Ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, Εἰς τήν Γέννησιν τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Σκέψου, ἀγαπητέ μου, ὅτι ὅπως εἶναι συναρμολογημένος ἀπ' ὅλα τὰ κτίσματα αὐτὸς ὁ αἰσθητὸς ἀπέραντος κόσμος, ἔτσι ἀκόμη εἶναι καμωμένος ἕνας ἄλλος κόσμος νοητὸς πού ἀποτελεῖται ἀπὸ ἁμαρτωλούς, τοῦ ὁποίου τὰ στοιχεῖα εἶναι οἱ τρεῖς διεστραμμένοι ἔρωτες, πού ἀναφέρει ὁ Θεολόγος Ἰωάννης: δηλ.
α) ὁ ἔρωτας τῶν ἡδονῶν,
β) ὁ ἔρωτας τοῦ πλούτου καὶ
γ) ὁ ἔρωτας τῆς δόξας·
"Πᾶν ἐν τῷ κόσμῳ ἡ ἐπιθυμία τῆς σαρκὸς καὶ ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν καὶ ἡ ἀλαζονεία τοῦ βίου" (Α΄ Ἰω. 2, 16)».
Τά τρία κυρίαρχα πάθη πού κυβερνοῦν τούς ἀνθρώπους τοῦ κόσμου εἶναι αὐτά πού βδελύσσεται ὁ Θεός. Ὅποιος τά ἔχει, αὐτός εἶναι φίλος τοῦ κόσμου.
Αὐτός «ἀγαπᾶται» ἀπό τούς ὁμοίους του κοσμικούς ἀνθρώπους μέ μία ἀγάπη ψεύτικη καί ἰδιοτελῆ. «Ἀγαπᾶται» γιά ὅσο χρόνο τούς ἐξυπηρετεῖ στά δικά τους ἀντίστοιχα πάθη τῆς φιληδονίας, φιλαργυρίας καί φιλοδοξίας. Ἐάν ὅμως συγκρουσθοῦν τά συμφέροντά τους, τότε οἱ πρώην κοσμικοί φίλοι του γίνονται οἱ χειρότεροι ἐχθροί του.
Ὅποιος θέλει νά γίνει φίλος τοῦ κόσμου γίνεται ἐχθρός τοῦ Θεοῦ. Ὁ κόσμος κηρύττει τήν φιλαυτία, τόν ἐγωισμό, τήν αὐτοπεποίθηση, τήν ὑπερηφάνεια, τήν «ἀξιοπρέπεια» (ἡ ὁποία εἶναι καμουφλαρισμένη κενοδοξία), τήν φιλοχρηματία, τήν ματαιοδοξία, τό κυνήγι τῶν ἡδονῶν, τήν ὑποδούλωση στή σάρκα καί στή μόδα. Ὁ Θεός κηρύττει τήν ἀγάπη χωρίς ἰδιοτέλεια,τήν ἀγάπη χωρίς ὅρια καί διακρίσεις, τήν συγχωρητικότητα, τήν ἐγκράτεια, τήν αὐτάρκεια («ἔχοντες διατροφάς καί σκεπάσματα τούτοις ἀρκεσθησόμεθα» ), τήν ὑπομονή, τήν ταπείνωση, τήν πραότητα, τήν πτωχεία, τήν ἀκτημοσύνη, τήν ἀδοξία, τήν ὑποδοχή ὅλων ὅσων μᾶς συμβαίνουν μέ χαρά, τήν ἐλευθερία ἀπό τά πάθη, τήν ἀπαγκίστρωση ἀπό ὅλες τίς προσκολλήσεις (σέ πρόσωπα ἤ πράγματα ἤ συνήθειες- καταστάσεις).
Οἱ χριστιανοί ὑποχρεωτικά καλοῦνται νά συγκρουσθοῦν μέ τόν κόσμο καί μέ τό κοσμικό φρόνημα, διότι ὀφείλουν νά πολεμήσουν τά τρία δομικά του στοιχεῖα: α) τήν φιλοδοξία, β) τήν φιλοϋλία- φιλαργυρία καί γ) τήν φιληδονία. Αὐτοί οἱ τρεῖς διεστραμμένοι ἔρωτες καθιστοῦν τόν ἄνθρωπο ἁμαρτωλό (πόρνο καί μοιχό) μπροστά στόν Θεό. Ὁ καθένας μας καλεῖται νά δώσει ὅλην τήν καρδιά του στον Θεό. Πρέπει Αὐτόν νά ἀγαπήσει «ἐξ ὅλης καρδίας»,νά Τόν λατρεύει μέ ὅλη του τήν ψυχή, τήν διάνοια, τήν δύναμη. Ἄν ὁ ἄνθρωπος ἀγαπήσει κάτι ἤ κάποιον ἄλλο τότε ἁμαρτάνει, χάνει τήν παρθενία τοῦ νοός του, «μοιχεύει» μέ σύνολη τήν ψυχοσωματική του ὑπόσταση.
