Η ΑΧΑΛΙΝΩΤΗ ΓΛΩΣΣΑ

 Η ΑΧΑΛΙΝΩΤΗ ΓΛΩΣΣΑ

«Ει τις εν λογω ου πταιει, ούτος τέλειος ανήρ»

(Ιακώβου 3, 2-10)

Με την ανακάλυψη της δυναμίτιδας και προ παντός με την ατομική ενέργεια, κατάλαβε ο άνθρωπος ότι και τα πολύ μικρά πράγματα μπορεί να κρύβουν μέσα τους τεράστια δύναμη. Όλοι έχουμε υπόψη μας τις φοβερές καταστροφές που προκαλούν οι εκρήξεις βομβών και οβίδων και κυρίως η έκρηξη μιας ατομικής βόμβας. Μικρότατο και αδιόρατο στο μάτι το άτομο της ύλης. Φοβερή όμως και τρομερή η δύναμη που αποδεσμεύεται από αυτό με τη διάσπαση του.

Εκτός από τη διάσπαση του ατόμου υπάρχει και κάτι άλλο πολύ μικρό που κρύβει μέσα του δύναμη τεράστια και ζωή. Είναι ο κάθε σπόρος, ακόμα και ο πιο μικρός, όπως είναι ο σπόρος του σιναπιού. Μόλις τον ρίξουμε στη γη, φυτρώνει, νικάει όλα τα γύρω εμπόδια και γίνεται δέντρο μεγάλο. Ο Κύριος μάλιστα χρησιμοποίησε την εικόνα αυτή του σπόρου για να μας δείξει τη δύναμη της πίστεως. Ποιος θυμάται να μας πει τη θαυμάσια εκείνη εικόνα;…… (Όταν ο Κύριος θεράπευσε το παιδί που είχε δαιμονικό πνεύμα και οι μαθητές του απορούσαν, ο Χριστός έδωσε την εξής απάντηση: Εάν έχετε πίστη έστω και σαν κόκκο σιναπιού, θα λέτε σ’  αυτό το βουνό πήγαινε από εδώ εκεί και θα πηγαίνει. Και κανένα πράγμα δεν θα’ναι αδύνατο για σας).

Σήμερα όμως εμείς θα μιλήσουμε για κάποιο άλλο μικρό πράγμα, που έχει και αυτό τεράστια δύναμη. Μπορεί να κάνει μεγάλο καλό αλλά και μεγάλο κακό. Πρόκειται για τη γλώσσα μας. Για τα λόγια που λέμε με τη γλώσσα μας.

Η γλώσσα είναι ένα πολύ μικρό όργανο του σώματος μας, όμως έχει τεράστια δύναμη. Δεν το λέω εγώ αυτό. Το λέγει ο λόγος του Θεού που θα διαβάσουμε σήμερα.

Ας ανοίξουμε λοιπόν την Καινή διαθήκη στην επιστολή του Ιακώβου στο 3^ο  κεφάλαιο στους στίχους 2-10. Ο αδελφόθεος Ιάκωβος, φωτισμένος από το Άγιο Πνεύμα, μας λέγει θεόπνευστα πράγματα για το θέμα αυτό. Διαβάζουμε καθαρά το κείμενο και στη συνέχεια την ερμηνεία που είναι περίπου η εξής:

Αδελφοί μου

1.    Όλοι μας κάνουμε πολλά σφάλματα. Αν όμως κάποιος δεν κάνει σφάλματα με τα λόγια, αυτός   είναι τέλειος άνθρωπος  και ικανός να  χαλιναγωγήσει  όλο τον εαυτό του.

2.    Βάζοντας στο στόμα των  αλόγων  το χαλινάρι, τα κάνουμε να πειθαρχούν σε  μας  έτσι μπορούμε να κατευθύνουμε όλο τους το σώμα όπου εμείς θέλουμε.

