ΟΙ ΑΙΡΕΤΙΚΟΙ ΠΡΟΤΕΣΤΑΝΤΕΣ-ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΝ ΤΗΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ
Τὸ Πρόσωπο τῆς Θεοτόκου στὴν Προτεσταντικὴ Θεολογία
Καὶ ὅμως μέχρι τὸν ΙΖ' αἰῶνα οἱ προτεστάντες πίστευαν στὸ Ἀειπάρθενο!
Πρέσβ. Βασιλείου Α. Γεωργοπούλου (M.Th.)Περιοδ. «Κοινωνία», Ἀπρίλιος-Ιούνιος 2002
ΤΟ νὰ θελήσει κάποιος νὰ παρουσιάσει το πῶς ἀντιμετώπισε τὴν Θεοτόκο ἡ προτεσταντικὴ θεολογία, σὲ ὅλα τὰ στάδια ἐξέλιξης τοῦ Προτεσταντισμοῦ, ἀναμφιβόλως ξεφεύγει ἀπὸ τὰ πλαίσια ἑνὸς ἄρθρου καὶ χρειάζεται συγγραφὴ ὀγκώδους βιβλίου.
Ἡ δική μας ὅμως ἐδῶ σύντομη ἱστορικοδογματικὴ ἀναφορὰ ἔχει ὡς σκοπό, νὰ παρουσιάσει τὸν ἐκτροχιασμὸ τῆς προτεσταντικῆς θεολογίας ἀπὸ τὴν Πίστη τῆς Ἐκκλησίας,
ὅπως αὐτὴ μαρτυρεῖται στοὺς φορεῖς τῆς Θείας Ἀποκαλύψεως στὸ ζήτημα αὐτό, ἀλλὰ ταυτοχρόνως νὰ ἐπισημάνει καὶ τὸν ἀπίστευτο βαθμὸ διαβρώσεως τοῦ Προτεσταντισμοῦ ἀπὸ τὸν ὀρθολογισμὸ καὶ τὴν αὐθαιρεσία.ΞΕΚΙΝΩΝΤΑΣ ἀπὸ τοὺς ἡγέτες τῆς Διαμαρτυρήσεως, πρέπει νὰ ἀναφέρουμε, ὄτιο Λούθηρος στάθηκε μὲ σεβασμὸ ἀπέναντι στὸ φρόνημα τῆς Ἐκκλησίας σχετικὰ μὲ τὶς ἰδιότητες τῆς Μαρίας, ὅπως τὴν ἀποκαλοῦσε, ὡς Θεοτόκο καὶ Ἀειπάρθενο. Οὐδέποτε ἀμφισβήτησε τὶς δύο αὐτὲς ἰδιότητες1 καὶ ταυτοχρόνως παρουσίαζε τὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου ὡς πρότυπο ταπεινοφροσύνης καὶ πίστεως.
Φοβούμενος ὅμως μὴ μειωθεῖ ἡ μοναδικὴ μεσιτεία καὶ τὸ ἔργο τοῦ Χριστοῦ, ἀσκοῦσε κριτικὴ σὲ πολλὲς μορφὲς ἐκδηλώσεως τιμῆς πρὸς τὴν Θεοτόκο, ὅπως ἐπίσης ἀπέρριπτε τὴν ἐπίκληση τῶν πρεσβειῶν τής2.
Στὰ ἴδια πλαίσια θὰ κινηθοῦν ὁ Ζβίγγλιος καὶ ὁ Καλβίνος, οἱ ὁποῖοι ὁμολογοῦσαν τὶς ἰδιότητες τῆς Μητέρας τοῦ Κυρίου ὡς Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου, ἀπέρριπταν ὅμως τὴν ἐπίκληση καὶ μεσιτεία τῆς Θεοτόκου.
Ὁ Καλβίνος μάλιστα ὑπῆρξε ὁ πλέον μαχητικὸς καὶ ἀνένδοτος πολέμιος κάθε τιμῆς πρὸς Αὐτήν. Ὁποιαδήποτε τιμὴ πρὸς τὴν Θεοτόκο τὴν χαρακτήριζε ὡς εἰδωλολατρία3.