Ὁ Χριστός εἶναι ὁ Νυμφίος τῶν ψυχῶν μας. Ἡ κάθε ἀνθρώπινη ψυχή εἶναι νύμφη Χριστοῦ. Ἀπό τήν ὥρα πού βαπτιστήκαμε δέν ἀνήκουμε πιά στόν ἑαυτό μας οὔτε καί σέ κανέναν ἄλλο, ἀλλά στόν Χριστό. Εἶναι μία ἕνωση αἰώνια καί ἀδιάλυτη, ἀνάλογη μέ ἐκείνη στόν γάμο ἕνος ἄνδρα μέ μία γυναίκα, εἶναι ἕνας πνευματικός γάμος. Ὁ Χριστιανός καλεῖται νά φυλάξει ἀμόλυντο, ἄσπιλο τόν ἑαυτό του ἀπό τόν κόσμο καί τά στοιχεῖα του, τίς τρεῖς ἄρρωστες ἀγάπες: α)τήν ἀγάπη πρός τά ὑλικά ἀγαθά, β)τήν ἀγάπη πρός τίς ἁμαρτωλές σαρκικές ἡδονές καί γ)τήν ἀγάπη γιά τήν καλή γνώμη, τά «μπράβο» τῶν ἀνθρώπων.
Ἡ ρίζα- πηγή τῶν τριῶν αὐτῶν ἀτόπων ἐρώτων, πού ὑπονομεύουν τήν ἕνωσή μας μέ τόν Κύριο εἶναι ἡ φιλαυτία. Ὁ Χριστιανός πολεμᾶ τήν φιλαυτία καί στή θέση της προσπαθεῖ νά τοποθετήσει τήν ἀνιδιοτελῆ φιλοθεΐα καί τήν γνήσια φιλανθρωπία.
Αὐτὸς ὁ πονηρὸς κόσμος ἀντίκειται στὸ σκοπό τοῦ Θεοῦ καὶ ἐξουσιάζεται ἀπὸ τὸν ἑωσφόρο (ὁ ὁποιος γι' αὐτὸ καὶ ὀνομάζεται κοσμοκράτορας). Αὐτός εἶναι ὁ μεγάλος ἐχθρός, τὸν ὁποῖο ὁ σαρκωθείς Λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός, γεννήθηκε στὴ γῆ γιὰ νὰ πολεμήσει πρῶτα μὲ τὸ παράδειγμά του τὸ σιωπηλὸ καὶ μετά, στὸν κατάλληλο καιρό, μὲ τὸν λόγο καὶ τὴ διδασκαλία.
Συλλογίσου λοιπὸν πῶς πρῶτα (ὁ Χριστός μας) πολεμάει μὲ τὴν φτώχεια του τὸν ἄτακτο ἔρωτα τοῦ πλούτου. Ὁ κοσμικὸς ἄνθρωπος νομίζει πώς κάθε καλὸ τὸ βρίσκει στὰ πρόσκαιρα ἀγαθά· γι' αὐτὸ, γιὰ νὰ τ΄ ἀποτυπώσει ἢ γιὰ νὰ μὴ τὰ χάσει ξοδεύει σχεδὸν ὁλο τὸν καιρό, τόν ὁποῖον ὅμως τοῦ ἔδωσε ὁ Θεὸς γιὰ νὰ κερδίσει τὰ αἰώνια ἀγαθά.
Καὶ ἰδοὺ πού ὁ προαιώνιος Λόγος καὶ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς κατεβαίνει ἀπὸ τὸν οὐρανὸ γιὰ νὰ μᾶς λυτρώσει ἀπ' αὐτὴ τὴν πλάνη καὶ νὰ ξεριζώσει ἀπὸ τὶς καρδιές μας τὴν καταραμένη ρίζα ὅλων τῶν κακῶν, τὴν φιλαργυρία, ὅπως τὴν χαρακτηρίζει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος· "Ρίζα πάντων τῶν κακῶν ἐστὶν ἡ φιλαργυρία" (Α' Τίμ. 6,16). Πρόσεξε ὅμως σὲ τί εἴδους ταλαιπωρία κατάντησε ἀπὸ ἀγάπη γιὰ μᾶς Ἐκεῖνος πού διαμοιράζει τὰ πλούτη καὶ τοὺς θησαυροὺς στὴν παροῦσα καὶ στὴ μέλλουσα ζωή· "ἐμόν γάρ, τὸ ἀργύριον καὶ ἐμόν τὸ χρυσίον, λέγει Κύριος Παντοκράτωρ" (Ἀγγ. 2, 8).
Στοχάσου ποῦ εἶναι τὸ παλάτι πού γεννήθηκε;
Ποῦ εἶναι οἱ προετοιμασίες;
Ποῦ οἱ μαῖες;
Ποῦ τὸ βασιλικὸ στρῶμα;
Ποῦ τὰ βρεφικὰ λουσίματα;
Ποῦ εἶναι ἡ ἀκολουθία τῶν δούλων;
Ποῦ ἡ θαλπωρὴ καὶ ἡ ἀνάπαυση;
Ποῦ εἶναι ἡ συμπαράσταση τῶν συγγενῶν καὶ φίλων;
Ἔλα μέσα καὶ δὲς τὸ φτωχότατο σπήλαιο ὅπου γεννήθηκε καὶ τὴν εὐτελέστατη φάτνη ὅπου "ἀνεκλίθη".
