Ἡ ἐργασία στὸ «Βυζάντιο» καὶ μεταγενέστερα
Γράφει ὁ Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης
Ἡ ἐργασία στό «Βυζάντιο» εἶχε ὡς κίνητρο τήν φιλανθρωπία, ὅπως ἄλλωστε αὐτό εἶναι καί τό πνεῦμα τοῦ Εὐαγγελίου. «Ἡ φιλανθρωπία στὸ ‘Βυζάντιο’ ἦταν μιὰ ἐθελοντικὴ ἐκδήλωση ἀγάπης καὶ ἀνθρώπινης φροντίδας. Ἡ Βυζαντινὴ Αὐτοκρατορία δὲν ἦταν σοσιαλιστικὸ κράτος [μολονότι “ὁ παρεμβατισμὸς ἦταν, χωρὶς ἀμφιβολία, τὸ βυζαντινὸ ἰδεῶδες”, “οἱ ἐργάτες δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ ἀπολυθοῦν παρὰ μὲ πολὺ μεγάλες δυσκολίες…κάθε πλεόνασμα ἀπὸ τὴν ἐργασία τῶν ἄλλων πρέπει νὰ δίνεται στοὺς ἀδύνατους καὶ ὄχι στοὺς δυνατούς”90]. Τὸ πρόγραμμα κοινωνικῆς μέριμνας δὲν
κατέστρεφε τὴν προσωπικὴ αὐτάρκεια, τὸν αὐτοσεβασμὸ ἢ τὴν πρωτοβουλία, δὲν ἔκανε τὸν φτωχὸ δουλικὸ ἢ ἐξαρτημένο, ἀδύνατο στὸν χαρακτήρα, παραιτημένο ἢ παρασιτικό…
Ἡ ἐργασία στό «Βυζάντιο» εἶχε ὡς κίνητρο τήν φιλανθρωπία, ὅπως ἄλλωστε αὐτό εἶναι καί τό πνεῦμα τοῦ Εὐαγγελίου. «Ἡ φιλανθρωπία στὸ ‘Βυζάντιο’ ἦταν μιὰ ἐθελοντικὴ ἐκδήλωση ἀγάπης καὶ ἀνθρώπινης φροντίδας. Ἡ Βυζαντινὴ Αὐτοκρατορία δὲν ἦταν σοσιαλιστικὸ κράτος [μολονότι “ὁ παρεμβατισμὸς ἦταν, χωρὶς ἀμφιβολία, τὸ βυζαντινὸ ἰδεῶδες”, “οἱ ἐργάτες δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ ἀπολυθοῦν παρὰ μὲ πολὺ μεγάλες δυσκολίες…κάθε πλεόνασμα ἀπὸ τὴν ἐργασία τῶν ἄλλων πρέπει νὰ δίνεται στοὺς ἀδύνατους καὶ ὄχι στοὺς δυνατούς”90]. Τὸ πρόγραμμα κοινωνικῆς μέριμνας δὲν
κατέστρεφε τὴν προσωπικὴ αὐτάρκεια, τὸν αὐτοσεβασμὸ ἢ τὴν πρωτοβουλία, δὲν ἔκανε τὸν φτωχὸ δουλικὸ ἢ ἐξαρτημένο, ἀδύνατο στὸν χαρακτήρα, παραιτημένο ἢ παρασιτικό…