Πρέπει νὰ ἐπισημάνουμε, ὅτι γιὰ τὴν ἀρνητικὴ τοποθέτηση τῶν ἡγετῶν τοῦ Προτεσταντισμοῦ ἔναντι τῆς τιμῆς, τῆς ἐπικλήσεως, καὶ πρεσβειῶν τῆς Θεοτόκου καθοριστικὸ ρόλο ἔπαιξαν, σὺν τοῖς ἄλλοις, οἱ παπικὲς μεσαιωνικὲς πλάνες καὶ ὑπερβολὲς στὸ ζήτημα αὐτό.
Χαρακτηριστικὸ παράδειγμα, ἡ περίπτωση τοῦ Φρειδερίκου τοῦ σοφοῦ ἐκλέκτορα τῆς Σαξωνίας, ὅπου στὴ συλλογή του τῶν 19.013 «ἱερῶν» ἀντικειμένων τὸ 1520 συγκαταλέγονταν τέσσερις τρίχες τῆς Θεοτόκου (!!!) καθὼς καὶ ἕνα δέμα σὰνὸ ἀπὸ τὸ σπήλαιο τῆς Βηθλεέμ (!!!)4.
Στὰ Συμβολικὰ Κείμενα τοῦ Προτεσταντισμοῦ, τόσο τῆς λουθηρανικῆς ἀποχρώσεως (π.χ. Αὐγουσταία Ὁμολογία, ἄρθρο 3, Σμαλκαλδικὰ ἄρθρα Ι, 4), ὅσο καὶ τῆς καλβινικῆς (π.χ. Κατήχηση Χαϊδελβέργης, ἄρθρο 35), ὅσο καὶ στὴ Formula Concordiae τοῦ 1571 (ἐπιτομὴ ἄρθρο 8, 12), διατηρήθηκε ἡ πίστη ὅτι ἡ Μητέρα τοῦ Κυρίου εἶναι ὄντως Θεοτόκος καὶ Ἀειπάρθενος5. Ἀπορρίπτονται ὅμως ταυτοχρόνως κάθε μορφὴ τιμῆς, ἐπίκλησης καὶ μεσιτείας τής6.
Αὐτὴ τὴν ἐποχὴ ἐξαίρεση ἀποτελεῖ ὁ ἀντιτριαδικὸς αἰρετικὸς Σωκίνος, καθὼς ἀρνοῦνταν τὶς ἰδιότητές Της ὡς Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου7.
Ἡ διαμορφωμένη αὐτὴ πίστη γιὰ τὴ Θεοτόκο τοῦ Προτεσταντισμοῦ ὅπως ἔχει ἐκφραστεῖ στὰ Συμβολικὰ τοῦ Κείμενα, θὰ διατηρηθεῖ μέχρι τὰ τέλη τοῦ ΙΖʹ αἰ. καὶ θὰ ἐκφράζει στὸ ζήτημα αὐτό, ἀπὸ πλευρᾶς ἐξελίξεως τοῦ Προτεσταντισμοῦ, τὴν λεγομένη Παλαιοπροτεσταντικὴ Ὀρθοδοξία.
Ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο δὲν ἀμφισβητήθηκε στὸ διάστημα αὐτὸ ἡ Θεομητρότητα καὶ τὸ Ἀειπάρθενον, εἶναι ὅτι ἡ Χριστολογία τῆς Παλαιοπροτεσταντικῆς Ὀρθοδοξίας ἀκολουθεῖ σὲ ἕνα μεγάλο βαθμὸ τὴ Χριστολογία τῆς ἀδιαιρέτου Ἐκκλησίας8.
ΑΝΤΙΘΕΤΩΣ ὅμως, ἀπὸ τὸ ΙΗʹ αἱ., ἐποχὴ τοῦ Νεοπροτεσταντισμοῦ καὶ μὲ κυρίαρχα ρεύματα τὸν Διαφωτισμό, τὸν Πιετισμό, τὸν Ὑποκειμενισμό, θὰ ἀμφισβητηθεῖ ἡ παλαιότερη προτεσταντικὴ Χριστολογία καὶ τὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου θὰ ὑποτιμηθεῖ. Σταθερὰ πλέον θὰ ἀμφισβητοῦνται οἱ ἰδιότητές Της ὡς Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου.