Σίγουρα ὄχι μόνο δὲν θὰ βρεῖς κανένα περιττό, ἀλλὰ ἀντίθετα θὰ διαπιστώσεις μεγάλη ἔλλειψη ἂπ' ὁλα τὰ ἀναγκαῖα· γιατί ὁ γλυκύτατός μου Ἰησοῦς γεννιέται σὲ τόπο σχεδὸν ξέσκεπο, τὰ μεσάνυχτα, στὴν καρδιὰ τοῦ χειμώνα, μόνος μὲ μόνη τὴν μητέρα του καὶ τὸν θεωρούμενο πατέρα του, χωρὶς σκεπάσματα, χωρὶς ζεστὰ φαγητὰ, πού συνηθίζονται στὶς γεννήσεις καὶ τῶν πιὸ φτωχῶν παιδιῶν, χωρὶς τὶς ἐλάχιστες ἐκεῖνες ἀνέσεις τοῦ φτωχικοῦ σπιτιοῦ πού εἶχε στὴ Ναζαρέτ.
Καὶ τὸ πιὸ σημαντικὸ εἶναι ὅτι, ἐκτὸς ἀπὸ αὐτὴ τὴ φτώχεια, πού προτίμησε ὁ Ἰησοῦς ἑκουσίως, θέλησε ἀκόμη καὶ ἄλλη περισσότερη πτώχεια, σχεδὸν βίαιη καὶ ἀφύσικη: παραγγέλλει ἐκεῖ στὸ σπήλαιο νὰ μὴ τοῦ γίνει καμμιὰ ὑποδοχὴ καὶ φιλοξενία ἀπὸ κανένα ἄνθρωπο· ἤθελε νὰ διαφέρει ἀπὸ τοὺς συμπατριῶτες του πού ἀνέβηκαν στὴν Βηθλεὲμ γιὰ ἀπογραφή· ὁλοι αὐτοὶ εἶχαν πολλὲς προμήθειες μαζί τους καὶ ξεκουράζονταν, φιλοξενούμενοι μέσα στὰ σπίτια καὶ στὰ πανδοχεῖα·"οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος ἐν τῷ καταλύματι" (Λούκ. 2, 7).
Ἄλλα ἐπειδὴ ὁ κόσμος, ὄχι μόνο βδελύσσεται τὴν φτώχεια καὶ τὴν θεωρεῖ μεγάλη ντροπή, παρακινώντας ἀκόμη τοὺς φτωχοὺς νὰ ὑποκρίνονται καὶ νὰ παριστάνουν τοὺς πλουσίους, γι' αὐτὸ ἀκριβῶς ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς δὲν νοιώθει ντροπὴ γιὰ τὴν φτώχειά του, ἀντίθετα κάνει ἐπίδειξη τῆς φτώχειάς του· καὶ ἀπὸ μὲν τοὺς οὐρανοὺς φωνάζει τοὺς Ἀγγέλους, ἀπὸ τοὺς ἀγροὺς δὲ καὶ τὰ χωράφια καλεῖ τοὺς ποιμένες γιὰ νὰ τὸν προσκυνήσουν, τότε πού γεννήθηκε σὲ κείνη τὴν κατάσταση τῆς ἔνδειας καὶ τῆς ἐγκατάλειψης, σὲ κεῖνο τὸ θρόνο μιᾶς εὐτελέστατης φάτνης καὶ σὲ κείνη τὴν αὐλὴ ἑνὸς πενιχρότατου σπηλαίου!
Ὢ πτώχεια ὑπέρπλουτος! Ὢ συγκατάβασις ὑπερύψιστος!
Τώρα ἐσὺ πού μελετᾶς αὐτὲς τὶς ἀλήθειες, τί ἔχεις νὰ πεῖς; Ποιὸς ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς δύο νομίζεις πώς δικαιοῦται νὰ σὲ νικᾶ καὶ νὰ σὲ κυριεύει; Ὁ κόσμος ἢ ὁ Χριστὸς πού νίκησε τὸν κόσμο; Ὁ κόσμος σὲ προτρέπει νὰ ζητᾶς πρῶτα τὰ ἐπίγεια ἀγαθὰ καὶ νὰ τὰ θεωρεῖς μεγάλη εὐτυχία. Ὁ Χριστὸς πάλι σὲ συμβουλεύει μὲ τὸ παράδειγμά Του καὶ τὴν διδασκαλία Του νὰ ζητεῖς πρωτίστως τὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ καταφρονεῖς ὁλα τὰ καλά τῆς γῆς σὰν ἕνα πηλό· "Ζητεῖτε πρῶτον τὴν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην Αὐτοῦ" (Μάτθ. 6,33). Ἀκόμη σοῦ ζητᾶ νὰ στερεῖσαι τὰ γήινα ἀγαθὰ ἢ μερικὰ ἀπ' αὐτὰ δίνοντας τα ἐλεημοσύνη στοὺς φτωχοὺς ἢ ἀκόμη ἀποτασσόμενος τὰ πάντα γιὰ τὴν καλογερικὴ ζωὴ καὶ ἐξαγοράζοντας ἕνα θησαυρὸ στὸν παράδεισο. "Πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς πτωχοῖς καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανῷ καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοὶ" (Μάτθ. 19, 21). Καὶ πάλι "πᾶς ἐξ ὑμῶν, ὅς οὐκ ἀποτάσσεται πᾶσι τοῖς ἑαυτοῦ ὑπάρχουσιν, οὐ δύναται εἶναί μου μαθητὴς" (Λουκ. 14, 33).
