St. Gregory Palamas on the procession of the Holy Spirit Logos second Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Περὶ ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Λόγος δεύτερος

St. Gregory Palamas on the procession of the Holy Spirit Logos second

Αγίου Γρηγορίου του Παλαμά, Περὶ ἐκπορεύσεως τοῦ Ἁγίου Πνεύματος Λόγος δεύτερος

Ὧν μέν οὖν ἔδει καί αὐτῷ τῷ τῶν εὐσεβούντων καταλόγῳ πρός διασάφησίν τε καί βεβαίωσιν τοῦ ὀρθοῦ φρονήματος καί δι᾿ ὧν ἐν βραχεῖ τό δυσσεβές ἅπαν τῶν ἐνισταμένων ἀναφαίνεται Λατίνων, πρότερον εἰς δύναμιν διεξελθόντες, ἅ δέ αὐτοί προτείνουσι καθ᾿ ἡμῶν τε καί τῆς εὐσεβείας, καί δι᾿ ὧν ἰσχυρίζονται μηδέν καινοτομεῖν, ἀλλά τοῖς αὐτοῦ Χριστοῦ θείοις λόγοις συνῳδά φρονεῖν καί λέγειν καί τοῖς κατά Χριστόν θεολογήσασι κατ᾿ οὐδέν ἀπᾴδοντα, ταῦτα δέ μήπω πάνθ᾿ ἑξῆς εἰς τοὐμφανές παραγαγόντες μηδέ ἀπελέγξαντες, νῦν ἴδωμεν καθ᾿ ἕκάστον ἅττα λέγουσι καί τίσι λογσιμοῖς ἤ καί γραφικοῖς ρήμασί τε καί νοήμασι χρησάμενοι, μᾶλλον δέ παραχρησάμενοι, τῆς θεολέκτου τε καί πατροπαραδότου διαπεπτώκασιν ὁμολογίας. Καί τό δεινότατον ἁπάντων, οὐδ᾿ ἐπαναλῦσαι καί ἀσφαλῶς ἐπιλαβέσθαι οὗ διαπεπτώκασιν ἐθέλουσιν, ἀλλά τοῖς πρός ἐπανόρθωσιν διδοῦσι χεῖρα, ἀληθείας λόγου δύναμιν πρός ἀλήθειαν ἀναγωγόν, οἷά τινες ὡς ἀληθῶς ἀνάγωγοι, δυσχεραίνουσί τε ἐς τά μάλιστα καί ἀντιλέγουσι.

Τό μέν οὖν διαπεσεῖν κοινόν ἐγένετο ταῖς ἐκκλησίαις ἁπάσαις, ἄλλοτε ἄλλῃ διά τοῦ μακροῦ χρόνου λυμηναμένου χείρονος. Τό δέ διαπεσοῦσαν μηκέτ᾿ ἐπανελθεῖν μόνης τῆς τῶν Λατίων ἐγένετο, καίτοι μεγίστης τε καί κορυφαίας οὔσης καί τῶν πατριαρχικῶν θρόνων ἐξόχου περιωπῆς˙ καί ταὐτόν ταύτῃ συμβέβηκε, μεγίστη τῶν ἐκκλησιῶν οὔσῃ, τῷ μεγίστῳ τῶν ζώων ἐλέφαντι. Ὅν φασι «μηδ᾿ ὕπνον καιρόν ἐπ᾿ ἐδάφους ἀνακλίνεσθαι πρός ἄνεσιν, τοῖς δέ πλαγίοις ἄρθροις μικρόν ἐποκλάζοντα διαναπαύεσθαι˙ ἄν δέ πού τι παθών καταπέσῃ, μηκέτ᾿ ἀνίστασθαι δύνασθαι. Ἀλλά τοῖς μέν ἐλέφασι τό βάρος τοῦ σώματος αἴτιον καί ἡ πολυσαρκία δύσχρηστός τε οὖσα καί κάτω πιέζουσα, καθάπερ τις ἐπικειμένη μόλυβδος πολυτάλαντος, τοῖς δέ Λατίνοις ὁ τύφος οἶμαι τό μόνον, μικροῦ δέω λέγειν, πάθος ἀνίατον, ὅ καί τῷ μόνῳ πονηρῷ κρίμα κατά τόν ἀπόστολον ἰδιαίτατον˙ δι᾿ ὅ κἀκεῖνος εἰς αἰῶνας ἀνίατος.