Γιὰ τὸν Schleiermacher (+1834), λόγῳ τῆς νεοσαβελλιανικῆς Τριαδολογίας του καὶ τῆς κακόδοξης Χριστολογίας του, οἱ δύο αὐτὲς ἰδιότητες τῆς Θεοτόκου δὲν ἔχουν καμμία θέση στὴ θεολογία τού9.
Τὴν ἀμφισβήτηση θὰ συνεχίσει περαιτέρω ὁ λεγόμενος Πολιτιστικὸς Προτεσταντισμὸς τοῦ ΙΘʹ αἰ. μέχρι τὶς ἀρχὲς τοῦ Κʹ αἰ.
Ἡ ὀρθολογιστικὴ κριτικὴ καὶ οἱ φιλελεύθεροι Προτεστάντες θεολόγοι (D. Strauss, Chr. Bauer, A. v. Harnack, κ.ά.), ἀμφισβητῶντας κάθε στοιχεῖο θαύματος στὴν Ἁγία Γραφή, ἀγνοῶντας τὴν ἀρχαία Ἐκκλησιαστικὴ Παράδοση, καὶ περιφρονῶντας τὴν παλαιότερη προτεσταντικὴ διδασκαλία θὰ μιλήσουν γιὰ «μύθους» σχετικὰ μὲ τὸ πρόσωπο καὶ τὶς ἰδιότητες τῆς Θεοτόκου.
Ἤδη ἀπὸ τὸ 1836, ὁ D. Strauss στο πολύκροτο ἔργο τοῦ «Ἡ Ζωὴ τοῦ Ἰησοῦ» τὴν ὑπερφυσικὴ σύλληψη τοῦ Θεανθρώπου θὰ τὴν χαρακτηρίσει ὡς μῦθο, ποὺ ἐμφιλοχώρησε στὴ βιβλικὴ διήγηση ἀπὸ τὴν ἑλληνικὴ μυθολογία.
Τὴν ἤδη περιφρονητικὴ καὶ μειωτικὴ προσέγγιση τοῦ προσώπου τῆς Θεοτόκου θὰ τὴν συνεχίσει ἐντὸς τοῦ Προτεσταντισμοῦ τὸν Κʹ αἰ. ἡ Θρησκειο-ἱστορικὴ Σχολὴ (religiongeschichtliche Schule).
Ἐκπρόσωποι τῆς Θρησκειο-ἱστορικῆς Σχολῆς (M. Dibelius, W. Bousset, E. Norden, κ.ά.) θὰ παραλληλίσουν τὴν Θεοτόκο μὲ θεότητες ἄλλων θρησκειών10.
Παραλλήλως, θὰ προσπαθήσουν νὰ ἀποδείξουν ὅτι οἱ σχετικὲς βιβλικὲς διηγήσεις των Ματθαίου καὶ Λουκᾶ, σχετικὰ μὲ τὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου καὶ τὴ Γέννηση τοῦ Θεανθρώπου, ἔχουν ἐξάρτηση ἀπὸ τὶς μυθολογίες τῆς Αἰγύπτου καὶ τῆς Ἐγγὺς Ἀνατολής11.
Ἀντιθέτως, μὲ σεβασμὸ ἀπέναντι στὶς ἰδιότητες τῆς Θεοτόκου καὶ Ἀειπαρθένου θὰ σταθεῖ ὁ κύριος ἐκφραστὴς τῆς Διαλεκτικῆς Θεολογίας K. Barth12, ἐνῷ ὁ E. Brunner13 θὰ ἀπορρίψει τὸ Ἀειπάρθενο τῆς Θεοτόκου.
Τὸ πρόσωπο τῆς Θεοτόκου δὲν θὰ τύχει καλύτερης μεταχείρισης ἀπὸ (τό)πρόγραμμα «ἀπομύθευσης» τῆς Ἁγίας Γραφῆς τοῦ R. Bulltman καὶ τοὺς περὶ αὐτόν. Μῦθος εἶναι ἐπίσης ἡ Ἀειπαρθενία τῆς Θεοτόκου καὶ γιὰ ἕνα ἀκόμη ἐπιφανῆ προτεστάντη θεολόγο τὸν W. Pannenberg14.