3.    Το ίδιο συμβαίνει και με τα πλοία. Αν και είναι τόσο μεγάλα και σπρώχνονται από δυνατούς ανέμους, όμως αυτός που τα διευθύνει (ο πλοίαρχος δηλαδή) μπορεί  μ ‘ ένα  πολύ  μικρό  τιμόνι   να  τα οδηγεί όπου θέλει.

4.    Έτσι  και  η  γλώσσα: Είναι  ένα μικρό μέλος, καυχιέται όμως για μεγάλα (δηλαδή με τη δολιότητα μπορεί να κάνει μεγάλα κακά). Σκεφτείτε μια  μικρή  φωτιά, πόσο μεγάλο δάσος  μπορεί να κάψει!

5.    Κι η  γλώσσα είναι σαν τη φωτιά.  Είναι ένας ολόκληρος κόσμος αδικίας. Η γλώσσα εξουσιάζει τα μέλη μας. Η γλώσσα μολύνει όλο το σώμα μας. Κατακαίει τον κύκλο της ζωής μας και παίρνει τη φλόγα της από τη φωτιά της κολάσεως.

6.    Όλα τα είδη των θηρίων και των πτηνών, των ερπετών και των θαλασσινών, δαμάστηκαν και δαμάζονται από τον άνθρωπο.

7.    Τη  γλώσσα  όμως  κανένας  από  τους ανθρώπους  δεν  μπόρεσε  να  τη δαμάσει. Είναι ασυγκράτητο κακό, γεμάτη θανατηφόρο δηλητήριο.

8.    Μ‘ αυτήν ευλογούμε το Θεό και Πατέρα και  μ‘  αυτή  καταριόμαστε  τους ανθρώπους  που πλάστηκαν καθ‘ ομοίωση του Θεού.

9.    Από το  ίδιο στόμα βγαίνει η ευλογία και η κατάρα. Δεν πρέπει, αδελφοί μου, να γίνεται αυτό.

Σας διάβασα την ερμηνεία όλη μαζί, για να δούμε ότι το εκπληκτικό αυτό κείμενο με τη φοβερή του δύναμη, μας μιλάει για όλα τα καλά, αλλά και τα κακά, που μπορεί να προξενήσει η γλώσσα, τα λόγια μας δηλαδή. Ας δούμε τώρα μια-μια τις εικόνες που χρησιμοποιεί και ας συζητήσουμε πάνω σ’ αυτές.

Τέλειος άνθρωπος είναι όποιος δεν έχει εκτροπές στη γλώσσα του. Ποιες είναι οι εκτροπές.

Ας πάρουμε την πρώτη εικόνα. Ποια είναι; αναφέρεται στον στίχο 2. «Ει τις εν λόγω ου πταίει, ούτος τέλειος ανήρ, δυνατός χαλιναγωγήσαι και όλον το σώμα».  Ας δούμε τώρα από πιο κοντά τι σημαίνει αυτό για μας; Ποια είναι τα σφάλματα, οι εκτροπές της γλώσσας, που κάνουν τον άνθρωπο να μην είναι τέλειος;

 Σε καμιά περίπτωση να μη θεωρηθεί ότι, δεν πειράζει, λόγια είναι. 

Λέμε λόγια θυμού και οργής που πληγώνουν τον άλλο. Όλες τις φορές τα λόγια σε ώρα θυμού είναι άδικα, προσβλητικά, πικρά, που μπορεί να χαλάσουν και τις πιο καλές φιλίες.

Πολλές φορές κρίνουμε και κατακρίνουμε τους άλλους. Και ενώ ο Κύριος λέγει “μη κρίνετε ίνα μη κριθείτε”, εμείς και κρίνουμε  και κατακρίνουμε και κουτσομπολεύουμε τους άλλους και τους θάβουμε κυριολεκτικά με τα λόγια μας.