Λοιπὸν ἐσὺ καὶ σὰν μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ καὶ σὰν φρόνιμος καὶ στοχαστικὸς ἄνθρωπος, πρέπει ν' ἀποφασίσεις νὰ ἀκούσεις καὶ νὰ κάνεις πράξη ἐκεῖνο πού σοῦ λέγει ὁ Χριστὸς καὶ ὄχι ὅ,τι σοῦ ἐπιβάλλει ὁ κόσμος. Γιατί δὲν θὰ σωθοῦν αὐτοὶ πού ἀκούουν μόνο τὸν νόμο τοῦ Θεοῦ, ἀλλ' αὐτοὶ πού τὸν ἐφαρμόζουν στὴν πράξη. (Ρωμ. 2,13).
Εἶναι ἀλήθεια πώς δὲν εἶσαι ὑποχρεωμένος, ἂν εἶσαι λαϊκός, νὰ εἶσαι ἀκτήμων καὶ πάμπτωχος· εἶσαι ὅμως ὑποχρεωμένος νὰ ἐκτιμᾶς τόσο λίγο τὰ πλούτη καὶ τὰ χρήματα, ὥστε γιὰ ὅλα αὐτὰ ποτὲ νὰ μὴν παρακινηθεῖς νὰ παραβεῖς οὔτε μία ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ· τόσο δὲ νὰ εἶναι ἀποκολλημένη ἡ καρδιά σου ἀπ' αὐτά, ὥστε νὰ τὰ ἀποκτᾶς καὶ νὰ τὰ ἔχεις μὲ τόση ἀπροσπάθεια σὰν νὰ μὴ τὰ ἔχεις καὶ νὰ μὴ τὰ ξοδεύεις στὰ μάταια καὶ περιττὰ καὶ πάνω ἀπὸ ὅσα χρειάζεσαι πράγματα, καθὼς λέγει ὁ Παῦλος· «Ὁ καιρὸς συνεσταλμένος τὸ λοιπὸν ἐστὶν ... ἵνα ὦσιν οἱ χρώμενοι τῷ κόσμῳ τούτῳ ὡς μὴ καταχρώμενοι· παράγει γὰρ τὸ σχῆμα τοῦ κόσμου τούτου» (Α' Κόρ. 7, 29, 31). Δηλ. «Ὁ καιρός πού ἀπομένει εἶναι λίγος...κι ὅσοι ἀσχολοῦνται μέ τά ἀγαθά αὐτοῦ τοῦ κόσμου, (ἄς εἶναι)σάν νά μήν ἀσχολοῦνται καθόλου μ’ αὐτά· διότι ἡ σημερινή μορφή αὐτοῦ ἐδῶ τοῦ κόσμου δέν θά διαρκέσει πολύ».
Ἀλλά γι' αὐτὸ τὸ θέμα νὰ συζητήσεις μὲ τὸ Πανάγιο βρέφος, τὸν Ἰησοῦ, καὶ νὰ νοιώσεις ντροπὴ μπροστά Του, πού ὥς τώρα εἶχες σὲ τόση ὑπόληψη καὶ ἀγάπη ἐκεῖνα τὰ πλούτη, πού τὸ Θεῖον Βρέφος τόσο καταφρονεῖ· κι' ἀκόμη πώς ἔνοιωθες τόσο μίσος καὶ καταφρόνηση γιὰ τὴν πτώχεια ἐκείνη καὶ τὴν εὐτέλεια, πού αὐτὸ τόσο ἀγαπᾶ».
Σχόλιο-Δίδαγμα: Νά χαιρώμαστε ἐάν εἴμαστε πτωχοί καί νά μήν ἐπιθυμοῦμε νά γίνουμε πλούσιοι. Νά μήν μισοῦμε τήν πτωχεια καί τήν εὐτέλεια ἀλλά νά τήν ἀγαπήσουμε μιμούμενοι τό Θεῖον Βρέφος.
Ζήτησε Του (ἐνν. ἀπό τό Θεῖον Βρέφος) ἀμέσως συγχώρεση γιὰ ὅλα τὰ κακὰ ποῦ ἔκανες γιὰ ν' ἀποκτήσεις πλοῦτο κι' ἐπίγεια ἀγαθὰ... παρακάλεσε Τον νὰ σοῦ δώσει χάρη· γιατί, ὁπως ὁ Ἴδιος ἀπὸ πλούσιος ἔγινε φτωχὸς ἀπὸ ἀγάπη γιὰ σένα, ἔτσι καὶ σὺ νὰ γίνεις φτωχὸς γιὰ τὴν ἀγάπη Του, γιὰ νὰ πλουτίσεις ἀπὸ τὴ Θεότητά Του· "Γινώσκετε γὰρ τὴν χάριν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅτι δι' ὑμᾶς ἐπτώχευσε πλούσιος ὤν, ἵνα ὑμεῖς τῇ Ἐκείνου πτωχείᾳ πλουτήσητε" (Β' Κόρ. 2,9). Ἀκόμη νὰ Τὸν παρακαλέσεις νὰ μὴ σ' ἀφήσει ξανὰ νὰ πλανηθεῖς ἀπὸ τὸν κόσμο· ἀλλὰ ὁταν ἔχεις τὰ ὑπάρχοντά σου ἢ ὁταν τὰ στερεῖσαι γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Κυρίου, νὰ μὴ τὰ μεταχειρίζεσαι γιὰ ἄλλο σκοπό, παρὰ μόνον καὶ μόνο γιὰ νὰ ἐξαγοράσεις μὲ αὐτὰ τὴν αἰώνια εὐδαιμονία, καθὼς εἶναι γραμμένο· "Λύτρον ἀνδρὸς ψυχῆς ὁ ἴδιος πλοῦτος" (Παροιμ. 13, 8).
ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ Τῼ ΘΕῼ ΔΟΞΑ!
α) ὁ ἔρωτας τῶν ἡδονῶν,
β) ὁ ἔρωτας τοῦ πλούτου καὶ
γ) ὁ ἔρωτας τῆς δόξας·
"Πᾶν ἐν τῷ κόσμῳ ἡ ἐπιθυμία τῆς σαρκὸς καὶ ἡ ἐπιθυμία τῶν ὀφθαλμῶν καὶ ἡ ἀλαζονεία τοῦ βίου" (Α΄ Ἰω. 2, 16)».
Τά τρία κυρίαρχα πάθη πού κυβερνοῦν τούς ἀνθρώπους τοῦ κόσμου εἶναι αὐτά πού βδελύσσεται ὁ Θεός. Ὅποιος τά ἔχει, αὐτός εἶναι φίλος τοῦ κόσμου.
Αὐτός «ἀγαπᾶται» ἀπό τούς ὁμοίους του κοσμικούς ἀνθρώπους μέ μία ἀγάπη ψεύτικη καί ἰδιοτελῆ. «Ἀγαπᾶται» γιά ὅσο χρόνο τούς ἐξυπηρετεῖ στά δικά τους ἀντίστοιχα πάθη τῆς φιληδονίας, φιλαργυρίας καί φιλοδοξίας. Ἐάν ὅμως συγκρουσθοῦν τά συμφέροντά τους, τότε οἱ πρώην κοσμικοί φίλοι του γίνονται οἱ χειρότεροι ἐχθροί του.
Ὅποιος θέλει νά γίνει φίλος τοῦ κόσμου γίνεται ἐχθρός τοῦ Θεοῦ. Ὁ κόσμος κηρύττει τήν φιλαυτία, τόν ἐγωισμό, τήν αὐτοπεποίθηση, τήν ὑπερηφάνεια, τήν «ἀξιοπρέπεια» (ἡ ὁποία εἶναι καμουφλαρισμένη κενοδοξία), τήν φιλοχρηματία, τήν ματαιοδοξία, τό κυνήγι τῶν ἡδονῶν, τήν ὑποδούλωση στή σάρκα καί στή μόδα. Ὁ Θεός κηρύττει τήν ἀγάπη χωρίς ἰδιοτέλεια,τήν ἀγάπη χωρίς ὅρια καί διακρίσεις, τήν συγχωρητικότητα, τήν ἐγκράτεια, τήν αὐτάρκεια («ἔχοντες διατροφάς καί σκεπάσματα τούτοις ἀρκεσθησόμεθα» ), τήν ὑπομονή, τήν ταπείνωση, τήν πραότητα, τήν πτωχεία, τήν ἀκτημοσύνη, τήν ἀδοξία, τήν ὑποδοχή ὅλων ὅσων μᾶς συμβαίνουν μέ χαρά, τήν ἐλευθερία ἀπό τά πάθη, τήν ἀπαγκίστρωση ἀπό ὅλες τίς προσκολλήσεις (σέ πρόσωπα ἤ πράγματα ἤ συνήθειες- καταστάσεις).
Οἱ χριστιανοί ὑποχρεωτικά καλοῦνται νά συγκρουσθοῦν μέ τόν κόσμο καί μέ τό κοσμικό φρόνημα, διότι ὀφείλουν νά πολεμήσουν τά τρία δομικά του στοιχεῖα: α) τήν φιλοδοξία, β) τήν φιλοϋλία- φιλαργυρία καί γ) τήν φιληδονία. Αὐτοί οἱ τρεῖς διεστραμμένοι ἔρωτες καθιστοῦν τόν ἄνθρωπο ἁμαρτωλό (πόρνο καί μοιχό) μπροστά στόν Θεό. Ὁ καθένας μας καλεῖται νά δώσει ὅλην τήν καρδιά του στον Θεό. Πρέπει Αὐτόν νά ἀγαπήσει «ἐξ ὅλης καρδίας»,νά Τόν λατρεύει μέ ὅλη του τήν ψυχή, τήν διάνοια, τήν δύναμη. Ἄν ὁ ἄνθρωπος ἀγαπήσει κάτι ἤ κάποιον ἄλλο τότε ἁμαρτάνει, χάνει τήν παρθενία τοῦ νοός του, «μοιχεύει» μέ σύνολη τήν ψυχοσωματική του ὑπόσταση.
Ὁ Χριστός εἶναι ὁ Νυμφίος τῶν ψυχῶν μας. Ἡ κάθε ἀνθρώπινη ψυχή εἶναι νύμφη Χριστοῦ. Ἀπό τήν ὥρα πού βαπτιστήκαμε δέν ἀνήκουμε πιά στόν ἑαυτό μας οὔτε καί σέ κανέναν ἄλλο, ἀλλά στόν Χριστό. Εἶναι μία ἕνωση αἰώνια καί ἀδιάλυτη, ἀνάλογη μέ ἐκείνη στόν γάμο ἕνος ἄνδρα μέ μία γυναίκα, εἶναι ἕνας πνευματικός γάμος. Ὁ Χριστιανός καλεῖται νά φυλάξει ἀμόλυντο, ἄσπιλο τόν ἑαυτό του ἀπό τόν κόσμο καί τά στοιχεῖα του, τίς τρεῖς ἄρρωστες ἀγάπες: α)τήν ἀγάπη πρός τά ὑλικά ἀγαθά, β)τήν ἀγάπη πρός τίς ἁμαρτωλές σαρκικές ἡδονές καί γ)τήν ἀγάπη γιά τήν καλή γνώμη, τά «μπράβο» τῶν ἀνθρώπων.