Ταυτοχρόνως ὅμως ἡ Προτεσταντικὴ Θεολογία θὰ ἐπαναλάβει στὸν εἰκοστὸ αἰῶνα, κατὰ τῆς Ἀειπαρθένου Μαρίας ἐπιχειρήματα τῆς ἀρχαίας ἰουδαϊκῆς ἀντιχριστιανικῆς πολεμικής15.
Τέτοιο εἶναι π.χ. ὅτι τὸ χωρίο Ἠσ. 7, 14, στὸ ἐβραϊκὸ ἔχει τὴ λέξη «Almah» = νεᾶνις καὶ ὄχι «Bethula» = παρθένος, ποῦ μετέφρασαν, ὑποτίθεται, ἐσφαλμένως οἱ Ἑβδομήκοντα.
Ἐπίσης, κλασικὸς θὰ παραμένει ὁ προτεσταντικὸς ἰσχυρισμός, μνημεῖο ὀρθολογισμοῦ, ὅτι ἡ πίστη τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὴν Θεοτόκο ὡς Θεοτόκο καὶ Ἀειπάρθενο εἶναι ἕνα κατάλοιπο μιᾶς προ-ἐπιστημονικῆς κατανόησης τοῦ κόσμου καὶ τῶν γεγονότων16.
ΟΙ ΑΠΟΨΕΙΣ τοῦ σύγχρονου Προτεσταντισμοῦ εἶναι θλιβερὰ ἀπαξιωτικὲς καὶ περιφρονητικὲς γιὰ τὴν Ὑπεραγία Θεοτόκο. Αὐτὸ σχετίζεται μὲ τὴν ἐξέλιξη τῆς Προτεσταντικῆς Χριστολογίας, ἡ ὁποία ἐκτὸς ἐλαχίστων ἐξαιρέσεων, καὶ παλαιότερα καὶ σήμερα, ἔχει ἄλλοτε νεο-ἀρειανικὸ καὶ ἄλλοτε νεο-νεστοριανικὸ χαρακτῆρα.
Γιὰ τὸν Ὀρθόδοξο Χριστιανὸ οἱ προτεσταντικὲς αὐτὲς ἀντιλήψεις εἶναι δηλωτικὲς ὄχι μόνο τῆς μόνιμης δυσπερίγραπτης τραγωδίας τοῦ Προτεσταντισμοῦ, ἀλλὰ ἔχουν ταυτοχρόνως αἱρετικὸ καὶ βλάσφημο χαρακτῆρα. Καὶ βεβαίως, κατὰ τὸν Ἅγιο Ἰωάννη Δαμασκηνό, «Ἄπαγε. Οὐ σωφρονοῦντος λογισμοῦ τὰ τοιαῦτα φρονεῖν» 17.
ΟΙ ΤΙΤΛΟΙ «ΘΕΟΓΕΝΝΗΤΩΡ» ΚΑΙ «ΥΠΕΡΑΓΙΑ»/«ΠΑΝΑΓΙΑ» ΣΑΛΤΑΟΥΡΑΣ ΧΡΗΣΤΟΣ
Ἀφορμὴ γιὰ αὐτὸ τὸ ἄρθρο στάθηκαν ἄτοπα σχόλια τῆς λεγομένης «Ἑλληνικῆς Εὐαγγελικῆς Ἐκκλησίας» στὴν ἱστοσελίδα της.
Ἡ ἐν λόγῳ Προτεσταντικὴ ἱστοσελίδα στὸν σύνδεσμο «Συχνὲς Ἐρωτήσεις» καὶ στὸ ἐρώτημα «Τί πιστεύει ἡ Εὐαγγελικὴ Ἐκκλησία γιὰ τὴν Παρθένο Μαρία, τὴ μητέρα τοῦ Κυρίου μας;» Περιέχει ἐκτὸς τῶν ἄλλων καὶ τὰ ἑξῆς σχόλια:
«Θεοτόκος: Καὶ ὄχι «θεογεννήτωρ», ποὺ σὰν τίτλος εἶναι ἀπαράδεκτος, καθώς, κατὰ τοὺς ἀρχαίους, ὁ ἄνδρας γεννᾶ καὶ ἡ γυναῖκα τίκτει» (Οἱ ὑπογραμμίσεις δικές μας).