Και ενώ τόσο εύκολα μιλάμε με άσχημα λόγια, από την άλλη ασυλλόγιστα περιαυτολογούμε, μιλάμε με περηφάνια για τον εαυτό μας, για τα προσόντα μας, για την δήθεν ομορφιά μας, την υπεροχή  μας  κ.τ.λ. Δηλαδή  ένας εγωισμός που εξευτελίζει τον εαυτό μας.

Συχνά μιλάμε επιπόλαια, φλύαρα, χωρίς να σκεπτόμαστε αυτά που λεμέ. Και λέμε πράγματα βλακώδη συνήθως, για τα οποία πρέπει να ντρεπόμαστε.

Και τώρα το πιο σοβαρό. Πολύ συχνά βρίζουμε με το στόμα μας. Λέμε βωμολοχίες, αισχρολογίες, και βρώμικες κουβέντες. Γύρω μας οι βρισιές είναι κάτι το πολυσυνηθισμένο. Τις ακούμε από το πρωί ως το βράδυ, από μικρούς και μεγάλους, από άντρες και γυναίκες. Βρίζουν συχνά ασυναίσθητα, από μόδα αν είναι δυνατόν. Παιδιά προσοχή! Καμιά απολύτως βρισιά, καμιά άσχημη λέξη δεν πρέπει να βγαίνει από το στόμα. Πρέπει να κάνουμε επανάσταση στο σημείο αυτό. Ποτέ βρισιά από το στόμα μας. Πολύ θα μας βοηθήσει στο σημείο αυτό να σκεπτόμαστε ότι από το ίδιο στόμα βγαίνουν τα λόγια της προσευχής, τα λόγια της αγάπης κ.λ.π. Σας θυμίζω στο σημείο αυτό τα λόγια του απ. Παύλου, που λέγει χαρακτηριστικά: “Πας λόγος σαπρός εκ του στόματος υμών μη εκπορευέσθω” (Εφεσ. 4,29).

Τέλος, ένα από τα πολύ μεγάλα σφάλματα της γλώσσας είναι οι διάφορες συκοφαντίες, που σκορπάμε σε βάρος των άλλων. Συκοφαντίες που θιγούν την τιμή και την υπόληψη των άλλων ανθρώπων. Εύκολα λέμε τις συκοφαντίες. Δύσκολα μπορούμε να τις επανορθώσουμε. Όπως εύκολα σκορπάμε τα πούπουλα στον αέρα, δύσκολα η μάλλον είναι αδύνατο, μετά το σκόρπισμα, να τα μαζέψουμε.

 

Μετά από όλα όσα συζητήσαμε παιδιά, στο σημείο αυτό καταλαβαίνουμε γιατί όποιος δεν λέγει άσχημα λόγια, όποιος κυριαρχεί στη γλώσσα του είναι πράγματι τέλειος άνθρωπος, σωστός χαρακτήρας, άτομο με αυτοσυγκράτηση, προσωπικότητα ολοκληρωμένη, όπως συνήθως λέμε.

 

Η γλώσσα έχει ανάγκη από χαλινάρι.

Και τώρα ερχόμαστε στη δεύτερη εικόνα που χρησιμοποιεί ο απόστ. Ιάκωβος στην περικοπή που διαβάσαμε. Ποια είναι η δεύτερη εικόνα;…. Η γλώσσα έχει ανάγκη από χαλινάρι, όπως βάζουμε στο στόμα των αλόγων. Γιατί χρησιμοποιεί ο άγιος Ιάκωβος την εικόνα αυτή;

Ποιος συγκρατεί το άλογο που τρέχει; Ο αναβάτης. Με τι το συγκρατεί; Με το χαλινάρι, που είναι βαλμένο στο στόμα του αλόγου. Μικρό το χαλινάρι, λεπτό, αλλά δαμάζει και κατευθύνει και το πιο ατίθασο άλογο. Έτσι και ο άνθρωπος, με το χαλινάρι της λογικής, με το χαλινάρι του φόβου του Θεού, με το χαλινάρι της εγκρατείας και της ασκήσεως μπορεί να χαλιναγωγήσει τη γλώσσα του και όλη τη συμπεριφορά του. Αλλιώς, με αχαλίνωτη τη γλώσσα και το στόμα απύλωτο, ο άνθρωπος είναι ένας περιφερόμενος κίνδυνος. Τρέχει ο ίδιος στον γκρεμό και παρασύρει και τους άλλους. Χαλινάρι λοιπόν γερό στη γλώσσα (για να γίνει όργανο πειθήνιο).

