας ( Ορθοδόξου) αναθεματίζομεν… Εί τις πάσαν παράδοσιν Εκκλησιαστικήν έγγραφόν τε ή άγγραφον αθετεί, ανάθεμα» (Ζ’ Οικουμενική Σύνοδος, Πρακτικά Σπ. Μήλια, σ. 805, 825, 878, 879). Ορθοδοξία και αίρεση
«ουκ έστιν εν άλλω ουδενί η σωτηρία• ουδέ γαρ όνομά εστιν έτερον υπό τον ουρανόν το δεδομένον εν ανθρώποις εν ω δει σωθήναι ημάς» (Πραξ. δ΄, 12), και το «εάν ημείς ή άγγελος εξ ουρανού ευαγγελίζηται υμίν παρ’ ο ευηγγελισάμεθα υμίν, ανάθεμα έστω» (Γαλ. α΄, .του Αποστόλου: «Μη γίνεσθε ετεροζυγούντες απίστοις• τις γαρ μετοχή δικαιοσύνη και ανομία; τις δε κοινωνία φωτί προς σκότος; τις δε συμφώνησις Χριστώ προς Βελιάλ; ή τις μερίς πιστώ μετά απίστου; τις δε συγκατάθεσις ναώ Θεού μετά ειδώλων;» (Β΄Κορ. στ΄, 14-16), και το «ου δύνασθε τραπέζης Κυρίου μετέχειν και τραπέζης δαιμονίων»; (Α΄Κορ. ι΄, 21).

"Το την αλήθειαν σιγάν κίνδυνος όντως μέγας και κόλασις αιώνιος και βόθρος απωλείας. ου δίκαιον, ου θεμιτόν, ου πρέπον, ευσεβέσιν όλως σιγάν ένθα Θεού τους νόμους αθετούσιν" (Άγιος Μελέτιος ο Ομολογητής).

"ει εμέ εδίωξαν και υμάς διώξουσιν", αλλά και του Ουρανοφάντορα Μεγάλου Βασιλείου προς τον Μόδεστον, τον έπαρχον του Βασιλέως Ουάλεντος, ο οποίος προσπαθώντας να πείσει τον Άγιο, να μη διδάσκει την Αλήθεια και να μην μιλά και γράφει για την αίρεση των Αρειανών, του είπε:

- Μόδεστος: "Βασίλειε, άλλαξε γνώμη, γιατί θα σου πάρουμε και θα σου δημεύσουμε την περιουσία σου".

Για να πάρει την απάντηση:

- Μ. Βασίλειος: "Δεν έχω απολύτως τίποτε και καμμία περιουσία στο όνομά μου". "Γυμνός εξήλθον εκ κοιλίας μητρός, γυμνός και απελεύσομαι".

- Μόδεστος: "Θα σε εξορίσουν".

Για να πάρει την απάντηση:

- Μ. Βασίλειος:

"Του Κυρίου η γη και το πλήρωμα αυτής"

- Μόδεστος: "Θα σε βασανίσουμε μέχρι θανάτου".

Για να πάρει την απάντηση:

- Μ. Βασίλειος: "Δια εμέ το ζην Χριστός και το αποθανείν κέρδος" και

"Ουκ άξια τα παθήματα του νυν καιρού, προς την μέλλουσαν αποκαλυφθήναι δόξαν"
Οι 318 Θεοφόροι Πατέρες, οἱ τὴν Αʹ ῾Αγίαν Οἰκουμενικὴν Σύνοδον συγκροτήσαντες, καὶ τὸ ὁποῖον ἅπασαι αἱ ῞Αγιαι Οἰκουμενικαὶ καὶ Τοπικαὶ Σύνοδοι ἐπεκύρωσαν καὶ ἅπασαι αἱ ᾿Ορθόδοξοι ᾿Εκκλησίαι ἐπὶ 1.600 περίπου ἔτη ἐφύλαξαν.
῾Ως ἡμέρα κατάλληλος διὰ τὴν ἐπαναφορὰν τοῦ Παλαιοῦ ῾Εορτολογίου εἰς τὴν ᾿Ορθόδοξον ῾Ελλαδικὴν ᾿Εκκλησίαν θεωρῶ τὴν ἑβδόμην μετὰ τὸ Πάσχα Κυριακήν, ῾Εορτὴν τῶν 318 Θεοφόρων Πατέρων τῶν τὴν Αʹ ῾Αγίαν Οἰκουμενικὴν Σύνοδον συγκροτησάντων, παρὰ τῶν ὁποίων παρελάβομεν καὶ ἐδιδάχθημεν τὴν ᾿Ορθόδοξον ἀληθινὴν Πίστιν, Μίαν, ῾Αγίαν, Καθολικὴν καὶ ᾿Αποστολικὴν ᾿Εκκλησίαν, ἕν ἅγιον Βάπτισμα καὶ ἕν ῾Ημερολόγιον, τὸ Παλαιόν.
Αὕτη ἡ ἁγία ἡμέρα, ἐὰν θελήσῃ ἡ Σεβαστὴ καὶ ῾Αγία ῾Ιερὰ Σύνοδος, νὰ ἐπαναφέρῃ τὸ Παλαιὸν ῾Εορτολόγιον, πρέπει νὰ ἑορτασθῇ ὡς ἡ Κυριακὴ τῆς ᾿Ορθοδοξίας διὰ τὴν ᾿Αναστήλωσιν τῶν σεπτῶν ἱερῶν ἁγίων Εἰκόνων.
Θὰ χαρῇ ἅπασα ἡ ἐπὶ γῆς στρατευομένη ᾿Εκκλησία. ῞Απασα ἡ ἐν Οὐρανοῖς θριαμβεύουσα ᾿Εκκλησία, Προφῆται, ᾿Απόστολοι, Διδάσκαλοι, Μάρτυρες, ῾Ομολογηταί, ῞Οσιοι καὶ Δίκαιοι, οἱ θεηγόροι ὁπλῖται, οἱ ἀστέρες οἱ πολύφωτοι τοῦ νοητοῦ στερεώματος, τὰ μυρίπνοα ἄνθη τοῦ Παραδείσου, τὰ πάγχρυσα στόματα τοῦ Λόγου, σύν τούτοις δὲ οἱ 318 Θεοφόροι Πατέρες, Νικαίας τὸ καύχημα, Οἰκουμένης ἀγλάϊσμα. Θὰ χαροῦν αἱ στρατιαὶ τῶν ᾿Αγγέλων, θὰ χαρῇ ἡ πανύμνητος καὶ ὑπερένδοξος καὶ ἀληθῶς Μήτηρ τοῦ Θεοῦ, ἡ Βασίλισσα τοῦ Οὐρανοῦ καὶ τῆς γῆς. Θὰ χαρῇ αὐτὴ Αὕτη ἡ ῾Αγία Τριάς, Πατήρ, Υἱὸς καὶ ῞Αγιον Πνεῦμα, τὴν ὁποίαν οἱ 318 Θεοφόροι Πατέρες ἡμῶν, θείῳ καὶ ῾Αγίῳ Πνεύματι φωτισθέντες ἐδίδαξαν ἡμᾶς καὶ πάντας τοὺς πιστοὺς καὶ ᾿Ορθοδόξους Χριστιανούς, πιστεύειν, τιμᾷν, εὐλογεῖν, εὐχαριστεῖν, προσκυνεῖν, ὑμνεῖν καὶ λατρεύειν...
Εὐελπιστῶν, ὅτι ἡ Σεβαστὴ ῾Ιερὰ Σύνοδος διὰ τῆς ἐκπληρώσεως τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ θὰ φέρῃ τὴν ἕνωσιν τῆς ᾿Εκκλησίας, τὴν ἀγάπην, τὴν ὁμόνοιαν, τὴν εἰρήνην καὶ τὴν χαράν,

Διατελῶ μετὰ τοῦ προσήκοντος σεβασμοῦ
῾Ο τῆς ῾Ιερᾶς Κοινοβιακῆς Μονῆς Λογγοβάρδας Καθηγούμενος
† ᾿Αρχιμανδρίτης Φιλόθεος Ζερβάκος»