Εἰς τὴν Πεντηκοστήν και τήν εκκλησία ώς εἰκόνα τῆς ἁγίας Τριάδας. Ἐπίσκοπος Διοκλείας Κάλλιστος Γουέαρ

Εἰς τὴν Πεντηκοστήν και τήν εκκλησία ώς εἰκόνα τῆς ἁγίας Τριάδας.

Ἐπίσκοπος Διοκλείας Κάλλιστος Γουέαρ

Ὁ Ὀρθόδοξος ἔχει πλήρη συνείδηση πὼς ἀνήκει σὲ μία κοινότητα. «Γνωρίζουμε πὼς ὅποιος ἀπὸ μᾶς πέσει», ἔγραφε ὁ Χομιάκωφ, «πέφτει μόνος του, κανεὶς ὅμως δὲν σώζεται ἀπὸ μόνος του. Σώζεται ὡς μέλος τῆς Ἐκκλησίας, μαζὶ μὲ ὅλα τὰ ἄλλα μέλη της».

Εἶναι ὅμως σίγουρο πὼς ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησιολογία εἶναι πνευματικὴ καὶ μυστικὴ ὑπὸ τὴν ἔννοια πὼς ἡ Ὀρθόδοξη θεολογία ποτὲ δὲν ἀσχολεῖται μὲ τὴν ἐπίγεια πλευρὰ τῆς Ἐκκλησίας μεμονωμένα, ἀλλὰ θεωρεῖ πάντοτε τὴν Ἐκκλησία «ἐν Χριστῷ καὶ ἁγίῳ Πνεύματι». Ὁλόκληρη ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησιολογία ἔχει ὡς ἀφετηρία τὴν ἰδιαίτερη σχέση ποὺ ὑφίσταται μεταξὺ Ἐκκλησίας καὶ Θεοῦ. Τρεῖς φάσεις μποροῦν νὰ χρησιμοποιηθοῦν γιὰ ν᾿ ἀποδώσουν αὐτὴ τὴ σχέση: ἡ Ἐκκλησία εἶναι: α) εἰκόνα τῆς ἁγίας Τριάδας, β) Σῶμα Χριστοῦ καὶ γ) μιὰ συνεχὴς Πεντηκοστή. Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησιολογία εἶναι Τριαδική, Χριστολογικὴ καὶ «Πνευματολογική».

«ΝΥΝ ΤΟ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑ ΕΠΙ ΠΑΣΑΝ ΣΑΡΚΑ ΕΚΚΕΧΥΤΑΙ»

«ΝΥΝ ΤΟ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΝ ΠΝΕΥΜΑ ΕΠΙ ΠΑΣΑΝ ΣΑΡΚΑ ΕΚΚΕΧΥΤΑΙ»

Κείμενο: ΛΑΜΠΡΟΣ  ΣΚΟΝΤΖΟΣ Θεολόγος - Καθηγητής

Η μεγάλη εορτή της Πεντηκοστής, την οποία η Εκκλησία μας εορτάζει και πανηγυρίζει λαμπρά, φέρνει στη σκέψη όλων ημών των πιστών το τρίτο Πρόσωπο της Τριαδικής Θεότητας, το Πνεύμα το Άγιο, τον Παράκλητο κι' αυτό διότι, το Θείο Αυτό Πρόσωπο είναι ο πρωτοστάτης αυτής της εορτής. Η κάθοδός Του στον κόσμο την ευλογημένη εκείνη ημέρα της Πεντηκοστής, στο υπερώο της Ιερουσαλήμ (Πράξ.2:1) σήμανε μια νέα εποχή για την πορεία του κόσμου και την ιστορία της σωτηρίας του ανθρωπίνου γένους.

Για τον πολύ κόσμο και  δυστυχώς και για πολλούς πιστούς ο Κύριος και Θεός μας Άγιον Πνεύμα είναι o «μεγάλος άγνωστος» και λίαν δυσχερής η κατανόησή Του. Δεν είναι άμοιρη ευθυνών, βεβαίως, η δυτικής εμπνεύσεως εικονογραφία της Αγίας Τριάδος, η οποία παρουσιάζει τον Θεό Παράκλητο με τη απαράδεκτη πτηνομορφική παράσταση, με συνέπεια να μην εκλαμβάνεται Αυτός, από τους μη έχοντας θεολογική παιδεία και εκκλησιαστική συνείδηση, ως θείον Πρόσωπο, αλλά ως μια απλή συμβολική παράσταση κάποιας αφηρημένης δυνάμεως του Θεού.

Το Αγιο Πνεύμα ως ¨΄ερως απόρρητος “μεταξύ Πατρός και Υιού κατά τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά.(Γ. Δ. Μαρτζέλου.Καθηγητῆ Θεολογικῆς Σχολῆς ΑΠΘ )

Το Αγιο Πνεύμα ως ¨΄ερως απόρρητος “μεταξύ Πατρός και Υιού κατά τον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά.(Γ. Δ. Μαρτζέλου.Καθηγητῆ Θεολογικῆς Σχολῆς ΑΠΘ )

Εἰσαγωγή

Εἶναι γνωστό ὅτι οἱ Ἕλληνες Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας στηριζόμενοι κατά βάση στό ἰωάννειο χωρίο «ὁ Θεός ἀγάπη ἐστίν»[1] χαρακτηρίζουν γενικότερα τό Θεό, εἴτε λόγω τῆς ἀγαπητικῆς ἐνδοτριαδικῆς κοινωνίας τῶν θείων προσώπων εἴτε λόγω τῆς ἐξωτριαδικῆς σχέσης του μέ τόν κόσμο, ὄχι μόνο ὡς «ἔρωτα» καί «ἀγάπη», ἀλλά καί ὡς «ἐραστό» καί «ἀγαπητό»[2]. Ὡστόσο κανείς τους, ἀπ’ ὅσο εἴμαστε σέ θέση νά γνωρίζουμε,  δέν ἔφτασε στό σημεῖο νά χαρακτηρίσει ἕνα μόνο πρόσωπο τῆς Ἁγ. Τριάδος, καί ἰδιαίτερα τό Ἅγ. Πνεῦμα ὡς «ἔρωτα», καί μάλιστα «ἔρωτα ἀπόρρητο» μεταξύ τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ, ὅπως τό ἔκανε γιά πρώτη φορά τό 14ο αἰώνα ὁ ἅγ. Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς[3]. Ὅπως παρατηρεῖ χαρακτηριστικά ἐν προκειμένω ο π. Ἰωάννης Meyendorff, «δεν φαίνεται δυνατό νά βροῦμε σέ ὁλόκληρη τη βυζαντινή θεολογική γραμματεία ἕνα παράλληλο χωρίο με αὐτό», ἐννοώντας τό χωρίο αὐτό, ὅπου τό Ἅγ. Πνεῦμα χαρακτηρίζεται ὡς “ἔρως ἀπόρρητος” μεταξύ τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ[4].

Περί θεωρίας Θεοῦ καί θείων πραγμάτων καί Ἁγίου Πνεύματος παραδόξου ἐνεργείας˙ καί περί τῶν ἰδίων τῆς Ἁγίας καί ὁμοουσίου Τριάδος˙ καί ὅτι ὁ μή φθάσας εἰσελθεῖν εἰς τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν οὐδέν ὠφεληθήσεται, κἄν ἐκτός γένηται τῶν τοῦ ᾅδου κολάσεων.

Περί θεωρίας Θεοῦ καί θείων πραγμάτων καί Ἁγίου Πνεύματος παραδόξου ἐνεργείας˙ καί περί τῶν ἰδίων τῆς Ἁγίας καί ὁμοουσίου Τριάδος˙ καί ὅτι ὁ μή φθάσας εἰσελθεῖν εἰς τήν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν οὐδέν ὠφεληθήσεται, κἄν ἐκτός γένηται τῶν τοῦ ᾅδου κολάσεων.

