ΠΕΡΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ, ΑΜΑΡΤΙΩΝ - ΑΡΕΤΩΝ

ΠΕΡΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΩΝ, ΑΜΑΡΤΙΩΝ - ΑΡΕΤΩΝ

Δύο εἶναι αἱ πηγαὶ πάντων τῶν ἁμαρτημάτων, ὁ θυμός καὶ ἡ ἐπιθυμία·  ὁποῖον ἁμάρτημα καὶ ἄν στοχασθῇς, αὐτὸ ἤ ἐκ τοῦ θυμοῦ ἀναβλύζει ἤ ἐκ τῆς ἐπιθυμίας.Ὅποιον δὲ ὑποδουλώσῃ ὁ διάβολος, ἐκείνον πολλάκις μὲν βάλλει εἰς τὸ πῦρ, ἤτοι ρίπτει εἰς τὰ φλογερὰ ἁμαρτήματα τοῦ θυμοῦ, πολλάκις δὲ εἰς τὸ ὕδωρ, δηλ. εἰς τὰ παραπτώματα τῆς κακῆς ἐπιθυμίας. Κυριακοδρόμιον Α -142

Δύο εἶναι τῶν παθῶν οἱ φύσεις οἱ πιὸ περιεκτικὲς, ἡ ἡδονὴ καὶ ὁ πόνος. Ἡ κάθε μιὰ ἀπὸ αὐτὲς φυτρώνει καὶ στὴν ψυχή. Ὑπάρχουν καὶ πολλὲς χαρὲς γύρω ἀπὸ τὴν ἡδονή, καὶ πρὶν ἀπὸ τὸν πόνο ὑπάρχει φόβος, καὶ μαζὶ μὲ τὸν πόνο λύπη. Ὁ θυμὸς πάλι εἶναι κοινὸ πάθος τῆς ἡδονῆς καὶ τοῦ πόνου. Στὴν ἡδονὴ ὑπάρχει καὶ ἡ κακοήθης διάθεση, ἡ ὁποία εἶναι ἡ πιὸ πανοῦργα ἀπὸ ὅλα τὰ πάθη, καὶ ποὺ στὴν ψυχὴ ἐμφανίζεται ὡς ἀλαζονεία, βλασφημία, φιλαργυρία, φιλοδοξία, φιλονεικία καὶ βασκανία, ἐνῶ στὸ σῶμα ὡς παντοφαγία καὶ λαιμαργία καὶ μονοφαγία. Φ-ΕΠΕ Ἀγ.Ἀναστασίου Σιναΐτου. 13β-133

Τὰ πάθη, γενικώς μὲν είναι δύο· ἀγάπη καὶ μίσος, ἢ ἠδονὴ καὶ ὀδύνη· ἐμπαθώς γὰρ κινούμεθα, ἢ διατὶ ἀγαπώμεν κανένα πράγμα ὠς ἠδονικόν, ἢ διατὶ τὸ μισούμεν ὠς ὀδυνηρόν· εἰδικῶς δέ, διαιρούνται είς τά τρία μέρη τής ψυχής, είς τό λογιστικόν, επιθυμητικόν, καί θυμικόν. Καί τού μέν λογιστικού πάθη, κατά τόν θείον Γρηγόριον τόν Σιναϊτην, είναι, απιστία, βλασφημία, πονηρία, περιέργεια, διψυχία, καταλαλιά, ανθρωπαρέσκεια, φιλοδοξία, υπερηφάνεια καί άλλα. Τού δέ επιθυμητικού πάθη είναι, πορνεία, μοιχεία, ασωτεία, πλεονεξία, ακολασία, ακρασία, φιληδονία, φιλαυτία, καί άλλα. Τού δέ θυμικού πάθη είναι, οργή, πικρία, κραυγή, θράσος, εκδίκησις και άλλα. Εξομολογητάριον-40

Διπλὲς ἔδωκεν ὁ Θεὸς εἰς τὸν ἄνθρωπον ταῖς αἰσθήσεις ὅταν βλάπτεται τὸ ἔνα μέρος, νὰ ἐνεργεῖ τὸ ἄλλο! ἤγουν δύο ὁφθαλμούς, δύο ὠτία, δύο πόρους τῆς μύτης, δύο χέρια καὶ μίαν γλῶσσαν· καὶ τίνος ἔνεκεν; ὅτι πρέπει περισσότερον νὰ ἀκούωμεν παρὰ νὰ συντυχένωμεν, καθὼς ὁρίζει καὶ ὁ Ἀπόστολος Παύλος· Ἔστω δὲ πᾶς ἄνθρωπος ταχὺς εἰς τὸ ἀκούσαι καὶ βραδὺς εἰς τὸ λαλήσαι. Θησαυρὸς Δαμασκηνοῦ 124.