Στὴν προσπάθειά τους οἱ Αἱρετικοὶ «Εὐαγγελικοὶ» νὰ βροὺν κάτι νὰ κατηγορήσουν τὴν Ὀρθοδοξία, καταφεύγουν σὲ αὐτὸ τὸ πικρόχολο σχόλιο. Γνωρίζουν ὅτι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ὀνομάζει τὴν Θεοτόκο καὶ ΘΕΟΓΕΝΝΗΤΩΡ καὶ τὴν μέμφονται ! Οἱ «Εὐαγγελιστὲς» δέχονται ἀσφαλῶς τὸν ὅρο ΘΕΟΤΟΚΟΣ, ἄρα τὴν ἀλήθεια ὅτι ἡ Ἀειπάρθενος γέννησε τὸν Θεό. Ὅμως ἀρνοῦνται τὸν συνώνυμο ὅρο ΘΕΟΓΕΝΝΗΤΩΡ μὲ τὸ σκεπτικὸ ὅτι «κατὰ τοὺς ἀρχαίους, ὁ ἄνδρας γεννᾶ καὶ ἡ γυναῖκα τίκτει».
Ἡ Θεόπνευστη Ἁγία Γραφὴ ὅμως δικαιώνει τὴν χρήση τοῦ ὅρου ΘΕΟΓΕΝΝΗΤΩΡ ἀπὸ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καὶ ἐκθέτει τοὺς ἀπρόσεκτους «Εὐαγγελικούς». Τοὺς ἀποκαλύπτει ὡς Ἀντι-Ευαγγελικούς!
«Ἰακὼβ δὲ ἐγέννησε τὸν Ἰωσὴφ τὸν ἄνδρα Μαρίας, ΕΞ ΗΣ ΕΓΕΝΝΗΘΗ Ἰησοῦςο λεγόμενος Χριστὸς» Ματθαῖος 1:16.
Καὶ ὁ Εὐαγγελιστὴς Ματθαῖος θεωροῦν ὅτι χρησιμοποιεῖ «ἀπαράδεκτες» φράσεις σὰν τοὺς Ὀρθοδόξους; Διότι ὁ Ματθαῖος γράφει ΕΞ ΗΣ = ἀπὸ τὴν ΟΠΟΙΑ, ΕΓΕΝΝΗΘΗ ὁ Ἰησοῦς ! Δὲν ἔγραψε ὁ Ματθαῖος στὸ συγκεκριμένο ἐδάφιο ΕΤΕΧΘΗ ἀλλὰ ΕΓΕΝΝΗΘΗ. Ἀφοῦ λοιπὸν ὁ Ἱερὸς Εὐαγγελιστὴς γράφει ὅτι ὁ Ἰησοῦς (ποὺ εἶναι Θεός), ΕΓΕΝΝΗΘΗ ἀπὸ τὴν Μητέρα του, γιατί δὲν θὰ πρέπει νὰ τὴν ὀνομάζουμε ΘΕΟΓΕΝΝΗΤΩΡ;;;
Ἐπίσης οἱ Ἀντι-εὐαγγελικοὶ «Εὐαγγελικοὶ» γράφουν καὶ τὰ ἑξῆς σχετικὰ μὲ τοὺς τίτλους ΥΠΕΡΑΓΙΑ/ΠΑΝΑΓΙΑ :
«Ὅσον ἀφορᾶ τὴ θεολογικὴ ὀρθότητα τοῦ τίτλου αὐτοῦ, πάντως, θὰ πρέπει νὰ ποῦμε τὸ ἑξῆς: ξαφνικά, ἡ «ταπεινὴ δούλη» ποὺ παρουσιάζεται στὸ Λουκᾶ 1:48, ἀποκαλεῖται Παναγία (ἢ Ὑπεραγία), ὅταν ὁ Θεὸς ὀνομάζεται ἁπλὰ Ἅγιος,δημιουργώντας ἔτσι τὴν ἐντύπωση ὅτι τὸν ξεπερνᾶ σὲ ἁγιότητα. Ἀνάλογα προβλήματα προκύπτουν καὶ ἀπὸ ἄλλους τίτλους ποὺ τῆς ἀποδίδονται: Ὁ Χριστὸς ὀνομάζεται Εὐλογητὸς (πρὸς Ρωμαίους 1:25, Ἀποκάλυψη 5:13), ἐνῷ ἡ Μητέρα Τοῦ «Ὑπερευλογημένη». Ἐκεῖνος ἀποκαλεῖται «Βασιλεύς», ἐνῷ ἐκείνη «Παντάνασσα» (δηλ. βασίλισσα τῶν πάντων)» (Οἱ ὑπογραμμίσεις δικές μας).