Τί τό ἐν ἐμοί παρά σοῦ εἰργασμένον, ὦ τῶν πάντων αἴτιε Θεέ καί μέδον; Τί γάρ καί εἴπω, τί δ᾿ ἄρα ἐννοήσω; Μέγα μέν ἐμοί τό ὁρώμενον θαῦμα, ἄγνωστον δ᾿ ἐστί καί ἀόρατον πᾶσι. Ποῖον τοῦτο, λέξον μοι; Πιστῶς ἐξείπω˙ σκότει καί σκιᾷ, αἰσθητοῖς καί αἰσθήσει, κτίσει ἐνύλῳ, αἵματι καί σαρκί τε κρατοῦμαι, συμπέρφυρμαι, Σῶτερ, ὁ τάλας. Ἐν τούτοις δ᾿ ὄντα δυστυχῶς καί ἀθλίως ἔκπληξις συνέχει με θέλοντα φράσαι˙ βλέπω νοερῶς˙ ποῦ, τί ἤ πῶς, οὐκ οἶδα. Τό γάρ πῶς ἀνέκφραστόν ἐστιν εἰς ἅπαν, τό δέ ποῦ γνωστόν καί ἄγνωστον δοκεῖ μοι˙ γνωστόν μέν, ὅτι ἐν ἐμοί καθορᾶται καί μακρόθεν δείκνυται αὐτό γε πάλιν, ἄγνωστον δ᾿ ὅμως ὡς κἀμέ συναπάγον ἐν τῷ μηδαμοῦ μηδαμῶς ὅλως τόπῳ καί τῶν αἰσθητῶν λήθην μοι ἐμπαρέχον καί τῶν ὑλικῶν πάντων καί βλεπομένων ἔξω με γυμνόν καί σώματος ἐξάγον. Τί οὖν ἐστι τό ἐνεργοῦν μοι ταῦτα, ὅπερ καί βλέπειν εἶπον; Εἰπεῖν οὐκ ἔχω. Ὄμως ἄκουε καί συνήσεις τό πρᾶγμα˙ ἔστιν οὖν ἀκράτητον τοῖς πᾶσι πάντῃ, ἔστι καί ληπτόν καί μεθεκτόν ἀξίοις, μεταδοτικόν, συνημμένον ἀλήπτως, ἥνωμένον τε καθαροῖς ἀσυγχύτως, ἀνακεκραμμένον τε ἀμίκτῳ μίξει ὅλον ὅλοις γε τοῖς ἀμέμπτως βιοῦσι.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ

Πάλιν ἐκλάμπει μοι τό φῶς, πάλιν τρανῶς ὁρᾶται,

πάλιν ἀνοίγει οὐρανούς, πάλιν τέμνει τήν νύκτα,

πάλιν παράγει ἅπαντα, πάλιν ὁρᾶται μόνον,

πάλιν ἁπάντων ἔξω με ποιεῖ τῶν ὁρωμένων,

τῶν αἰσθητῶν ὡσαύτως δέ, βαβαί, ἀποχωρίζει.

Πάλιν ὁ πάντων οὐρανῶν ὑπεράνω τυγχάνων,

ὅνπερ οὐδείς ἑώρακε πώποτε τῶν ἀνθρώπων,

Η ευγένεια

Η ευγένεια

Για την ευγένεια.

Μεγάλο κεφάλαιο η ευγένεια για τον πιστό άνθρωπο.

Συνήθως όμως, η συμπαθητική αυτή αρετή της ευγενείας, μπαίνει από τους πολλούς στο περιθώριο, και θεωρείται μια υπόθεση ξεπερασμένη, που για να σταθής σήμερα, πρέπει να σε διακρίνει το θράσος, η ελευθεροστομία και η αναίδεια.

Η ευγένεια, θεωρείται σήμερα, νόμισμα απηρχαιωμένο, που θέση δεν έχει στην σύγχρονη ζωή.

Είναι οι πατέρες της Εκκλησίας θεόπνευστοι;

Είναι οι πατέρες της Εκκλησίας θεόπνευστοι;

Τού Νίκου Ι. Νικολαϊδη

Πηγή: Νίκου Ι. Νικολαϊδη «Θέματα Πατερικής Θεολογίας» Θεσσαλονίκη 2009. σελ. 65-68.

Ποτέ οι πατέρες της Εκκλησίας δε θεωρούνται θεόπνευστοι, με την ειδική έννοια του όρου. Στις ιδιαίτερες περιπτώσεις θεοπνευστίας, όπου "υπό Πνεύματος Αγίου φερόμενοι ελάλησαν [Άγιοι] από Θεού άνθρωποι", αυτοί είναι οι ιεροί συγγραφείς των κειμένων της Αγίας Γραφής ή, ειδικότερα, στη νέα οικονομία, αυτοί οι θεόπνευστοι άνθρωποι παρέδωσαν τις θείες αλήθειες μέσα στην Εκκλησία. Αναμφίβολα οι Απόστολοι, είτε παρέδιδαν προφορικά δια ζώσης τη θεία αποκάλυψη είτε "δι’ επιστολών", ενεργούσαν κατ' έμπνευση του Αγίου Πνεύματος.

All religions have the same God?Έχουν όλες οι θρησκείες τον ίδιο Θεό;

All religions have the same God?Έχουν όλες οι θρησκείες τον ίδιο Θεό;

π. Δανιήλ Σισόγεφ

«Μα γιατί είστε τόσο στενόμυαλοι φανατικοί; Γιατί πιστεύετε ότι δεν υπάρχει σωτηρία μακριά από την Ορθόδοξη Εκκλησία; Αφού όλοι πιστεύουν στον ίδιο Θεό – μουσουλμάνοι, χριστιανοί, ιουδαίοι και βουδιστές. Η διαφορά έγκειται μόνο στα διαφορετικά τελετουργικά. Γιατί θα πρέπει κανείς να επιμένει στην δική του μοναδικότητα; Πιστεύετε πραγματικά ότι ο δημιουργός δεν δέχεται κοντά του τους αλλόθρησκους; Κι όμως, δεν τον νοιάζει ποιός πιστεύει πού. Το βασικό είναι να είναι καλός άνθρωπος!»

-Τέτοια λόγια έχουν ακούσει όλοι οι Χριστιανοί περισσότερες από εκατό φορές. Και συχνά προέρχονται από εκείνους, που απρόσεκτοι ιερείς για άγνωστους λόγους, τους επέτρεψαν να μετέχουν στη Θεία Κοινωνία. Και βέβαια, πώς μπορεί κανείς να το αρνηθεί ότι υπάρχει μόνο ένας Θεός; Αφού ακόμα και ο απόστολος Παύλος έλεγε: «…οὐδεὶς Θεὸς ἕτερος εἰ μὴ εἷς.»  (1) (Προς Κορ. Α’ 8,4.) Ο Θεός είναι ο μόνος Κύριος των πάντων, Αυτός και μόνο είναι ο Θεός τόσο των ιουδαίων όσο και των εθνικών [ή Ιουδαίων ο Θεός μόνον; ουχί δε και εθνών; ναι και εθνών](Προς Ρωμ. 3,29). Η κοινή λογική λέει, ότι δεν γίνεται να υπάρχουν συγχρόνως δύο Θεοί πανταχού παρόντες – δεν θα υπήρχε χώρος και για τους δύο και ο ένας θα περιόριζε τον άλλο.  Αν όμως είναι προφανής αλήθεια η μοναδικότητα του Θεού, σε καμία περίπτωση αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι γνωρίζουν περί αυτού του Θεού και Τον λατρεύουν όπως πρέπει. Η διατύπωση και μόνο, όμως, ότι «όλοι πιστεύουν σε έναν Θεό» δεν είναι σωστή, για το λόγο ότι υπάρχουν πολλοί αθεϊστές στον κόσμο – είτε κομμουνιστές, είτε βουδιστές είτε ακόμα και οπαδοί του Σαμανισμού. Όλοι αυτοί δεν πιστεύουν σε κανένα Θεό. Αν πρέπει όμως να μιλήσουμε για τους άλλους, τότε από την παραδοχή της πραγματικότητας της υπάρξεως του Θεού δεν συνεπάγεται σε καμία περίπτωση, ότι οι άνθρωποι τον λατρεύουν.

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ

ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΕΝΤΗΚΟΣΤΗΣ

 Ὦ Χριστέ, παράσχου μοι λόγους σοφίας,

λόγους γνώσεως καί συνέσεως θείας.

Σύ γάρ οἶδάς μου τό ἀσθενές τοῦ λόγου

καί ἀμέτοχον μαθήσεως τῆς ἔξω˙

σύ ἐπίστασαι, ὅτι σέ μόνον ἔχω

ζωήν καί λόγον καί γνῶσιν καί σοφίαν,

σωτῆρα Θεόν καί προστάτην ἐν βίῳ

καί ἀναπνοήν τῆς ταπεινῆς ψυχῆς μου,

ὁ ξένος ἐγώ καί ταπεινός τοῖς λόγοις.

Ἴδε μου, Χριστέ, τήν θλῖψιν,

ἴδε μου τήν ἀθυμίαν,

ἴδε μου καί τήν πτωχείαν.

Ἴδε τήν ἀσθένειάν μου

καί οἰκτείρησόν με, Λόγε!

Λάμψον μοι καί νῦν ὡς πάλαι

καί καταύγασον ψυχήν μου˙

φώτισον τούς ὀφθαλμούς μου

τοῦ ὁρᾶν σε, φῶς τοῦ κόσμου,

τήν χαράν, τήν εὐφροσύνην,

τήν ζωήν τήν αἰωνίαν,

τήν τρυφήν τήν τῶν ἀγγέλων,

Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος

Εἰς τήν Πεντηκοστήν

Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου

Α´. Μεταβολήν τοῦ νοῦ.

Β´. Μεταβολήν τῆς καρδίας.

Γ´. Μεταβολήν τῆς γλώσσης.

Συλλογίσου ἀγαπητέ, πῶς τό Πανάγιον Πνεῦμα ὅταν κατέβη εἰς τό ὑπερῷον ἐν εἴδει πυρίνων γλωσσῶν, ὡσάν ἕνας σφοδρότατος ἄνεμος καί βροντή, ἐγέμισεν ὅλον τόν οἶκον, εἰς τόν ὁποῖον ἦσαν καθήμενοι οἱ θεῖοι Ἀπόστολοι καί ἐπροσηύχοντο· «καί ἐπλήρωσε τόν οἶκον, οὗ ἦσαν καθήμενοι» (Πραξ. β´. 2)· καί τόν ἔκαμεν ὡσάν μίαν κολυμβήθραν, ὡς λέγει ὁ Θεσσαλονίκης Γρηγόριος, διά νά βαπτίσῃ τούς Ἀποστόλους μέ τήν θείαν χάριν του, περί τοῦ ὁποίου τούτου βαπτίσματος προεῖπεν εἰς αὐτούς ὁ Κύριος· «ὑμεῖς δέ βαπτισθήσεσθε ἐν Πνεύματι ἁγίῳ οὐ μετά πολλάς ταύτας ἡμέρας (Πράξ. α´ 5).

Ἐπλήρωσε δέ τόν οἶκον, οὗ ἦσαν καθήμενοι, κολυμβήθραν αὐτόν ἀπεργαζομένη πνευματικήν, καί πληροῦσα τήν τοῦ Σωτῆρος ἐπαγγελίαν, ἥν καί αὐτήν ἀναλαμβανόμενος πρός αὐτούς ἔλεγεν, ὅτι Ἰωάννης μέν ἐβάπτισεν ὕδατι, ὑμεῖς δέ βαπτισθήσεσθε ἐν Πνεύματι ἁγίῳ