 

Η γλώσσα είναι για τον άνθρωπο ότι το πηδάλιο για το πλοίο.

Στο στίχο 4 ο απ. Ιάκωβος μας λέγει ότι η γλώσσα είναι σαν το πηδάλιο των πλοίων. Τι θέλει να μας πει με την εικόνα αυτή;

Τεράστια είναι τα πλοία. Ιδιαιτέρως τα υπερωκεάνια και τα σούπερ-τάνκερ. Ποιος τα κυβερνάει; Ο πλοίαρχος. Πώς; Με το τιμόνι, το πηδάλιο. Ακόμα και όταν κτυπούν το καράβι βίαιοι άνεμοι και μεγάλα κύματα, το πλοίο μπορεί να σωθεί με μια σωστή και εύστοχη κίνηση του πηδαλίου. Αντίθετα, άστοχη κίνηση του πηδαλίου, μπορεί να ρίξει το πλοίο σε σκοπέλους και να το οδηγήσει σε ναυάγιο.

Πλοίο όμως που πλέει πάνω σε φουρτουνιασμένη θάλασσα, είναι η ζωή του ανθρώπου. Πότε ο άνθρωπος κυβερνά σωστά το πλοίο της ζωής του; Όταν συγκρατεί τη γλώσσα του. Μια παρατιμονιά στη γλώσσα, δηλαδή όταν ο άνθρωπος μιλάει ανεξέλεγκτα, λέγει λόγια αισχρά, πονηρά, αμαρτωλά κ.λ.π. μπορεί να βουλιάξει τη ζωή του αλλά και τη ζωή των άλλων.

 

Η  γλώσσα μπορεί να κάνει κακό όσο και η φωτιά.

Ας έλθουμε τώρα και στην τέταρτη εικόνα. Λέγει ο απ. Ιάκωβος ότι η γλώσσα κάνει κακό όπως και η φωτιά. Τι μας λέγει η εικόνα αυτή; Γιατί παρομοιάζει τη γλώσσα με τη φωτιά;

Ποιες είναι οι εμπειρίες που έχουμε όλοι μας από διάφορες πυρκαγιές, ιδίως το καλοκαίρι;…. Έχουμε δει φωτιές να καίνε δάση, εργοστάσια, πολυκαταστήματα κ.λ.π. Σε λίγα λεπτά καταστρέφονται περιουσίες και κόποι πολλών αιώνων και ετών. Πώς ξεκινάει συνήθως μια πυρκαγιά; Από μια σπίθα. Μια σπίθα που ανάβει ολόκληρη φωτιά. Η γλώσσα πώς ανάβει φωτιές; Λέγει π.χ. ένας μια λέξη προσβλητική, υβριστική, καρφωτή. Ο άλλος πιάνεται από αυτή, ζητάει εξηγήσεις, ανάβει ο καυγάς και ο καυγάς συνήθως έχει καταστρεπτικά αποτελέσματα. Οι πιο πολλοί τσακωμοί ανάμεσα στα παιδιά ξεκινάνε από μια λέξη: Σε μένα τόπες αυτό; Τώρα θα δεις! Θα σου δείξω, για να μάθεις… κ.λ.π. Πολλά εγκλήματα γίνονται από μια λέξη. Και πολλοί καυγάδες στα σπίτια ξεκινούν από απρόσεκτες λέξεις.