Ἀπαντοῦμε :
Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ὀνομάζει τὴν Θεοτόκο ΠΑΝΑΓΙΑ/ΥΠΕΡΑΓΙΑ καὶ τὰ ὅμοια, σὲ σχέση μὲ τοὺς Ἁγίους Ἀγγέλους καὶ τοὺς Ἁγίους Ἀνθρώπους, ΟΧΙ σὲ σχέση μὲ τὸν Θεό. Ἡ Θεοτόκος ποὺ γέννησε τὸν ΚΥΡΙΟ εἶναι τὸ περισσσότερο Ἅγιο πρόσωπο ἀπὸ τοὺς ἄλλους Ἁγίους, ἀνθρώπους καὶ Ἀγγέλους.
Ὁ Θεὸς ὄχι μόνο τὴν ΑΓΙΟΤΗΤΑ, ἀλλὰ ΟΛΑ ΤΑ ΑΓΑΘΑ ΙΔΙΩΜΑΤΑ ἔχει σὲ ΑΠΟΛΥΤΟ ΒΑΘΜΟ. Οἱ Ἄγγελοι καὶ οἱ Ἄνθρωποι σὲ σχετικὸ βαθμό.
Ρωτᾶμε ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ τοὺς «Εὐαγγελικούς»: ΑΓΑΘΟΣ ὁ Θεὸς ΑΓΑΘΟΤΑΤΟΣ ὁ Θεόφιλος;;;
«οὐδεὶς ἀγαθὸς εἰ μὴ εἰς ὁ Θεὸς» Λουκᾶς 18:19.
«ἔδοξε καμοί, παρηκολουθηκότι ἄνωθεν πᾶσιν ἀκριβῶς, καθεξὴς σοὶ γράψαι,κράτιστε Θεόφιλε» Λουκᾶς 1:3.
Ὁ εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς ποὺ κατέγραψε τὰ λόγια τοῦ Ἰησοῦ «οὐδεὶς ἀγαθὸς εἰ μὴ εἰς ὁ Θεός», ὀνομάζει τὸν Θεόφιλο ΚΡΑΤΙΣΤΟ δηλαδὴ ΑΓΑΘΟΤΑΤΟ. Τὸ ἐπίθετο ΑΓΑΘΟΣ στὸν ὑπερθετικὸ βαθμὸ εἶναι ΚΡΑΤΙΣΤΟΣ=σε ὑπερθετικὸ βαθμὸ Ἀγαθός- ΑΓΑΘΟΤΑΤΟΣ. Ὅλα τὰ ἐπίθετα ἔχουν θετικό-συγκριτικό-ὑπερθετικὸ βαθμό.
Ἀγαθός-Κρείττων-Κράτιστος.
Δημιουργεῖ ἐντυπώσεις ὁ Εὐαγγελιστὴς Λουκᾶς ὅτι ὁ Θεόφιλος ὑπερτερεῖ σὲ ΑΓΑΘΟΤΗΤΑ τοῦ Θεοῦ;;; Τί λέτε ἀγαπητοὶ «Εὐαγγελικοί»;
Οἱ «Εὐαγγελικοὶ» μὲ αὐτὰ ποὺ γράφουν ἀποδεικνύονται ὄχι καλοὶ γνῶστες τοῦ Εὐαγγελίου καὶ ἄδικοι κατήγοροι τῶν Ὀρθοδόξων !
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου