ΑΓΙΟΥ ΠΑΤΡΟΣ + ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΚΑΡΠΑΘΑΚΗ : ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ

ΑΓΙΟΥ ΠΑΤΡΟΣ  + ΜΑΤΘΑΙΟΥ ΚΑΡΠΑΘΑΚΗ  , ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ  ΒΡΕΣΘΕΝΗΣ , ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΜΑΡΚΟΥ  ΤΟΥ ΕΥΓΕΝΙΚΟΥ  ΠΟΥ ΑΝΤΙΣΤΑΘΗΚΕ  ΣΤΗΝ ΠΑΝΑΙΡΕΣΗ  ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΣΜΟΥ  ΚΑΙ ΧΑΡΙ ΣΕ  ΑΥΤΟΝ  ΥΠΑΡΧΕΙ  ΣΗΜΕΡΑ  ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ  ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ  ΔΙΑΔΟΧΗ  ΚΑΙ  ΙΕΡΟΣΥΝΗ !

Α. ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ

Β.  ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΞΟΜΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΝ

Γ.  ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΤΑΡΙΟΝ †ΑΓ.ΒΡΕΣΘΕΝΗΣ ΜΑΤΘΑΙΟΥ (1932)                                Δ. ΠΕΡΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ ΓΕΝΙΚΗΣ

Ἐκτὸς αὐτῆς οὐ μόνον ἄνθρωπος δύναται σωθῆναι, οὐδὲ ἐκ τῶν παθῶν αὑτοῦ ἀπαλλαχθῆναι, οὐδὲ ἐν  τῇ καρδίᾳ αὑτοῦ τὴν εἰρήνην ἔχειν καὶ τὴν ζωὴν αὐτοῦ ἐν ἐλεεινῇ καὶ ἀξιοδακρύτῳ καὶ ἀξιοθρηνήτῳ καταστάσει θέλει διέλθῃ, ἀκαταπτύστως ἐλεγχόμενος ὑπὸ τῆς πονηρᾶς α. συνειδήσεως, ἐν ἀσώτῳ καὶ ῥερρυπωμένῳ βίῳ, ἐν πτωχείᾳ καὶ ἀμελείᾳ πολλῇ καὶ ἐν ἀσθενείᾳ καὶ ποικίλαις ἄλλαις συμφοραῖς περιστιχούμενος κατὰ τὸ «’Απὸ τῶν πολλῶν μου ἁμαρτιῶν, ἀσθενεῖ τὸ σῶμα, ἀσθενεῖ μου καὶ ἡ ψυχή». Ὡς καὶ κατὰ τὸ «ἐν ἄλλοις πταίομεν καὶ ἐν ἄλλοις παιδευόμεθα». «Τὰ γὰρ ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος». Διὰ νὰ ἀπαλλαχθῇ τις τῶν ἐξ ὅλων ὅσων εἴπομεν πρέπει ὡς καὶ ὀφείλει, νὰ προετοιμασθῇ πρὸ 15 ἤ ἔστω καὶ πρὸ τριῶν ἡμερῶν.

α΄) Νὰ μελετήσῃ τὰς 10 ἐντολὰς τοῦ Θεοῦ. β΄) Τὰ 7 Μυστήρια. γ΄) Τὰ 7 Δόγματα καὶ 7 θανάσιμα ἁμαρτήματα. Τὰς μὲν 10 ἐντολὰς ἀνάγνωσον. Τὰ μυστήρια ταῦτα : α΄) τὸ Βάπτισμα, β΄) τὸ χρῖσμα (Ἅγιον Μύρον), γ΄) τῆς Ἁγίας Κοινωνίας, δ΄) τῆς Μετανοίας Ἐξομολογήσεως, ε΄)  τῆς Ἱερωσύνης, στ΄)  τοῦ Γάμου καὶ ζ΄) τοῦ Εὐχελαίου. Τὰ Δόγματα : α΄) Τῆς Ἁγίας Τριάδος Δόγμα, ὡς φαίνεται καὶ εἰς τὸν Σταυρὸν ὅπου ποιοῦμεν, β΄) ἡ Θεότης τοῦ Ἰησοῦ, γ΄) ἡ Ἔνσαρκος Οἰκονομία, δ΄) ἡ Παρθενία τῆς Θεοτόκου, ε΄) ἡ προσκύνησις τῶν Ἁγίων Εἱκόνων, ς΄) ἡ Ἀθανασία τῆς ψυχῆς καὶ ζ΄) ἡ μέλλουσα ζωή. Ὡς καὶ τὰ 7 θανάσιμα ἁμαρτήματα : α΄) Ἡ Ὑπερηφάνεια, β΄) ἡ Φιλαργυρία, γ΄) ἡ Πορνεία, δ΄) ἡ Γαστριμαργία, ε΄) ἡ Ἀκηδεία, ς΄) ὁ Φθόνος καὶ ζ΄) ἡ Ὀργή. Ὅταν ὁ προετοιμασθεὶς Χριστιανὸς ἐξομολογηθῇ διὰ γεν. Ἐξομολογήσεως, ἀρχίζει καὶ γράφει τὰς αὐτοῦ ἁμαρτίας, διὰ δύο λόγους : α) διὰ τὴν ἀκρίβειαν καὶ β) ὅτι φθόνῳ τοῦ ἐχθροῦ ἐν τῇ ἐξομολογήσει. α. τὰ περισσότερα λησμονεῖ.

Γράφει μὲν ἀπὸ μικρᾶς παιδικῆς ἡλικίας, ἀπὸ 5 ἕως 10 χρόνων, ἄν ἐνθυμῆται ὥντινων τὴν εὐθύνην καὶ τὸν Κανόνα λαμβάνουν οἱ γονεῖς καὶ ἀνάδοχοι, ἀλλὰ μόνον διὰ νὰ μὴν ἐμποδισθῇ ἡ ψυχὴ ἐν τῇ ἀναβάσει εἰς τοὺς οὐρανοὺς διὰ τῶν Τελωνείων. Ἀφοῦ, ὡς προείπομεν, γράψει λεπτομερῶς, ἔρχεται πρὸς τὸν Πνευματικόν αὐτοῦ Πατέρα· καὶ ὁ Πνευμ. α. Πατὴρ. Ποίησον τέκνον 3 Μετανοίας καὶ προσκύνησον τὰς Ἱ. Θ. Π. Εἰκόνας Ἰησοῦ Χριστοῦ καὶ Παναγίας αὐτοῦ Μητρὸς Κυρίας Θεοτόκου, καὶ γονυκλινῶς, μετὰ συντριβῆς καὶ εὐλαβείας μετὰ Κατανύξεως καὶ δακρύων σου πολλῶν λέγε : (ὅταν ὅμως προηγουμένως ὁ Πνευμ. σου Πατὴρ εἴπῃ σοι Τέκνον βλέπε, ὅτι πρὸς ἡμᾶς ἦλθες ἐξομολογηθῆναι τὰς ἁμαρτίας σου, ἀλλ’ ὅμως ἀοράτως παρίσταται ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς ἀναμένων ν’ ἀκούσῃ τὴν ἐξομολόγησίν σου καὶ σχίσῃ τὸ χειρόγραφον τῶν ἁμαρτημάτων σου, ὡς καὶ οὐ μόνον συγχωρήσῃ τὸ τῶν ἁμαρτιῶν ἄπειρον πέλαγος, συγγνωστῶν λέγω, μέσων, ὡς καὶ τῶν θανασίμων ἁμαρτημάτων, ἀλλὰ καὶ ἀξιώσει μετασχεῖν τῶν ἀχράντων Αὐτοῦ Μυστηρίων Ἁγίας Κοινωνίας, ὡς καὶ τῆς Οὐρανίου δόξης Αὐτοῦ καὶ Βασιλείας ἀξιώσει σοι, ἀμήν. Ἔχε ὅμως καὶ τοῦτο ὑπ’ ὄψιν σου, ὅτι οὐ μόνον θα συγχωρηθῶσι μετὰ τὴν ἐξομολόγησιν αἱ ἁμαρτίαι σου, ἐὰν μετ’ ἀκριβείας φυλάξῃς τοὺς κανόνας καὶ ἐντολὰς τοῦ Πνευματικοῦ σου Πατρός, ἀλλὰ καὶ θὰ ἴδῃς μεγ. βελτίωσιν καὶ διαφορὰν ἐν τῷ οἴκῳ σου ἤ ἐν τῇ οἰκογενείᾳ σου. Εἰρήνην, εὐλογίαν καὶ ἀγάπην ὡς καὶ ὑγείαν, εὐτυχίαν καὶ μακροημέρευσιν πολυχρόνιον. Καὶ τότε πρὸς ὑμᾶς ὁ λόγος. (Εὐλογία κυρίου ἐφ’ ὑμᾶς καὶ ἐπὶ τὸν οἶκον τοῦτον). Βλέπε οὗν Τέκνον μου, μὴ φοβηθῇς οὐδὲ ἐντραπῇς ἵνα τὰς ἁμαρτίας σου εἴπῃς πρὸς ἡμᾶς, διὰ νὰ μὴ ἀκούσῃς αὐτὰς εἰς τὴν φοβερὰν αὐτοῦ φρικτὴν ἡμέραν τῆς Κρίσεως ἐνώπον τῶν Ἀγγέλων καὶ τῶν Ἁγίων πάντων, ὡς καὶ τῶν ἀπὸ κτίσεως Κόσμου ἀναστηθέντων ἀνθρώπων ὄντων ὡς τὴν ἄμμον τῆς θαλάσσης. Ἤ ἐνώπιον Πνευματικοῦ σου Πατρὸς εἴπῃς καὶ συγχωρηθῇς, ἤ κἀκεῖ αἰσχυνθῇς καὶ τιμωρηθῇς. λοιπὸν  λέγε Τέκνον) !