 

Η γλώσσα είναι πιο αδάμαστη και από τα άγρια θηρία.

Ποια άλλη εικόνα έχουμε στο στίχο 7και 8; Η γλώσσα είναι αδάμαστη.

Ας ξαναδιαβάσουμε τους στίχους 7 και 8. Όλα τα είδη των θηρίων και των πτηνών, των ερπετών και των θαλασσινών δαμαστήκαν και δαμάζονται από τον άνθρωπο. Τη γλώσσα όμως κανένας από τους ανθρώπους δεν μπόρεσε να δαμάσει.

Πώς το καταλαβαίνουμε το χωρίο αυτό; Πείτε σας παρακαλώ όλοι τις σκέψεις σας στο σημείο αυτό….

Όλοι μας έχουμε ακούσει για τους θηριοδαμαστές, που καταφέρνουν να δαμάζουν και τα πιο άγρια θηρία. Φοβερός θηριοδαμαστής ο άνθρωπος. Δαμάζει τα άγρια θηρία της ξηράς και της θάλασσας, ακόμα και τα φοβερά στοιχεία της φύσεως. Ένα πράγμα είναι πολύ δύσκολο να δαμάσει. Τη γλώσσα του. Ποιος μπορεί να ισχυριστεί πώς δεν νικήθηκε κάποτε από τη γλώσσα του πάνω στο θυμό του και στην οργή του; Από ποιον δεν ξεφεύγουν λέξεις που δεν έπρεπε να πει και ύστερα μετανοεί κ.λ.π.; Παλιότερα, όταν κάποιο παιδί έλεγε άσχημες κουβέντες, λέγαμε θα σου βάλω πιπέρι στο στόμα Προσπαθούσαμε να δαμάσουμε τη γλώσσα με το φόβο. Δεν τα καταφέρναμε όμως. Και εδώ κάνω μια μικρή ερώτηση: Πώς μπορούμε να δαμάσουμε τη γλώσσα μας; Η απάντηση είναι: Μόνο με τη χάρη του Θεού και με τον συνεχή αγώνα μας για την αρετή, σύμφωνα με την αλήθεια του Ευαγγελίου.

Η κακή γλώσσα μοιάζει με το δηλητήριο του φιδιού.

Στη συνέχεια ο αδελφόθεος Ιάκωβος παραθέτει μια φοβερή εικόνα. Παρομοιάζει τη γλώσσα μας με τη γλώσσα του φιδιού που πετάει δηλητήριο. Γιατί κάνει την παρομοίωση αυτή; Πώς την καταλαβαίνετε;

Υπάρχουν φίδια, που πετούνε το δηλητήριο τους και θανατώνουν ζώα και ανθρώπους. Το ίδιο συμβαίνει πολλές φορές και με τη γλώσσα. Πετάει δηλητήριο. Πότε; Ποιοι είναι οι άνθρωποι που η γλώσσα τους πετάει δηλητήριο;…. Είναι οι άνθρωποι που κατηγορούν, που κουτσομπολεύουν, που κατακρίνουν, που πειράζουν, που ειρωνεύονται, που προσβάλλουν, που συκοφαντούν και τόσα άλλα παρόμοια. Το ίδιο μπορούμε να πούμε, ότι στάζει δηλητήριο η γλώσσα των ανθρώπων που είναι ύπουλοι, που είναι υποκριτές, που άλλα λένε και άλλα πιστεύουν, που σου λένε καλά λόγια όχι από αγάπη αλλά για να σε δαγκώσουν από πίσω κ.λ.π.

 

Με τη γλώσσα ευλογούμε και καταριόμαστε.

Ας έρθουμε τώρα στην τελευταία και παρά πολλή σημαντική εικόνα που χρησιμοποιεί ο απόστ. Ιάκωβος και την οποία θέλω να προσέξουμε όλοι μας πολύ. Ποια είναι αυτή η εικόνα; Διαβάζουμε τους στίχους 9 και 10.