Δύο εἶναι οἱ πραμγατικὲς ροὲς τοῦ σώματος· μία αὐτὴ ποὺ πολλὲς φορὲς μολύνει, καὶ μία ποὺ ἁγίαζει, ἡ ἐκσπερμάτωση καὶ τὸ δάκρυ. Φ-ΕΠΕ Ἀγ.Ἀναστασίου Σιναΐτου. 13β-115

3 εἶναι οἱ διεστραμένοι ἔρωτες, τοὺς ὁποίους ἀναφέρει ὁ Θεολόγος Ἰωάννης, πρώτον, ὁ ἔρως τῶν ἠδονῶν· δεύτερον ὁ ἔρως τοῦ πλούτου καὶ τρίτον, ὁ ἔρως τῆς δόξης, «πᾶν τὸ ἐν τῷ κόσμῳ ἡ ἐπιθυμία τῆς σαρκός, καὶ ἡ ἐπιθυμία τῶν ὁφθαλμῶν, καὶ ἡ ἀλαζονία τοῦ βίου» (Α΄ Ἰωάννου β,16). Πνευματικὰ Γυμνάσματα 149. Ἐπίσης καὶ ὁ Αββᾶς Δωρόθεος λέγει· Κάθε ἁμαρτία γίνεται ἢ ἀπὸ φιληδονία, ἢ ἀπὸ φιλαργυρία, ἢ ἀπὸ φιλοδοξία. Φ-Αββᾷ Δωρόθεου ΕΠΕ 12,445

Εἰς 3 τάξεις διαμοιράζω τοὺς ἀνθρώπους. Ἄλλοι εἶναι φιλόκοσμοι, ἄλλοι φιλόπλουτοι καὶ ἄλλοι φιλόσαρκοι· ὁ κόσμος, ὁ πλούτος καὶ ἡ σάρκα εἶναι τρία ἐμπόδια καὶ δὲν ἀφήνουσι τοὺς ἀνθρώπους νὰ ὑπάγωσιν εἰς τὸ μέγαν δεῖπνον. Λόγοι Ἠλία Μηνίάτη 336.

Εἰς 3 εἶναι μοιρασμένα τὰ κτίσματα τοῦ Θεοῦ, ὡς καὶ ὁ Θεῖος Παύλος τὸ μαρτυρεῖ λέγων· Ἐν τῷ ὁνόματι Ἰησοῦ πᾶν γόνυ κάμψει ἐπουρανίων, καὶ ἐπιγείων, καὶ καταχθονίων. Εἰς αὐτὰ γοῦν τὰ τρία, τὰ ἐπουράνια τὰ ἐπίγεια καὶ τὰ καταχθόνια εἶναι ὁλη ἡ δημιουργία τοῦ Θεοῦ. Θησαυρὸς Δαμασκηνοῦ 152.

Εἰς 3 εἶναι μοιρασμένα τὰ ποιήματα τοῦ Θεοῦ, εἰς νοητὰ, εἰς αἰσθητὰ καὶ εἰς μικτὰ· καὶ αἰσθητὰ μὲν λέγονται ὅσα βλέπονται μὲ τὰ μάτια, καὶ πιάνονται μὲ τὰ χέρια, καὶ καθολικὰ, ὅσα καταλαμβάνονται μὲ ταῖς πέντε αἰσθήσεις τοῦ ἀνθρώπου, ἐκείνα εἶναι καὶ λέγονται αἰσθητὰ, ὥσὰν οἱ πέτρες, ὡσὰν τὰ ξύλα, ὡσὰν τὰ δένδρα, καὶ ὡσὰν ἄλλα τινά· μικτὰ δὲ εἶναι ὥσπερ ὁ ἄνθρωπος, ὁποῦ εἶναι καὶ νοητὸς καὶ αἰσθητὸς· νοητὸς μέν, ὅτι ἔχει τὴν ψυχὴν, ὅπου εἶναι πράγμα ἄϋλον καὶ ἀόρατον, καὶ ἀθάνατον· αἰσθητὸς δέ, ὅτι ἔχει τὸ κορμί, ὅπου εἶναι αἰσθητόν, καὶ ὑλικόν, καὶ φθαρτόν· νοητὰ κτίσματα τοῦ Θεοῦ εἶναι, ὥσπερ ἡ ψυχὴ, ὥσπερ οἱ δαίμονες ὥσπερ οἱ Ἄγγελοι. Θησαυρὸς Δαμασκηνοῦ 246.

3 εἶναι τὰ μέρη τῆς μετανοίας. Συντριβή, Ἐξομολόγησις, καὶ Ἰκανοποίησις. Ἐξομολογητάριον Ἀγ.Νικοδήμου σελ. 180

3 είναι τα είδη τών νόμων· ὁ νόμος τῆς φύσης, ὁ νόμος τοῦ γράμματος πού δόθηκε στόν Μωϋσή, και ο νόμος τής χάριτος. Αγ.Ιωάν.Χρυσοστόμου. Φ-Αγ.Μάξιμου Ομολ.15Ε-417

Μὲ τὰ 3 ταῦτα φυλάγεις τὴν δικαιοσύνην τελείως, ἤγουν νὰ ἔχῃς πρὸς τὸν Θεὸν καρδίαν Υἱοῦ, πρὸς πλησίον καρδίαν Μητρός, καὶ πρὸς τοῦ λόγου σου καρδίαν Κριτοῦ. Αὐτὰ εἶναι τὰ 3 μέρη, εἰς τὰ ὁποῖα περιέχεται ἡ δικαιοσύνη πᾶσα καὶ σωτηρία μας. Ἁμαρτωλῶν Σωτηρία 176

3 εἶναι οἱ βαθμοὶ ἐπάνω εἰς τοὺς ὁποίους γίνεται ὅλων τῶν ὄντων ἡ κίνησις, ὑπερφυσικός, φυσικός, καὶ παρὰ φύσιν. Ὁ ὑπερφυσικὸς περιέχει ὅλα ἐκεῖνα τὰ χαρίσματα ποὺ ὑπερβαίνουν τοὺς νόμους τῆς φύσεως, μὰ δὲν φθείρουν, ἀλλὰ μάλιστα τελειοποιοῦσι καὶ καλλιτερεύουσι τὴν φύσιν· ὁ φυσικὸς περιέχει ἐκεῖνα τὰ ἀγαθὰ ποὺ ἀκολουθοῦν κατὰ τοὺς νόμους τῆς φύσεως· ὁ δὲ παρὰ φύσιν περιέχει ἐκεῖνα τὰ κακά, ποὺ εἶναι καὶ αὐτὰ ἔξω ἀπὸ τοὺς νόμους τῆς φύσεως, ὅμως φθείρουσι καὶ ἀχρειοῦσι τὴν φύσιν. Πνευμ.Γυμνάσματα σελ. 45

3 εἶναι τὰ θελήματα τοῦ Θεοῦ. Πρέπει νὰ πιστεύομε ὅτι ὁ Θεὸς ἔχει τρία θελήματα· κατ’ εὐδοκία, κατ’ οἰκονομία καὶ κατὰ παραχώρηση. Τὸ κατ’ εὐδοκία δηλώνεται μὲ ἐκεῖνο ποὺ γίνεται στὸν Ἀβραὰμ στὸν ὁποῖο λέει, «βγὲς ἀπὸ τὴν πατρίδα σου». Τὸ κατ’ οἰκονομία δηλώνεται μὲ ὅσα εἶχε κάνει γιὰ τὸν Ἰωσὴφ γιὰ νὰ ἐπιτύχει ὅτι ἔγινε ἀργότερα. Καὶ τὸ κατὰ παραχώρηση δηλώνεται μὲ ὅλα ὅσα εἶχαν συμβεῖ στὸν Ἰώβ. Φ-Ἀγ.Μαξίμου Ὁμολ. 14Α -133-135

Εἰς 3 θελήματα λέγει ὁ Ἀπ.Παύλος εὐαρεστούμε τὸν Θεόν. Ἀγαθὸν θέλημα τοῦ Κυρίου εἶναι, τὸ νὰ κάμνης ἀπλῶς τὸ καλόν, εἴτε διὰ ἔργου, εἴτε διὰ λόγου, εἴτε διὰ τοῦ νόος. Εὐάρεστον θέλημα αὐτοῦ εἶναι, τὸ νὰ κάμνης τὸ καλόν, ὄχι διὰ ἄλλο τέλος, ἀλλὰ διὰ μόνον τόν Θεόν. Τέλειον θέλημα Αὐτοῦ εἶναι, τὸ νὰ κάμνης τὸ καλὸν μέθ' ὄλης σου τῆς προθυμίας, καὶ δυνάμεως, καὶ ἀγάπης. Ἀγ.Νικοδήμου Συμβουλευτικὸν Ἐνχειριδιον. 197

3 οἱ τάξεις τῶν Χριστιανῶν. Τρεῖς εἶναι αἱ τάξεις καὶ καταστάσεις τῶν Χριστιανῶν, κατὰ τὸν μέγαν Βασίλειον· ἄλλοι μὲν εἶναι ὡς δοῦλοι, ὅσοι ἀπὸ τὸν φόβον τῆς κολάσεως δὲν κάμνουσι τὸ κακόν· ἄλλοι δὲ εἶναι ὡς μισθωτοί, ὅσοι διὰ τὸν μισθὸν καὶ τὴν ἀπόλαυσιν τῆς Βασιλείας τῶν οὐρανῶν, ἐργάζωνται τὸ καλὸν καὶ ἄλλοι εἶναι ὡς υἱοί, ὅσοι διὰ τὸ καλὸν αὐτὸ καὶ διὰ μόνην τὴν ἀγάπην τοῦ αὐθέντου τῶν χαίροντες κάμνουσι τὸ ἀγαθόν. Χρηστοήθεια τῶν Χριστιανῶν σελ. 331

3 οἱ τάξεις τῶν ἀνθρώπων ὅπου ἀκολουθοῦν τὸν Χριστὸν. Ἡ 1η τάξις εἶναι ἐκείνων τῶν ἀνθρώπων ὅπου τὸν ἀκολουθοῦν μὲ τὸν λογισμὸν μόνον, οἱ ὁποῖοι στεκόμενοι ἀπὸ μακρὰν θαυμάζουσι μὲ τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ τοῦ πολέμου, ἀλλὰ δὲν κάνουν ποτὲ ἀπόφασιν νὰ πιάσουν τὰ ἅρματα διὰ νὰ πολεμήσουν καὶ αὐτοὶ καὶ νὰ νικήσουν. Ἡ 2α τάξις εἶναι ἐκείνων τῶν ἀνθρώπων ὅπου πιάνουν μὲν τὰ ἅρματα καὶ βγαίνουν εἰς τὸν κάμπον, ἀλλὰ θέλουν νὰ πολεμοῦν καθὼς τοὺς ἀρέσει, μεταχειριζόμενοι ἐκεῖνα τὰ μέσα καὶ ὄργανα ὅπου εἶναι κατὰ τὸ θελημά τους καὶ ὄχι ἐκεῖνα ὅπου εἶναι κατὰ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἠ 3η τάξις εἶναι ἐκείνων τῶν ἀνθρώπων, οἱ ὁποῖοι εἶναι βεβαιωμένοι, ὅτι ὄλον τὸ καλόν της ψυχῆς τους καὶ ὅλη ἡ δόξα ὅπου μποροῦν νὰ δώσουν εἰς τὸν Θεόν, στέκεται εἰς τὸ νὰ μιμοῦνται τὰ παραδείγματα τοῦ Χριστοῦ, καὶ ἀφιερώνονται εἰς αὐτόν, διὰ νὰ τοὺς ὁδηγεῖ ἐκεῖνος καθὼς θέλει.  Ἡ 1η τάξις εἶναι ψυχρὰ καὶ ἀργῇ. Ἡ 2α τάξις εἶναι χλιαρὰ καὶ ὀκνηρή. Ἡ 3η τάξις εἶναι θερμὴ καὶ ἐπιμελής. Πνευματικὰ Γυμνάσματα 209

3 τρόποι ὑπάρχουν, διὰ τῶν ὁποίων κάθε λογικὴ ψυχὴ μπορεῖ νὰ προσεγγίση τὸν Θεό· ἢ διὰ τῆς θερμότητος τῆς πίστεως ἢ διὰ τοῦ φόβου ἢ διὰ τῆς παιδείας τοῦ Κυρίου. Κανένας δὲν μπορεῖ νὰ προσεγγίση τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἂν δὲν προηγηθῆ ἕνας ἀπὸ τοὺς τρεῖς τούτους τρόπους. Φ-Ἀγ.Ἰσαὰκ Σύρου 8β-331

3 οἱ θεολογικὲς ἀρετὲς. Πίστις ἐλπίδα καὶ ἀγάπη. Ὀρθόδοξος ὁμολογία Πέτρου Μογγίλα-18.