Ὁ δὲ προσελθὼν λέγει : Ἐξομολογοῦμαι Πάτερ Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ μου, τὰ ἁμαρτήματά μου ἐνώπιόν σου Φιλάνθρωπε Δέσποτα, πολυεύσπλαγχνε Κύριε, ὅσα ἐποίησα ἐν τῇ ζωῇ μου, ἐν ἔργω, λόγῳ καὶ διανοίᾳ, ἑκουσίως τε καὶ ἀκουσίως, καὶ ὅσα ὁ Πνευμ. μου Πατὴρ με ἐρωτήσῃ θὰ τὰ ἐξομολογηθῶ ὅλα καὶ θὰ ἀποκριθῶ μετ’ ἀκριβείας, ἀληθείας καὶ κατανύξεως, διὰ νὰ μὴν ἀκούσω αὐτὰ εἰς τὴν φοβερὰν ἡμέραν τῆς Κρίσεώς σου, ἀλλὰ νὰ μὲ συγκαταριθμήσῃς μετὰ τῶν φρονίμων Παρθένων (ἐὰν ὁ ἐξομολογούμενος εἶναι ἐλεύθερος, ἐν παρθενίᾳ διάγων), εἰ δὲ ὑπανδρευμένος, λέγε, μετὰ τῶν δεξιῶν σου προβάτων, καὶ εἰσαγάγῃς εἰς τὴν Βασιλείαν σου.

Καὶ εὐθὺς ὁ Πν. ἐρωτᾷ ἀπὸ τὰ 10 ἔτη ἕως τὸ 21ο τοῦ στρατιωτικοῦ ἀνδρὸς τὰ ἁμαρτήματα, εἰ δὲ γυναικός, μέχρι τοῦ ἀρραβῶνος, καὶ μετὰ μέχρι γάμου πολλὰς γὰρ ἐρωτήσεις κἀκεῖ ἔχει ἵνα μάθῃ καὶ διὰ τὸ στέφανον ἐάν νομίμως ἐτέθη ἐπὶ τὰς κεφαλὰς τῶν νεονύμφων διὰ τὸ φυλάξαντες ἀμφότεροι, ἀνὴρ λέγω καὶ γυνὴ παρθενίαν μέχρι ἐκείνης τῆς ὥρας ὡς καὶ ἡ Μ. μας Ὀρθ. Ἁγία Ἐκκλησία εὐλογεῖ καὶ στέφει λέγων ὁ Ἱερεύς. Στέφεται ὁ δοῦλος τοῦ Θεοῦ Θεόδωρος τὴν δούλην τοῦ Θεοῦ Μαρίαν, ὅτι ἐφύλαξεν ὁ Θεόδωρος καθαρὰν τὴν μνηστὴν α. Παρθένον Μαρίαν. Αὕτη ἀληθινή τοῦ Θεοῦ εὐλογία ἐπὶ τοὺς νεονύμφους, ὥς καὶ ἀνταξίως ὁ Στέφανος αὐτῶν καὶ ἡ μετὰ ταῦτα ζωὴ εὐχάριστος αὐτῶν, ἐν εὐτυχίᾳ, ὑγείᾳ, μακροημερεύσει, καὶ τέκνοις δώσει καλοῖς καὶ ὑπηκόοις πρὸς τὸν Νόμον Θεοῦ καὶ γονεῦσιν εὐπειθεῖς, καὶ ἐν γένει ἡ εὐλογία τοῦ Θεοῦ ἐπὶ τὸν οἶκον ἐκεῖνον. Εἰ δὲ ἐν ἐναντίᾳ περιπτώσει, ἀσελγήσαντες πρὸ τοῦ νομίμου Στεφάνου, καὶ τὴν παρθενίαν ἀφαιρέσαντες, τότε περιττὰ τὰ στέφανα (διὰ γὰρ τὴν παρθενίαν τῶν φυλαξάντων αὐτὴν δίδονται) ὡς καὶ σήμερον φεῦ! Οὐαὶ καὶ ἀλλοίμονον! οὐ μόνον εἰς αὐτούς, ὡς καὶ οἱ γονεῖς τῆς νύμφης, πρόσωπον Θεοῦ οὐ θεάσωνται ὡς αἴτιοι τῆς διακορεύσεως. Καὶ τότε οὐ μόνον λέγω περιττὰ τὰ στέφανα, ἀλλὰ καὶ Κανονίζονται 8 χρόνους ἀκοινώνητοι, ὡς καὶ θὰ τρυγήσουν τοὺς καρποὺς τῆς ἁμαρτίας ἀμφότεροι. α΄. Τὸ γεννηθὲν ἐκ τῆς ἁμαρτίας βρέφος, ὡς καὶ ἐν ταῖς λοιπαῖς ἐμποδισμέναις ἡμέραις τῆς συλλήψεως. Τετάρτης, Παρασκευῆς, Σαββάτου καὶ Κυριακῆς Τῶν 12 Δεσποτικῶν καὶ 6 Θεομητορικῶν Μεγάλων ἑορτῶν ὡς καὶ τῶν 4 Τεσσαρακοστῶν, μόνον ἐπιτετραμμένων ἡμερῶν Δευτέρας, Τρίτης καὶ Πέμπτης.

Οἱ δὲ παραβάται τῶν ἐμποδισμένων ἡμερῶν μὴ ἐγκρατευομένων καὶ φυλασσόντων καὶ καταφρονούντων, ἄφευκτος ἡ τιμωρία ἐν τῇ παρούσῃ ζωῇ. Ἢ σεσημειωμένον καὶ τερατῶδες φ. τοῖς ὁρῶσιν· διὰ νὰ βλέπουν καὶ νὰ καίωνται αἱ καρδίαι τῶν μὴ ἐγκρατευθέντων α. γονέων ἕνεκεν μεγ. ἐντροπῆς καὶ λύπης τοῦ κόσμου. Ἢ μετά, βαπτίζεται καὶ κατόπιν σελινιάζεται, δαιμονίζεται, ἤ τὸ τρίτον κακότροπον βλάσφημον κ.λ.π. Ἀδύνατον ἐκ τῶν τριῶν νὰ μὴν ἔχῃ τὸ παιδίον ἐλαττωμάτων. Πολλάκις καὶ εἰς τὰ τρία, ὡς καὶ μετὰ τὸν γάμον ποίαν ζωὴν διάγουν, σώφρωνα ἤ ἀσελγῆ. Ἄς λάβουν καὶ ἔχουν ὑπ’ ὄψιν των τὰ ἄλογα ζῶα ποῖον ἐξ αὐτῶν ἔχει ὅλον τὸ ἔτος ἐλεύθερον νὰ συνέρχηται, εἰμὴ εἰς ὡρισμένον καιρὸν καὶ μῆνα. Ἢ ποῖον ζῶον ἄλογον, μετὰ τὴν σύλληψιν, ἔρχεται εἰς συνάφειαν; Ἢ ποῖον ζῶον παραφυσικῶς συνευρίσκεται; Ἄχ καὶ οἴμοι! Οἴμοι οὐαὶ καὶ ἀλλοίμονον! Τοῖς σημερινοῖς ἀνθρώποις, ἀναισθητοτέροις καὶ ἀλογωτέροις τῶν ἀναισθήτων ἀλόγων Ζώων. Καὶ διὰ τοὺς σημερινοὺς ἀνθρώπους λέγει καὶ θρηνολογεῖ ὁ Προφ. Δαυΐδ. «Ἄνθρωπος ἐν τιμῇ ὧν, παρεσυνεβλήθη τοῖς κτήνεσι τοῖς ἀνοήτοις καὶ ὡμοιώθη αὐτοῖς».

Ἐὰν δὲ καὶ εἴπωμεν περὶ τοῦ «ὁ Γάμος τίμιος, καὶ ἡ κοίτη ἀμείαντος». Καὶ ποῦ σήμερον; Οὐ λέγω περὶ παρανόμως συζώντων πλείστων σήμερον λεγομένων Χριστιανῶν, οὐ χωρεῖ τὸ στόμα μου, ἀλλὰ τῶν μοιχῶν καὶ μοιχαλίδων αἰσχροτάτων γυναικῶν πολλῶν σήμερον. Ἄς ἀκούσουν τὴν τιμωρίαν τῶν παλαιῶν εἰδωλολατρῶν ἐν Λωκρίδι τῆς Ἑλλάδος. Ὅλα τὰ ἔθνη ὑπὸ τριῶν μαρτύρων ἐβασίζοντο εἴ τις ἤ ἀνὴρ εἴτε γυνὴ εἰς μοιχείαν ὑπέπεφτον, ἔκοπτον τὰ τρία μέλη τοῦ σώματος, τὴν ῥίνα (μύτην) τὰ χείλη καὶ τὰ ὦτα (αὐτιά). Οἱ δὲ Κρωτονιᾶται ἐτιμώρουν τὸν μὲν ἄνδρα 1000 ῥαβδισμούς, τῆς δὲ γυναικὸς ἔβγαζον τὸν δεξιὸν ὀφθαλμὸν διὰ τιμωρίαν. Οἱ δὲ Αἰγύπτιοι τοὺς ἔκαιον ζωντανούς. Οἱ δὲ Ἰσραηλῖται εἶχον τὸν λιθοβολισμόν, διὰ τῶν λίθων ἐφόνευον τοὺς μοιχοὺς καὶ μοιχάδας. Καὶ ὅσα ἄλλα ἐνθυμεῖται ὁ ἐξομολογούμενος ὡς καὶ ὁ Πνεμ. α. Πατὴρ αὐτοὺς ἐρωτήσῃ καὶ οὕτω πως, μετὰ τὴν γεν. Ἐξομολόγησιν θὰ ἴδῃ ὁ ἄνθρωπος τὴν κατάπαυσιν τῆς ἐλεγχούσης συνειδήσεώς του, ὡς καὶ τὴν εἰρήνην τῆς καρδίας του, καὶ ἐὰν φυλάξῃ καὶ τοὺς Κανόνας τοῦ Πνεμ. α. Πατρὸς τελείαν συγχώρησιν τῶν ἁμαρτιῶν αὐτοῦ.

ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΞΟΜΟΛΟΓΟΥΜΕΝΟΝ

* Καλὸν εἶναι εἰς τὸν μετανοοῦντα, ἄν γινώσκῃ γράμματα, νὰ γράφῃ πάσας τὰς ἁμαρτίας του, θανασίμους καὶ μή, ὥτινι τρόπῳ ἔπραξεν αὐτάς, καὶ οὕτω νὰ ἀναγινώσκῃ ἐνώπιον τοῦ Πνευματικοῦ αὐτάς· ἵνα μὴ λησμονήσῃ καμμίαν ἁμαρτίαν του, καὶ διὰ νὰ μὴν ἀπασχολῇ τὸν Πνευματικὸν περισσότερον τοῦ δέοντος, μὲ ὀλιγολογίαν χωρὶς νὰ ἀναφέρῃ ὑποθέσεις ξένας πρὸς τὸν σκοπὸν τοῦ παρόντος Μυστηρίου. Αἱ δέκα τοῦ Θεοῦ ἐντολαὶ εἶναι ἡθικὸς νόμος, ὅστις ὠνομάσθη δεκάλογος, δι’ οὗ ὁ Θεὸς διδάσκει καὶ ἐντέλλεται ἡμῖν τὶ πρέπει νὰ πράττωμεν καὶ τίνων ἁμαρτημάτων νὰ ἀποφεύγωμεν, ἵνα διὰ τῆς εἰς Θεὸν Πίστεως καὶ διὰ ἀποχῆς τοῦ ἁμαρτάνειν, καὶ διὰ τῶν ἀγαθῶν ἔργων, εὐαρεστοῦντες τῷ Θεῷ, κληρονομήσωμεν ζωὴν αἰώνιον καὶ μακαρίαν. Δι’ ὅ λέγει ἔκλινον ἀπὸ κακοῦ καὶ ποίησον ἀγαθόν· καὶ πάλιν· ὥσπερ τὸ σῶμα ἄνευ ψυχῆς νεκρόν ἐστι, οὕτω καὶ ἡ πίστις ἄνευ ἔργων νεκρά ἐστι. Πιστεύεις εἰς τὸν Θεόν; δεῖξον τὴν πίστιν σου διὰ τῶν ἔργων, καὶ γὰρ καὶ τὰ δαιμόνια πιστεύουσι. Σύ, ὦ χριστιανέ, τότε πιστεύεις ἔργῳ καὶ λόγῳ, ὅταν τηρῇς τὰς ἐντολὰς ἅς σοὶ ἐνετείλατο, νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν. 

ΜΕΓΑ ΤΟ ΜΥΣΤΗΡΙΟΝ ΤΗΣ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ

Τὶς ὁ σκοπὸς τοῦ μυστηρίου τῆς ἐξομολογήσεως καὶ τὶς

ὁ συνιστῶν τοῦτο, καὶ πότε ἔλαβεν τὴν ἑαυτοῦ σύστασιν.

Ἐπειδὴ ὁ ἄνθρωπος καὶ μετὰ τὸ θεῖον βάπτισμα περιπίπτει εἰς διαφόρους ἁμαρτίας, διότι ἐνυπάρχει ἡ ἔμφυτος πρὸς τὸ κακὸν κλίσις καὶ ροπή, ἥτις ἐστὶ συνέπεια τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος καὶ τῆς κληρονομικῆς διαφθορᾶς, ἐκ τῆς ὁποίας δὲν ἀπαλλάσσεται, ἀναπλάσσεται διὰ τοῦ βαπτίσματος, ὡς μένοντα ταῦτα ὡς ποινὴ καὶ μετὰ τὸ βάπτισμα, πρὸς δοκιμὴν τοῦ αὐτεξουσίου, καὶ πρὸς ἀγῶνα καὶ νίκην καὶ στεφάνου τῶν βαπτισμένων, διὰ τοῦτο ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστὸς τὸ εὐόλισθον τῆς ἀνθρωπότητος γνωρίζων, καὶ τὸν θάνατον τοῦ ἁμαρτωλοῦ μὴ θέλων, ηὐδόκησεν ἐν τῇ ἀπείρῳ αὐτοῦ ἀγαθότητι καὶ φιλανθρωπίᾳ καὶ συνέστησεν ἐν τῇ ἑαυτοῦ Ἐκκλησίᾳ τὸ μέγα ἀληθῶς καὶ σωτήριον τοῦτο τῆς Ἱερᾶς ἐξομολογήσεως καὶ Μετανοίας Μυστήριον, τὸ ὁποῖον μετὰ συντριβῆς καρδίας καὶ εἰλικρινοῦς τελούμενον ἐνώπιον τοῦ πνευματικοῦ ἱερέως ἀποπλύνει, ὡς καὶ τὸ Βάπτισμα ὅλας τὰς ἁμαρτίας τὰς ὁποίας ὁ ἐξομολογούμενος ἔπραξε καὶ ἐξομολογήθη, καὶ ἀνασυνδέει αὐτὸν τὸν ἐξομολογούμενον μετὰ τοῦ Θεοῦ.

Τὴν σύστασιν τοῦ παρόντος Μυστηρίου παρέλαβεν ἡ Ἐκκλησία ὑπ’ αὐτοῦ τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν μετᾶ τὴν ἐκ νεκρῶν αὐτοῦ Ἀνάστασιν (Ἰωάν. κ. 23) «Συνηγμένων τῶν μαθητῶν αὐτοῦ διὰ τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων ἦλθεν ὁ Ἰησοῦς καὶ ἔστη εἰς τὸ μέσον καὶ λέγει αὐτοῖς·  Εἰρήνη ὑμῖν ... καὶ τοῦτο εἰπὼν ἐνεφύσησε καὶ λέγει αὐτοῖς λάβετε πνεῦμα Ἅγιον· ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας ἀφίενται αὐτοῖς, ἄν τινῶν κρατεῖται κεκράτηνται». Ἐκ τῶν λόγων τούτων δῆλον γίνεται ὅτι ὁ Σωτὴρ ἡμῶν ἔδωκε τὴν θείαν αὐτοῦ ἐξουσίαν εἰς τοὺς ἑαυτοῦ μαθητὰς καὶ Ἀποστόλους, καὶ δι’ αὐτῶν εἰς τοὺς Διαδόχους τούτων, τοῦ ἀφιέναι καὶ κρατεῖν ἤτοι τοῦ λύειν καὶ δεσμεῖν τὰς ἁμαρτίας τῶν ἀνθρώπων, διὰ τῆς ἀοράτου δυνάμεως καὶ ἐνεργείας καὶ ἐπιφοιτήσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος.

Λέγει ὁ Ἅγιος Βασίλειος ὁ νέος, «ὁπηνίκα γὰρ τις ἐξαγορεύσῃ ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ τὰς ἁμαρτίας αὐτοῦ, καὶ τοῦ λοιποῦ σχολάσει τῇ μετανοίᾳ ἀφίησιν αὐτῷ ὁ θεὸς ὅσα προαιρετικῶς ἐξηγόρευσε· καὶ τοῦ λοιποῦ ὑπάρχει ἐλεύθερος δεξάμενος ἀοράτως τὴν ἄφεσιν αὐτῶν. Οἱ δὲ ἐν ταῖς τελωνείοις πονηροὶ δαίμονες κεκτημένοι τὰς ἀνομίας του ἐν τοῖς τούτων κώδιξι σεσημειωμένας, οὐδὲ ἴχνος ἐν τούτοις εὑρεῖν δεδύνηνται· τὸ γὰρ Πανάγιον Πνεῦμα ἀοράτως ἀπήλειψεν αὐτά! Γινώσκουσι δὲ τοῦτο καὶ οἱ ἐν τοῖς τελωνείοις ἄρχοντες καὶ οἱ τούτων ὑπασπισταί, ὅτι δι’ ἐξαγορεύσεως ἀπειλείφησαν πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς γεγραμμένα, καὶ διὰ τοῦτο πάλιν σφοδρότερον πειρῶνται εἰ ἔτι ζῇ ἐκεῖνος ὁ ἄνθρωπος οὕτινος τὰ ἁμαρτήματα ἐκ τῶν ἐγγράφων αὐτῶν ὁρῶσιν ἐξηλειμμένα, ἵνα ἀντ’ ἐκείνων πλείονα ἕτερα γράψωσι καὶ οὕτως ἐγκρατεῖς αὐτοῦ καὶ πάλιν γενήσσονται, καὶ δὴ ὅταν ἀνέρχηται μετὰ τελευτῆς αὐτοῦ, τὴν ὁδὸν αὐτοῦ καὶ σφοδροτέρως ὡς ἐκ τούτου εἴπερ τὸ πρότερον ἐπέρχονται καὶ συνωθοῦσιν αὐτοῦ ἕλκοντες εἰς πᾶν πονηρὸν καὶ ἔργον βέβηλον».

Μέγα οὗν ἀληθῶς καὶ σωτήριον καὶ πάνυ ὠφέλιμον ἡ πρὸ τοῦ θανάτου γενική ἐξομολόγησις. ἥτις ἐκ τῶν τοιούτων καὶ τηλικούτων ποικίλων ἀναγκῶν ρύεται συντόμως καὶ εὐκόλως τὸν ἄνθρωπον· καὶ διέρχεται μετὰ παρρησίας ἀκωλύτως ἡ ψυχὴ αὐτοῦ πάντα τὰ ἐν τῷ ἀέρι τούτῳ χαλεπώτατα καὶ φρίκης μεστὰ τελώνια ἅτινα εἰσὶν 20 τὸν ἀριθμόν. Τῆς Καταλαλιᾶς, λοιδορίας, φθόνου, ψεύδους, θυμοῦ καὶ ὀργῆς (καὶ νὰ συμβουλεύῃς, λέγει τινὰ χάριν παιδεύσεως ὡς π.χ. τὰ τέκνα σου μετὰ θυμοῦ καὶ ὀργῆς, ἐφάμαρτό ἐστι· διὸ λέγει ὁ Ἀπόστολος· σκοπῶν σεαυτόν, μὴ καὶ σὺ πειρασθῇς), αἰσχρολογίας, ἀργολογίας καὶ εὐτραπελίας, τόκου καὶ δόλου, Κενοδοξίας, Φιλαργυρίας, Μέθης, Μνησικακίας, Μαγείας (εἰς ἥν ὑπάγονται οἱ ἐπαοιδοὶ οἱ γητεύοντες τὰ νοσήματα ἤτοι ἐξορκίζοντες, οἱ φαρμακεῖς καὶ γόητες, οἱ μάγοι, οἱ μάντεις, οἱ κλειδωνισταὶ οἵτινες κατὰ τὴν 24 Ἰουνίου εἰς τὸ Γενέθλιον τοῦ Ἁγ. Ἰωάννου τοῦ Βαπτιστοῦ πηδῶσι πυρὰς καὶ φημίζουσι) Γαστριμαργίας, Εἰδωλολατρείας, Παιδοφθορίας, Μοιχείας, Φόνου, Κλοπῆς, Πορνείας καὶ Ὑπερηφανίας.

Ἐὰν δὲ πάλιν σχολάσῃ τις μὲν τῇ μετανοίᾳ τῇ δεήσει, παυσάμενος ἀπὸ τῶν πονηρῶν ἔργων αὐτοῦ, οὐκ ἐξαγορεύσει δὲ τὰ προειργασμένα αὐτοῦ ἔργα καὶ παραπτώματά τινι τῶν προγεγονότων, αὐτοῦ κακῶν μόνη ἡ τούτων ἀποχή, οὐδὲν αὐτὸν τὸ σύνολον ὠφελήσει, ἀλλὰ πάντα ἐν τοῖς τελωνίοις ἐρευνηθήσονται καὶ ἐτασθήσονται, ἀνεξάλειπτα ἐν τοῖς τῶν πονηρῶν δαιμόνων καὶ δεινῶν φορολόγων Κώδιξιν εὑρισκόμενα, τῇ γὰρ δυνάμει ὡς εἴρηται τοῦ Παναγίου Πνεύματος ἐξαλείφονται καὶ ἀπαλείφοναι πάντα τὰ ἐξομολογηθέντα, προσχόντος τῇ ταπεινώσει καὶ ἀνερυθριάστῳ ἀνακαλύψει καὶ ἐκπομπεύσει, καὶ τῇ πρὸς τὰ πονηρὰ ἐκ καρδίας ἀπεχθείᾳ καὶ τελείᾳ ἀποστροφῇ τοῦ ἐξομολογουμένου, ἄλλως γὰρ ἐκ τούτων τῶν τελωνίων ἐλευθερωθῆναι παντελῶς καὶ ἀκολύτως διελθεῖν τὴν ὁδὸν τῶν τελωνίων τῶν πονηρῶν πνευμάτων ἀμήχανον.

Ὡσαύτως δὲ καὶ οἱ μετὰ πανουργίας πολλῆς ἐξαγορεύειν ἐθέλοντες, καὶ οὐκ ἐν ἑνὶ Πατρὶ τὴν ἐλπίδα καὶ πίστιν ἔχοντες, ἀλλὰ τούτῳ μὲν ἄλλα, ἐκείνῳ δὲ ἄλλα καὶ ἕτερα ἑτέρῳ πνευματικῷ ἀνακαλύπτοντες σφάλματα, ὡσὰν αἰσχυνόμενοι ἀνακαλῦψαι ταῦτα τῷ ἐξ ἀρχῆς πνευματικῷ αὐτοῦ, εἰ ἔτι παρὴν ἐν τῷ βίῳ καὶ οὐκ ἀπῆλθεν πρὸς τὸν ποθούμενον, πρὸς ἕτερον πνευματικὸν προσέρχοναι, ἵνα μὴ παρ’ αὐτοῦ σφοδρότερον ἐπιτιμηθῶσιν ὡς ἀεὶ ἐν τοῖς αὐτοῖς κακοῖς ἀλισκόμενοι καὶ οὕτως ἐλέγχονται καὶ ἐξουδενοῦνται, ἐξομολογοῦνται εἰς πολλοὺς πνευματικοὺς καταμερίζοντες φεῦ! τὰ ἁμαρτήματα ἔτι τοῦ πρώτου περιόντως τῷ βίῳ καὶ χωρὶς γνώμης ἐξαγγέλλει ἑτέροις πνευματικοῖς πατράσιν θέλοντες· οὐδαμῶς ἐκ τῆς τοιαύτης πανουργίας καταπηλευομένης αὐτῶν ἐξαγορεύσεως ὠφεληθήσονται καὶ κολασθήσονται καὶ τῶν εἰσπραττομένων δίκας ὑφέξονται. Διὸ ἅς κρίνομεν ἡμεῖς ἡμᾶς αὐτοῦς ἐνώπιον τοῦ αὐτοῦ Πνευ-ματικοῦ ἵνα μὴ κριθῶμεν αὔριον ὑπὸ τοῦ Κυρίου καὶ κατακριθῶμεν σὺν τῷ κόσμῳ (α΄. Κορ. ια-31-33).

Διὰ δὲ τὰ ἀνεξομολόγητα ἐκ λήθης (διότι πῶς εἶναι δυνατὸν νὰ ἐνθυμηθῶ τὰ ὡς τὴν ἄμμον τῆς θαλάσσης πταίσματά μου τὰ δι’ ἔργου τὰ διὰ λόγου καὶ τὰ κατὰ διάνοιαν τὶς ἐξαριθμήσειν; ἅτινα ὅμως εἰσὶ γεγραμμένα ἐν τοῖς κώδιξιν αὐτῶν) συγγνωστὰ ἁμαρτήματα, εἰς ταῦτα οἱ Ἄγγελοι ἀντιφέρουσι τὴν τῶν ἀγαθῶν ἔργων ἐργασίαν, εἴπως περίεστιν ἐν αὐτοῖς εὑρηκέναι ἔργον ἀγαθόν, καὶ δι’ αὐτῶν δικαιολογοῦσι πρὸς ἕν ἕκαστον τῶν ἁμαρτιῶν ὧν οἱ δαίμονες προβάλλουσι. Ἤγουν εἴποτε δέδωκε πεινῶντι ἀδελφῷ κλάσμα ἄρτου, εἴποτε ἐπότισέ τινα διψῶντα ποτήριον ψυχροῦ ὕδατος, εἴποτε ἐβάδισε πρὸς ἐπίσκεψιν ἀδελφοῦ θλιβομένου, ἤ πρὸς τινα τῶν ἐν τοῖς δεσμοῖς καὶ ἐν φυλακῇ· εἴποτε ξένον ἐν τῇ οἰκίᾳ του ὑπεδέξατο καὶ ἐξένησεν, εἴποε ἔβαλε βήματα πνευματικὰ ἀπιέναι εἰς ναὸν Θεοῦ χάριν τοῦ προσεύξασθαι, εἴποτε ἔβαλεν ἔλαιον ἐν τῇ κανδήλᾳ εἰς φωταψίαν τῶν ἁγίων καὶ σεπτῶν εἰκόνων, εἴποτε μαχομένους εἰρήνευσεν, εἴποτε ἀνέστη νυκτὸς ἀπὸ τῆς κλίνης του εἰς προσευχήν, καὶ γονυκλισίας, εἴποτε ἐξέχεε δάκρυον πρὸς Κύριον τὸν θεὸν ἐστῶς εἰς προσευχήν, εἴποτε ὑβρίσθη καὶ ὑπέμενεν, ἔνιψε πόδας ἀδελφοῦ, τὴν ὑψοποιὸν ταπείνωσιν ἀσπαζόμενος, εἴποτε λόγοις ἀγαθοῖς εἰς τὸ ἀγαθὸν ἀστήρικτον ἐστήριξε, καὶ ὀλιγόψυχον παρεκάλεσε πραοτάτῳ λόγῳ, εἴποτε ἀπέστρεψέ τινα ἀπὸ ἁμαρτίαν· εἴποτε ἐστέναξεν ἐν ἀλλοτρίᾳ κακώσει καὶ βιωτικῇ συμφορᾷ καὶ συνελυπήθη λυπουμένῳ τινι καὶ δὲν ἐχαιρεκάκησε, καὶ περὶ ὑπομονῆς καὶ εὐχαριστίας αὐτῷ συνεβούλευσε, εἴποτέ τινι συνέστησεν εἰς ἔργον πνευματικὸν καὶ σωτήριον καὶ εἰς τοῦτο συνήργησεν, εἴποτε προσεκύνησε τῷ θεῷ ἀμετεωρίστῳ ὄμματι, εἴποτε ἔκλεισε τὸ στόμα ἀπὸ πάσης ἀργολογίας, αἰσχρολογίας, λοιδορία, καταλαλιᾶς, ψεύδους, εὐτραπελίας, ἐπιορκίας, τοὺς δὲ ὀφθαλμοὺς αὐτοῦ ἀπὸ πάσης ματαίας θεωρίας· καὶ ἁπλῶς εἴποτέ τι ἀγαθὸν ἔργον καὶ δίκαιον διεπράξατο ὤν ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ ἀντισταθμίζεται μετὰ τῶν ὑπ’ αὐτοῦ πλημμελημένων πάλαι ἁμαρτιῶν καὶ καθ’ ἕνα ἕκαστον ἐξονίζονται.

Καὶ ἐὰν δὲν ἐπαρκοῦσι τὰ ἀτομικὰ ἀγαθὰ ἔργα ἐπιβοηθοῦσιν αἱ εὐχαὶ τῶν δικαίων ὡς ἀναγινώσκομεν εἰς τὸν βίον τοῦ ὁσίου Βασιλείου τοῦ νέου, ὅταν ἡ ὁσία Θεοδώρα ἥτις διηκόνει τὸν ὅσιον ἐτελεύτησεν· τότε ὁ ἅγιος Βασίλεος ἐφάνη καὶ εἶπεν εἰς τοὺς Ἀγγέλους τοὺς συνοδεύοντας τὴν ψυχὴν αὐτῆς: Κύριοί μου· αὐτὴ ἡ ψυχὴ ἐμοὶ προσκεκλήρωται· ἐμοὶ γὰρ ἐπὶ πολὺ διηκόνησεν ἀναπαύσασά μου τὸ γῆρας· οὐκοῦν ἐδεήθην τοῦ Κυρίου περὶ αὐτῆς καὶ ἐδωρήσατό μοι αὐτὴν ἡ αὐτοῦ ἀγαθότης. Ἐκβάλων δὲ ἀπὸ τοῦ κόλπου αὐτοῦ βαλάντιον κόκκινον χρυσίου καθαροῦ μεστὸν δέδωκε τοῖς Ἀγγέλοις καὶ φησὶ πρὸς αὐτοὺς : δέξασθαι αὐτά, καὶ δι’ αυτῶν ἐξωνήσασθε ταύτην ὁπόταν ἐν τοῖς τελωνίοις τοῦ ἀέρος διέρχεσθε· ἐγὼ γὰρ χάριτι Χριστοῦ πλούσιος σφόδρα κατὰ ψυχὴν τυγχάνω· ταῦτα δὲ κόπους ἰδίους καὶ ἰδρῶσι συνάξας ἀποχαρίζομαι αὐτῇ ἵνα δι’ αὐτῶν τὰ μέλλοντα αὐτῇ συναντῇ χρέη καὶ οὕτως ἐκ τῶν πνευμάτων τῆς πονηρίας ἐλευθερωθῇ.

Οἱ ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ πόνους καὶ θλίψεις διὰ τὸν Θεὸν καὶ τὴν τῶν ἁγίων αὐτοῦ ἐντολῶν ἐκπλήρωσιν ὑπομένοντες καὶ εὐχαριστοῦντες λέγοντες Δίκαιος εἶ Κύριε καὶ εὐθεῖαι αἱ κρίσεις σου· αἰώνια ἐκεῖ κληρονομοῦσί τε καὶ ἀπολαύσωσι παρὰ τοῦ δικαίου μισθαποδότου ἀγαλλόμενοι ἀλήκτως καὶ εὐφραινόμενοι, καθάπου φησὶν ἡ θεία Γραφή : τοὺς πόνους τῶν καρπῶν σου φάγεσαι: ἕκαστος γὰρ κατὰ τὸν ἴδιον κόπον καὶ τὸν μισθὸν λήψεται, καὶ ὅ ἐὰν σπείρῃ τις ἐν τῷ δε τῷ βίῳ, τοῦτο καὶ θερίσει ἐκεῖ, καὶ ἅτινα ἐργάζαι ἐδῶ τούτων καὶ κληρονόμος γένηται ἐν ἐκείνῳ τῷ αἰῶνι.

Ἡ ἐξομολόγησις εἶναι ἀπαραίτητος πρὸ τῆς θείας Κοινωνίας. Ὁ χριστιανὸς διὰ τοῦ Μυστηρίου τῆς ἐξομολογήσεως ἐξαγνίζεται πρότερον μετὰ συντετριμμένης καὶ ταπεινωμένης καρδίας καὶ ἀληθοῦς μετανοίας καὶ ἀληθοῦς ἐξομολογήσεως ἐνώπιον τοῦ πνευματικοῦ Ἱερέως τοῦ Θεοῦ καὶ ἔπειτα μεταλαμβάνει τῶν ἀχράντων μυστηρίων. Ἡ ἐξομολόγησις ὀνομάζεται καὶ Μετάνοια, διότι ὁ ἁμαρτωλὸς μετανοῶν ἤτοι μεταμελούμενος ἐφ’ οἷς ἔπραξε, μεταβάλλει ἤδη ὅλως φρόνημα, διάθεσιν καὶ βίον, καὶ ἀπὸ τῆς ὁδοῦ τῆς ἁμαρτίας πορεύεται εἰς τὴν ὁδὸν τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς σωτηρίας. Διότι ἐν αὐτῷ τῷ Μυστηρίῳ ὁμο-λογῶν ἐνώπιον τοῦ Πνευματικοῦ τὰ ἑαυτοῦ πταίσματα λαμβάνει τὴν συγχώρησιν αὐτοῦ παρὰ τοῦ θεοῦ, καὶ καταλλάσσεται διαπλάσσεται ὁ ἁμαρτωλὸς μὲ τὸν θεὸν μὲ τοὺς ἀνθρώπους, καὶ μὲ τὴν συνείδησιν αὐτοῦ, διότι ἀπαλλάσσεται ὅλων τῶν μετὰ τὸ Βάπτισμα διαπραχθεισῶν, καὶ ἐν εἰλικρινεῖ μετανοίᾳ ἐξομολογηθεισῶν ἁμαρτιῶν, ὅπως καὶ ἐν τῷ Βαπτίσματι ἀφίενται τὸ τε προπατορικὸν καὶ τὰ ἴδια ἁμαρτήματα ἑπομένως δικαίως ὠνομάσθη ἡ ἐξομολόγησις δεύτερον Βάπτισμα.

Ποῖα εἰσὶ τὰ ἀναγκαῖα συστατικὰ καὶ οὐσιώδη τῆς Μετανοίας;

Ἡ ἐσωτερικὴ καὶ ἐξωτερικὴ λύπη τῆς καρδίας τὸ μῖσος κατὰ τῆς ἁμαρτίας, ἡ διὰ στόματος ἐξομολόγησις ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ διὰ τοῦ πνευματικοῦ, καὶ ἡ ἱκανοποίησις τῆς ὑπὸ τοῦ ἁμαρτωλοῦ προσβληθείσης Δικαιοσύνης τοῦ Θεοῦ· ὁ καρπὸς τῆς Μετανοίας καὶ ἡ ἐν Ἱεροτελεστίᾳ δέσις καὶ λύσις παρὰ τοῦ Πνευματικοῦ ἱερέως – ταῦτα εἰσὶ τὰ οὐσιώδη συστατικὰ τῆς ἐξομολογήσεως· τοῦτο ἐστὶ Δόγμα τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν ἐκκλησίας. Ὁ εἰλικρινῶς μετανοῶν οὐδέποτε ἐπανακυλίεται εἰς τὰ αὐτὰ ἁμαρτήματα ἅτινα ἐμίσησε καὶ ἐβδελύχθη ἀπὸ καρδίας ἀλλ’ ἀπεναντίας τρυγᾷ τὸν καρπὸν τῆς Μετανοίας ἤτοι τὰς ἀρετὰς καὶ τὰ καλὰ ἔργα.

Ἄνευ λοιπὸν τῆς ἐξομολογήσεως ἡ ἄφεσις τῶν ἁμαρτιῶν δὲν παρέχεται εἰς τὸν μετανοοῦντα Χριστιανόν. Ὁ Χριστιανὸς ἐξομολογούμενος εὑρίσκει τὴν ἀνάπαυσιν καὶ γαλήνην τῆς ψυχῆς καὶ ἀπαλλάσσεται καὶ τῶν ἁμαρτημάτων ἐκείνων ἅτινα ἐν τῷ ἑαυτοῦ βίῳ ἔπραξεν, ἀρκεῖ ἡ ἐξομολόγησις νὰ γίνηται καθ’ ὅλους τοὺς ἀνωτέρω οὕς εἴπομεν Κανόνας τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν ἐκλησίας.

Ὁ κυριώτερος καρπὸς τῆς Μετανοίας ἐστὶν ἡ τελεία ἀποχὴ ἀπὸ τῆς ἁμαρτίας, τὰ δάκρυα, καὶ τὸ ὑποχαίρειν εὐχαρίστως τὰς ἐπερχομένας θλίψεις καὶ εὐχαριστῶν τὸν Θεόν, ὁμολογῶν ὅτι ἐξ ἁμαρτιῶν του πάσχει καὶ μὴ ἐπιρρίπτων τὴν αἰτίαν εἰς τὸν πλησίον του οὐδὲ εἰς τὸν δαίμονα ἀλλ’ εἰς αὐτὸν καὶ μόνον μὲ πλήρη αὐτομεμψίαν ὅμως πλήρης καὶ τελεία ἱκανοποίησις τῆς Δικαιοσύνης τοῦ Θεοῦ διὰ τὴν σωτηρίαν ἥν ἔλαβεν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτωλῶν διὰ τῶν ἑαυτοῦ παθῶν καὶ τοῦ ἑαυτοῦ θανάτου ἅπαξ καὶ διὰ παντός· τὸ ἐπὶ τοῦ Σταυροῦ ἐκχυθὲν αἷμα τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν καθαρίζει ἡμᾶς ἀπὸ πάσης ἁμαρτίας (Ἰωάν. ἐπιστ. α΄. κεφ. α. 7). Εὐθὺς λοιπὸν ὡς αἰσθανθῇ ὁ Χριστιανὸς τὴν συνείδησίν του βεβαρημένην ἄς σπεύσῃ εἰς τὸν Πνευματικὸν ὡς ὁ ἀσθενὴς εἰς τὸν ἰατρὸν οὐκ εἶδε γὰρ τὴν ὥραν τοῦ θανάτου του, καὶ καθῶς ὁ ἀσθενὴς ἀπόλλυται ἀποκρύπτων τὴν ἀσθένειάν του ἀπὸ τὸν ἰατρόν, οὕτω καὶ ὁ μὴ ἐξομολογούμενος ἀπόλλυται ψυχικῶς. Διὰ τοῦτο ὅσοι πνευματικοί, κακῶς πράττοντες παρέχουσιν ἁπλῆν εὐχὴν εἰς τοὺς προσερχομένους ἵνα μεταλάβωσι μὴ ὑποβάλλοντες αὐτοὺς εἰς τακτικὴν ἐξομολόγησιν θανασίμως ἁμαρτάνουσιν. Ὅσοι δὲ πάλιν κοινωνοῦσιν ἄνευ τῆς ἀδείας τοῦ Πνευματικοῦ λογίζονται ὡς ὁ Ἰούδας. Δοκιμαζέτω οὖν ὁ ἄνθρωπος ἑαυτὸν καὶ οὕτως ἐκ τοῦ ἄρτου ἐσθιέτω· καὶ ἐκ τοῦ ποτηρίου πινέτω· ὁ γὰρ ἐσθίων καὶ πίνων ἀναξίως, κρῖμα ἑαυτῷ ἐσθίει καὶ πίνει μὴ διακρίνων τὸ σῶμα καὶ αἷμα τοῦ Κυρίου. (Α΄ Κορ. ια 28-33). Ἐν τῇ παλαιᾷ Διαθήκῃ οὐδεὶς λεπρὸς ἐλάμβανε τὴν ἄδειαν ἐλευθεροκοινωνίας ἄν μὴ πρότερον ἐδείκνυεν ἑαυτὸν τοῖς ἱερεῦσιν τοῦ νόμου, οὕτω καὶ οἱ τοῦ Χριστιανισμοῦ ψυχικῶς λελεπρωμένοι πρέπει ἀπαραιτήτως νὰ ἐξομολογῶνται νὰ ἀποκαλύπτωσι τὴν λέπραν τῆς ψυχῆς τῷ ἱερεῖ μὲ συντριβὴν καὶ μὲ ἀπόφασιν καλυτέρου βίου, καὶ νὰ μὴ περιμένουσιν νὰ τοὺς ἀνοίξῃ τὸ στόμα ὁ πνευματικὸς ἀλλ’ αὐτοὶ μόνοι ὀφείλουσι νὰ λέγωσι μίαν πρὸς μίαν τὰς ἁμαρτίας αὑτῶν τοῦ Πνευματικοῦ  μόνον ἀκροωμένου, καὶ ἀφ’ οὗ τελειώσωσι τὴν ἐξομολόγησιν, τότε καὶ μόνον ὑποβοηθεῖ ὁ πνευματικὸς τὴν μνήμην καὶ ἐκφέρει τὴν κρίσιν καὶ τὴν ἀπόφασιν.

Ὁ θεῖος Χρυσόστομος περὶ τῆς δοθείσης ἐξουσίας εἰς τοὺς πνευματικοῦς ἱερεῖς λέγει ταῦτα. «Οἱ τὴν γῆν οἰκοῦντες τὰ ἐν οὐρανοῖς διοικεῖν ἐπετράπησαν, καὶ ἐξουσίαν ἔλαβον ἥν οὔτε εἰς Ἀγγέλους οὔτε εἰς Ἀρχαγγέλους ἔδωκεν ὁ Θεός. Οὐ γὰρ πρὸς ἐκείνους εἴρηται· ὅσαν ἄν δήσητε ἐπὶ τῆς γῆς ἔσται δεδεμένα ἐν τοῖς οὐρανοῖς κ.λ.π.; Ἔχουσι μὲν καὶ οἱ κρατοῦντες ἐπὶ τῆς γῆς τὴν τοῦ δεσμεῖν ἐξουσίαν ἀλλὰ σωμάτων μόνον, τοῦ δὲ πνευματικοῦ ὁ δεσμὸς καὶ ἡ λύσις ἅπτεται τῆς ψυχῆς καὶ διαβαίνει τοὺς οὐρανοὺς, καὶ ὅσα ἄν ἐργάσωνται κάτω οἱ πνευματικοὶ ταῦτα ὁ Θεὸς ἄνω κυροῖ καὶ διαβεβαιοῖ.

Ἐκ τῶν ρηθέντων διδασκόμεθα οἱ χριστιανοί ὅτι ὁ Σωτὴρ τοῦ κόσμου ἐκφυσήσας εἰς τὸ πρόσωπον τῶν Ἁγίων αὐτοῦ Μάθητῶν καὶ Ἀποστόλων τὸ Ἅγιον Πνεῦμα καὶ εἰπών· «λάβετε Πνεῦμα ἅγιον, ἄν τινων ἀφῆτε τὰς ἁμαρτίας ἀφίενται αὐτοῖς ἄν τινων κρατεῖται κεκράτηνται» βεβαιοῖ ἡμᾶς ἀπροφασίστως ὅτι ἀπ’ ἐκείνην τὴν ὥραν καὶ ἔπειτα οὐδεμία ἁμαρτία θὰ συγχωρῆται ἐν τῷ οὐρανῷ, ἐὰν πρότερον δὲν συγχωρηθῇ ἐπὶ τῆς γῆς ὑπὸ τοῦ Πνευματικοῦ Πατρὸς τοῦ δυναμένου λῦσαι τοὺς εἰλικρινῶς μετανοοῦντας ἀπὸ τὸν δεσμὸν τῆς ἁμαρτίας διὰ τοῦ Χριστοῦ. Ὁ μὲ τὸ στόμα μόνον μετανοῶν καὶ ὄχι μὲ τὴν καρδίαν ἐξωμοιώθη τῷ Ἰούδᾳ ὅστις εἶπεν «Ἥμαρτον παραδοὺς αἷμα ἀθῶον (Ματθ. κλ. 4)».

Ἐὰν λοιπὸν Χριστιανὲ ἐν φόβῳ Θεοῦ πλησιάζῃς εἰς τὰ Μυστήρια καὶ ἀξίως κοινωνῇς τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Σωτῆρος ἡμῶν, ἐπειδή γίνεσαι σύσσωμος καὶ σύναιμος μὲ τὸν Χριστὸν γίνωσκε ὅτι τοῦ Παναγίου Σώματος καὶ Αἵματος ἡ ζωοποιὸς δύναμις καὶ ἐνέργεια ἐν τῇ Ἀναστάσει τῶν Δικαίων, θέλει τὸ ἀναστήσει ἄφθαρτον καὶ ἔνδοξον σύμμορφον μὲ τὸν ἴδιον ἑαυτόν του, καθὼς ὁ θεῖος Παῦλος λέγει «ὅν μετασχηματίσει τὸ σῶμα τῆς ταπεινώσεως ἡμῶν εἰς τὸ γενέσθαι αὐτὸ σύμμορφον τῷ Σώματι τῆς δόξης αὐτοῦ (Φιλ. γ. 21) Γένοιτο Ὄντως «ὕμνος ἅπας ἡττᾶται συτεκτείνεσθαι σπεύδων ἰσαρίθμους γὰρ ἄν τῇ ψάμμῳ ὡδὰς καὶ εὐχαριστίας ἄν προσφέρωμέν σοι Βασιλεῦ Ἅγιε οὐδὲν τελοῦμεν ἄξιον ὧν δέδωκας ἡμῖν».

Πλὴν ἐὰν μετὰ τὰς τόσας εὐεργεσίας τὰς ἀναριθμήτους καὶ ἀνεκδιηγήτους, διότι δεν ἠρκέσθη ἡ ἀνεξάντλητος φιλανθρωπία του εἰς τὰ τόσα πάθη εἰς τὸν σταυρόν, εἰς τὸν θάνατον κ.λ.τ. ἅτινα ὑπέστη διὰ τὸν ἄνθρωπον, ὥστε νὰ διψᾷ ἐπὶ σταυροῦ νὰ πάθῃ περισσότερα, ἀλλὰ καὶ μετὰ τὴν Ἀνάστασιν νὰ μᾶς χορηγῆ αὐτό του τὸ Σῶμα καὶ αὐτό του τὸ Αἷμα! καὶ ὕστερα ἀπὸ τόσην ἀγάπην καὶ φιλανθρωπίαν, ἡμεῖς ἀντὶ εὐχαριστιῶν διὰ τῶν ἀρετῶν καὶ τῆς τηρήσεως τῶν ἐντολῶν του, νὰ περιφρονῶμεν καὶ καθυβρίζωμεν Αὐτὸν διὰ τῶν ἁμαρτιῶν μας!!!

 ΠΕΡΙ ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ ΓΕΝΙΚΗΣ

Ὁ ἱερεὺς λέγει. Εὐλογητὸς ὁ Θεὸς ... Τρισάγιον. Παναγία Τριὰς καὶ Πάτερ ἡμῶν. Ὁτι Σοῦ ἐστὶν ἡ Βασιλεία. Εἶτα τὸ Κύριε ἐλέησον  ιβ΄.   Δεῦτε προσκυνήσωμεν.   Τὸν ν΄.  ψαλμὸν τοῦ Δαυῒδ Ἐλέησόν με ὁ Θεός ... Καὶ τὸ πιστεύω εἰς ἕνα Θεόν ... Εἶτα  τὰ  Τροπάρια  Ἐλέησον  ἡμᾶς  Κύριε  ἐλέησον  ἡμᾶς ... Δόξα Πατρί.  Κύριε ἐλέησον ἡμᾶς ἐπὶ σοὶ γὰρ... Καὶ νῦν.  Τῆς Εὐσπλαγχνίας τὴν πύλην ἄνοιξον ἡμῖν...

Εἶτα ὁ πνευματικὸς ἱλαρῷ τῷ προσώπῳ καὶ τῇ ψυχῇ λέγει τῷ προσερχομένῳ.

Ἰδοὺ τέκνον ὁ Χριστὸς (δεικνύων καὶ τὴν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ) ἵσταται ἀοράτως προσμένων τὴν ἐξομο-λόγησίν σου. Μὴ ἐντραπῆς, μὴ φοβηθῇς, μὴ κρύψῃς καμμίαν σου ἁμαρτίαν. Ἐξομολογοῦ αὐτὰς νὰ λάβῃς τὴν συγχώρησιν αὐτῶν ἀπὸ τὸν ἴδιον Χριστὸν. Ἐπειδὴ ἑκάστη ἁμαρτία ἐστὶν ἕνας ὄφις ἐμφωλεύων ἐντὸς τῆς ψυχῆς σου καὶ δάκνει καὶ θανατώνει αὐτήν· ἐξομολογούμενος αὐτάς, ἐξέρχονται αἱ ὄψεις καὶ ἀναζωοῦται ἡ ψυχή, ἐὰν ὅμως κρύψῃς ἁμαρτίαν τινά, τότε ἐκεῖνος ὁ ἐμφωλεύων ὄψις ἕλκει ἐντὸς σου πάντας τοὺς ἐξελθόντας ὄφεις, καὶ τούτου ἕνεκα πᾶσαι αἱ ἁμαρτίαι σου θὰ ἵστανται σημειωμέναι εἰς τὴν συνείδησίν σου, καθὼς τὰ γράμματα ἐπάνω εἰς τὸ χαρτί, διὰ νὰ φανερωθῶσιν ἐν τῇ ἡμέρᾳ τῆς κρίσεως ἐνώπιον ὅλων τῶν Ἀγγέλων καὶ τῶν ἀνθρώπων, καὶ θὰ κολάζεσαι αἰωνίως. Διὰ τοῦτο ἐξομολογοῦ ὅλας τὰς ἁμαρτίας σου διότι ἐὰν δὲν τὰς φανερώσῃς ἐδὼ θὰ φανερωθοῦν ἐκεῖ εἰς τὸ πάνδημον θέατρον.

Διότι τοῦτο ἀπαιτεῖ ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ πρὸς ἱκανοποίησίν της - ἑκάστη ἁμαρτία νὰ λάβῃ μισθα-ποδοσίαν ἢ ἐδῶ πρόσκαιρον, ἤ ἐκεῖ αἰώνιον· λέγε λοιπὸν τέκνον μου τὰς ἁμαρτίας σου καὶ πρὸς καταισχύνην τοῦ διαβόλου ἵνα δικαιωθῇς καὶ ἐξωφλήσῃς τὰ ὁμόλογα αὐτῶν καὶ ξεφορτωθῇ ἡ συνείδησίς σου ἀπὸ τὸ βάρος τῆς ἁμαρτίας· καὶ οὕτως ἐπιστρέψῃς οἴκαδε χαρούμενος.

Διατὶ ἄλλως θὰ καταισχυνθῇς ἐν ἡμέρᾳ κρίσεως, φέρων τὸ βάρος τῶν ἁμαρτιῶν σου ἐὰν ἐδῶ ἐντραπῇς ὁμοιοπαθῆ πνευματικόν σου Πατέρα καὶ δὲν τὰς ἐξομολογηθῇς. - Ἀφ’ οὗ οὕτω δώσῃ θάρρος καὶ παρηγορίαν ὁ Πνευματικὸς εἰς τὸν ἐξομολογούμενον τὸν ἀφίνῃ νὰ ἐξομολογηθῇ χωρὶς νὰ τὸν διακόψῃ· καὶ ἀφ’ οὗ τελειώσῃ τὴν Ἐξομολόγησίν του ἀρχίζει ὁ Πνευματικὸς νὰ τὸν ὑποβοηθῇ ὑπομνήσκων αὐτῷ τὰς ἐντολὰς. σημειωτέον ὅτι ὁ ἐξομολογούμενος πρέπει νὰ ἀρχίσῃ τὴν ἐξομολόγησιν ἀπὸ τὰ βαρύτερα ἁμαρτήματα διὰ νὰ καταισχύνῃ εὐθὺς τὸν διάβολον, καὶ εἶτα νὰ προχωρήσῃ εἰς τὰ ἐλαφρότερα καὶ εἶτα εἰς τὰ κατὰ διάνοιαν καὶ νοῦν καὶ εἰς πάθη τὰ ὁποῖα κλίνει ἡ διάνοιά του.