Ευλογία και κατάρα λοιπόν η γλώσσα. Πότε είναι ευλογία και πότε κατάρα η γλώσσα;……

Ευλογία είναι η γλώσσα όταν κάνουμε την προσευχή μας. Όταν δοξολογούμε και ευχαριστούμε το Θεό. Όταν ψάλλουμε ύμνους και τροπάρια. Όταν τα λόγια μας είναι προσεκτικά και τα λέμε με ταπείνωση και γλυκύτητα. Όταν λέμε λόγια καλά για τους άλλους. Όταν λέμε λόγια που βοηθούν και παρηγορούν τους άλλους, που τους ωφελούν, που φέρνουν ευχαρίστηση στην καρδιά τους. Η γλώσσα είναι ευλογία όταν ομολογούμε την πίστη μας, όταν διδάσκουμε και μεταδίδουμε το Ευαγγέλιο, όταν δείχνουμε και στους άλλους το δρόμο το σωστό, όταν σκορπάμε χαρά και ανακούφιση, όταν λέμε παντού την αλήθεια κ.λ.π.

Και πότε είναι κατάρα η γλώσσα;…… Σε όλες τις εικόνες που αναφέραμε προηγουμένως: Δηλαδή όταν δεν έχουμε χαλινάρι στο στόμα, όταν η γλώσσα δεν είναι καλό πηδάλιο, όταν με τα λόγια μας ανάβουμε φωτιές και πετάμε δηλητήριο, όταν δημιουργούμε ταραχή και φασαρία, όταν βρίζουμε, όταν λέμε ψέματα, όταν μαλώνουμε κ.λ.π. Σ’ όλες αυτές τις περιπτώσεις η γλώσσα, από δώρο του Θεού μεταβάλλεται σε κατάρα και καταστροφή και κάνει ζημιές τις οποίες με τίποτα δεν μπορούμε να επανορθώσουμε.

Οι άγιοι Πατέρες της Εκκλησίας μας παιδιά, όταν σκέπτονται το μεγάλο κακό που μπορεί να κάνει η γλώσσα η αχαλίνωτη την ονομάζουν “όχημα του διαβόλου”. Που σημαίνει πώς όταν η γλώσσα βωμολοχεί, όταν αισχρολογεί, όταν βρίζει, όταν κατακρίνει, όταν συκοφαντεί κ.λ.π., τότε η γλώσσα γίνεται το όχημα με το οποίο μπαίνει ο διάβολος μέσα μας και στις σχέσεις μας με τους άλλους. Γι’ αυτό σταθερή μας απόφαση πρέπει να είναι: Μακριά από μας ο διάβολος και η κακή γλώσσα. Από τώρα, από την ηλικία αυτή να ασκηθούμε στη γλώσσα. Να κάνουμε καθημερινές προπονήσεις αυτοσυγκράτησης. Να μη βιαζόμαστε να μιλήσουμε.  Να το σκεπτόμαστε καλά τι θα πούμε. Να μην είναι τα λόγια μας απερίσκεπτα, επιπόλαια, ανεξέλεγκτα.

Αντίθετα, εμείς όλοι πρέπει σήμερα να πάρουμε τη μεγάλη απόφαση: Να είναι η γλώσσα μας και τα λόγια μας χαρά και ευλογία. Να ομολογούμε με τα λόγια μας την πίστη στο Θεό. Να παρηγορούμε τους πονεμένους. Να σκορπούμε τη χαρά και την ευφροσύνη. Έχει τόσα μεγάλα και σπουδαία να κάνει η γλώσσα! Ας αρχίσουμε λοιπόν με τη χάρη του Θεού ένα συνεχή και ασταμάτητο αγώνα, να δαμάσουμε τη γλώσσα μας με μοναδικό σύνθημα:

Να γίνει η γλώσσα μας ευλογία Θεού.

https://www.xmokavalas.gr/η-αχαλινωτη-γλωσσα/