Ἡ ρίζα- πηγή τῶν τριῶν αὐτῶν ἀτόπων ἐρώτων, πού ὑπονομεύουν τήν ἕνωσή μας μέ τόν Κύριο εἶναι ἡ φιλαυτία. Ὁ Χριστιανός πολεμᾶ τήν φιλαυτία καί στή θέση της προσπαθεῖ νά τοποθετήσει τήν ἀνιδιοτελῆ φιλοθεΐα καί τήν γνήσια φιλανθρωπία.
Αὐτὸς ὁ πονηρὸς κόσμος ἀντίκειται στὸ σκοπό τοῦ Θεοῦ καὶ ἐξουσιάζεται ἀπὸ τὸν ἑωσφόρο (ὁ ὁποιος γι' αὐτὸ καὶ ὀνομάζεται κοσμοκράτορας). Αὐτός εἶναι ὁ μεγάλος ἐχθρός, τὸν ὁποῖο ὁ σαρκωθείς Λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρός, γεννήθηκε στὴ γῆ γιὰ νὰ πολεμήσει πρῶτα μὲ τὸ παράδειγμά του τὸ σιωπηλὸ καὶ μετά, στὸν κατάλληλο καιρό, μὲ τὸν λόγο καὶ τὴ διδασκαλία.
Συλλογίσου λοιπὸν πῶς πρῶτα (ὁ Χριστός μας) πολεμάει μὲ τὴν φτώχεια του τὸν ἄτακτο ἔρωτα τοῦ πλούτου. Ὁ κοσμικὸς ἄνθρωπος νομίζει πώς κάθε καλὸ τὸ βρίσκει στὰ πρόσκαιρα ἀγαθά· γι' αὐτὸ, γιὰ νὰ τ΄ ἀποτυπώσει ἢ γιὰ νὰ μὴ τὰ χάσει ξοδεύει σχεδὸν ὁλο τὸν καιρό, τόν ὁποῖον ὅμως τοῦ ἔδωσε ὁ Θεὸς γιὰ νὰ κερδίσει τὰ αἰώνια ἀγαθά.
Καὶ ἰδοὺ πού ὁ προαιώνιος Λόγος καὶ Υἱὸς τοῦ Θεοῦ καὶ Πατρὸς κατεβαίνει ἀπὸ τὸν οὐρανὸ γιὰ νὰ μᾶς λυτρώσει ἀπ' αὐτὴ τὴν πλάνη καὶ νὰ ξεριζώσει ἀπὸ τὶς καρδιές μας τὴν καταραμένη ρίζα ὅλων τῶν κακῶν, τὴν φιλαργυρία, ὅπως τὴν χαρακτηρίζει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος· "Ρίζα πάντων τῶν κακῶν ἐστὶν ἡ φιλαργυρία" (Α' Τίμ. 6,16). Πρόσεξε ὅμως σὲ τί εἴδους ταλαιπωρία κατάντησε ἀπὸ ἀγάπη γιὰ μᾶς Ἐκεῖνος πού διαμοιράζει τὰ πλούτη καὶ τοὺς θησαυροὺς στὴν παροῦσα καὶ στὴ μέλλουσα ζωή· "ἐμόν γάρ, τὸ ἀργύριον καὶ ἐμόν τὸ χρυσίον, λέγει Κύριος Παντοκράτωρ" (Ἀγγ. 2, 8).
Στοχάσου ποῦ εἶναι τὸ παλάτι πού γεννήθηκε;
Ποῦ εἶναι οἱ προετοιμασίες;
Ποῦ οἱ μαῖες;
Ποῦ τὸ βασιλικὸ στρῶμα;
Ποῦ τὰ βρεφικὰ λουσίματα;
Ποῦ εἶναι ἡ ἀκολουθία τῶν δούλων;
Ποῦ ἡ θαλπωρὴ καὶ ἡ ἀνάπαυση;
Ποῦ εἶναι ἡ συμπαράσταση τῶν συγγενῶν καὶ φίλων;
Ἔλα μέσα καὶ δὲς τὸ φτωχότατο σπήλαιο ὅπου γεννήθηκε καὶ τὴν εὐτελέστατη φάτνη ὅπου "ἀνεκλίθη".
Σίγουρα ὄχι μόνο δὲν θὰ βρεῖς κανένα περιττό, ἀλλὰ ἀντίθετα θὰ διαπιστώσεις μεγάλη ἔλλειψη ἂπ' ὁλα τὰ ἀναγκαῖα· γιατί ὁ γλυκύτατός μου Ἰησοῦς γεννιέται σὲ τόπο σχεδὸν ξέσκεπο, τὰ μεσάνυχτα, στὴν καρδιὰ τοῦ χειμώνα, μόνος μὲ μόνη τὴν μητέρα του καὶ τὸν θεωρούμενο πατέρα του, χωρὶς σκεπάσματα, χωρὶς ζεστὰ φαγητὰ, πού συνηθίζονται στὶς γεννήσεις καὶ τῶν πιὸ φτωχῶν παιδιῶν, χωρὶς τὶς ἐλάχιστες ἐκεῖνες ἀνέσεις τοῦ φτωχικοῦ σπιτιοῦ πού εἶχε στὴ Ναζαρέτ.
Καὶ τὸ πιὸ σημαντικὸ εἶναι ὅτι, ἐκτὸς ἀπὸ αὐτὴ τὴ φτώχεια, πού προτίμησε ὁ Ἰησοῦς ἑκουσίως, θέλησε ἀκόμη καὶ ἄλλη περισσότερη πτώχεια, σχεδὸν βίαιη καὶ ἀφύσικη: παραγγέλλει ἐκεῖ στὸ σπήλαιο νὰ μὴ τοῦ γίνει καμμιὰ ὑποδοχὴ καὶ φιλοξενία ἀπὸ κανένα ἄνθρωπο· ἤθελε νὰ διαφέρει ἀπὸ τοὺς συμπατριῶτες του πού ἀνέβηκαν στὴν Βηθλεὲμ γιὰ ἀπογραφή· ὁλοι αὐτοὶ εἶχαν πολλὲς προμήθειες μαζί τους καὶ ξεκουράζονταν, φιλοξενούμενοι μέσα στὰ σπίτια καὶ στὰ πανδοχεῖα·"οὐκ ἦν αὐτοῖς τόπος ἐν τῷ καταλύματι" (Λούκ. 2, 7).
Ἄλλα ἐπειδὴ ὁ κόσμος, ὄχι μόνο βδελύσσεται τὴν φτώχεια καὶ τὴν θεωρεῖ μεγάλη ντροπή, παρακινώντας ἀκόμη τοὺς φτωχοὺς νὰ ὑποκρίνονται καὶ νὰ παριστάνουν τοὺς πλουσίους, γι' αὐτὸ ἀκριβῶς ὁ Ἰησοῦς Χριστὸς δὲν νοιώθει ντροπὴ γιὰ τὴν φτώχειά του, ἀντίθετα κάνει ἐπίδειξη τῆς φτώχειάς του· καὶ ἀπὸ μὲν τοὺς οὐρανοὺς φωνάζει τοὺς Ἀγγέλους, ἀπὸ τοὺς ἀγροὺς δὲ καὶ τὰ χωράφια καλεῖ τοὺς ποιμένες γιὰ νὰ τὸν προσκυνήσουν, τότε πού γεννήθηκε σὲ κείνη τὴν κατάσταση τῆς ἔνδειας καὶ τῆς ἐγκατάλειψης, σὲ κεῖνο τὸ θρόνο μιᾶς εὐτελέστατης φάτνης καὶ σὲ κείνη τὴν αὐλὴ ἑνὸς πενιχρότατου σπηλαίου!
Ὢ πτώχεια ὑπέρπλουτος! Ὢ συγκατάβασις ὑπερύψιστος!
Τώρα ἐσὺ πού μελετᾶς αὐτὲς τὶς ἀλήθειες, τί ἔχεις νὰ πεῖς; Ποιὸς ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς δύο νομίζεις πώς δικαιοῦται νὰ σὲ νικᾶ καὶ νὰ σὲ κυριεύει; Ὁ κόσμος ἢ ὁ Χριστὸς πού νίκησε τὸν κόσμο; Ὁ κόσμος σὲ προτρέπει νὰ ζητᾶς πρῶτα τὰ ἐπίγεια ἀγαθὰ καὶ νὰ τὰ θεωρεῖς μεγάλη εὐτυχία. Ὁ Χριστὸς πάλι σὲ συμβουλεύει μὲ τὸ παράδειγμά Του καὶ τὴν διδασκαλία Του νὰ ζητεῖς πρωτίστως τὴν Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ καταφρονεῖς ὁλα τὰ καλά τῆς γῆς σὰν ἕνα πηλό· "Ζητεῖτε πρῶτον τὴν Βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην Αὐτοῦ" (Μάτθ. 6,33). Ἀκόμη σοῦ ζητᾶ νὰ στερεῖσαι τὰ γήινα ἀγαθὰ ἢ μερικὰ ἀπ' αὐτὰ δίνοντας τα ἐλεημοσύνη στοὺς φτωχοὺς ἢ ἀκόμη ἀποτασσόμενος τὰ πάντα γιὰ τὴν καλογερικὴ ζωὴ καὶ ἐξαγοράζοντας ἕνα θησαυρὸ στὸν παράδεισο. "Πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς πτωχοῖς καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανῷ καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοὶ" (Μάτθ. 19, 21). Καὶ πάλι "πᾶς ἐξ ὑμῶν, ὅς οὐκ ἀποτάσσεται πᾶσι τοῖς ἑαυτοῦ ὑπάρχουσιν, οὐ δύναται εἶναί μου μαθητὴς" (Λουκ. 14, 33).
Λοιπὸν ἐσὺ καὶ σὰν μαθητὴς τοῦ Χριστοῦ καὶ σὰν φρόνιμος καὶ στοχαστικὸς ἄνθρωπος, πρέπει ν' ἀποφασίσεις νὰ ἀκούσεις καὶ νὰ κάνεις πράξη ἐκεῖνο πού σοῦ λέγει ὁ Χριστὸς καὶ ὄχι ὅ,τι σοῦ ἐπιβάλλει ὁ κόσμος. Γιατί δὲν θὰ σωθοῦν αὐτοὶ πού ἀκούουν μόνο τὸν νόμο τοῦ Θεοῦ, ἀλλ' αὐτοὶ πού τὸν ἐφαρμόζουν στὴν πράξη. (Ρωμ. 2,13).
Εἶναι ἀλήθεια πώς δὲν εἶσαι ὑποχρεωμένος, ἂν εἶσαι λαϊκός, νὰ εἶσαι ἀκτήμων καὶ πάμπτωχος· εἶσαι ὅμως ὑποχρεωμένος νὰ ἐκτιμᾶς τόσο λίγο τὰ πλούτη καὶ τὰ χρήματα, ὥστε γιὰ ὅλα αὐτὰ ποτὲ νὰ μὴν παρακινηθεῖς νὰ παραβεῖς οὔτε μία ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ· τόσο δὲ νὰ εἶναι ἀποκολλημένη ἡ καρδιά σου ἀπ' αὐτά, ὥστε νὰ τὰ ἀποκτᾶς καὶ νὰ τὰ ἔχεις μὲ τόση ἀπροσπάθεια σὰν νὰ μὴ τὰ ἔχεις καὶ νὰ μὴ τὰ ξοδεύεις στὰ μάταια καὶ περιττὰ καὶ πάνω ἀπὸ ὅσα χρειάζεσαι πράγματα, καθὼς λέγει ὁ Παῦλος· «Ὁ καιρὸς συνεσταλμένος τὸ λοιπὸν ἐστὶν ... ἵνα ὦσιν οἱ χρώμενοι τῷ κόσμῳ τούτῳ ὡς μὴ καταχρώμενοι· παράγει γὰρ τὸ σχῆμα τοῦ κόσμου τούτου» (Α' Κόρ. 7, 29, 31). Δηλ. «Ὁ καιρός πού ἀπομένει εἶναι λίγος...κι ὅσοι ἀσχολοῦνται μέ τά ἀγαθά αὐτοῦ τοῦ κόσμου, (ἄς εἶναι)σάν νά μήν ἀσχολοῦνται καθόλου μ’ αὐτά· διότι ἡ σημερινή μορφή αὐτοῦ ἐδῶ τοῦ κόσμου δέν θά διαρκέσει πολύ».
Ἀλλά γι' αὐτὸ τὸ θέμα νὰ συζητήσεις μὲ τὸ Πανάγιο βρέφος, τὸν Ἰησοῦ, καὶ νὰ νοιώσεις ντροπὴ μπροστά Του, πού ὥς τώρα εἶχες σὲ τόση ὑπόληψη καὶ ἀγάπη ἐκεῖνα τὰ πλούτη, πού τὸ Θεῖον Βρέφος τόσο καταφρονεῖ· κι' ἀκόμη πώς ἔνοιωθες τόσο μίσος καὶ καταφρόνηση γιὰ τὴν πτώχεια ἐκείνη καὶ τὴν εὐτέλεια, πού αὐτὸ τόσο ἀγαπᾶ».
Σχόλιο-Δίδαγμα: Νά χαιρώμαστε ἐάν εἴμαστε πτωχοί καί νά μήν ἐπιθυμοῦμε νά γίνουμε πλούσιοι. Νά μήν μισοῦμε τήν πτωχεια καί τήν εὐτέλεια ἀλλά νά τήν ἀγαπήσουμε μιμούμενοι τό Θεῖον Βρέφος.
Ζήτησε Του (ἐνν. ἀπό τό Θεῖον Βρέφος) ἀμέσως συγχώρεση γιὰ ὅλα τὰ κακὰ ποῦ ἔκανες γιὰ ν' ἀποκτήσεις πλοῦτο κι' ἐπίγεια ἀγαθὰ... παρακάλεσε Τον νὰ σοῦ δώσει χάρη· γιατί, ὁπως ὁ Ἴδιος ἀπὸ πλούσιος ἔγινε φτωχὸς ἀπὸ ἀγάπη γιὰ σένα, ἔτσι καὶ σὺ νὰ γίνεις φτωχὸς γιὰ τὴν ἀγάπη Του, γιὰ νὰ πλουτίσεις ἀπὸ τὴ Θεότητά Του· "Γινώσκετε γὰρ τὴν χάριν τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὅτι δι' ὑμᾶς ἐπτώχευσε πλούσιος ὤν, ἵνα ὑμεῖς τῇ Ἐκείνου πτωχείᾳ πλουτήσητε" (Β' Κόρ. 2,9). Ἀκόμη νὰ Τὸν παρακαλέσεις νὰ μὴ σ' ἀφήσει ξανὰ νὰ πλανηθεῖς ἀπὸ τὸν κόσμο· ἀλλὰ ὁταν ἔχεις τὰ ὑπάρχοντά σου ἢ ὁταν τὰ στερεῖσαι γιὰ τὴν ἀγάπη τοῦ Κυρίου, νὰ μὴ τὰ μεταχειρίζεσαι γιὰ ἄλλο σκοπό, παρὰ μόνον καὶ μόνο γιὰ νὰ ἐξαγοράσεις μὲ αὐτὰ τὴν αἰώνια εὐδαιμονία, καθὼς εἶναι γραμμένο· "Λύτρον ἀνδρὸς ψυχῆς ὁ ἴδιος πλοῦτος" (Παροιμ. 13, 8).
ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ Τῼ ΘΕῼ ΔΟΞΑ!
