"Λόγος εις εαυτόν εις τον λαόν και εις τους
ποιμένας" (Λόγος ΚΣΤ΄)
Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος
Όταν επανήλθεν από τον αγρόν μετά το επεισόδιον του Μαξίμου
1. Σας εποθούσα, τέκνα, και μ' εποθούσατε εις ίσον βαθμόν.
Το πιστεύω, αν βεβαίως πρέπει εις τον λόγον να προσθέσω και πίστιν, «ναι μα την
καύχησίν μου δια σας, την οποίαν έχω ενώπιον του Ιησού Χριστού του Κυρίου μας».
Διότι αυτήν την μορφήν όρκου μου υπέδειξε το άγιον Πνεύμα, με του οποίου την
χάριν εκινήθημεν προς σας, δια να καταρτίσωμεν εις τον Κύριον λαόν περιούσιον.
Παρατηρήσατε πόση είναι η πίστις· και δια τα ιδικά μου
αισθήματα σας πείθω και δια τα ιδικά σας διαβεβαιώνω. Και τούτο δεν είναι
καθόλου αξιοθαύμαστον. Εις όσους είναι κοινόν το Πνεύμα, κοινόν είναι και το
πάθος· εις όσους δε είναι ίσον το πάθος, ίση είναι και η πίστις. Διότι ό,τι δεν
έπαθε κανείς, δεν θα ηδύνατο να το πιστεύση ούτε δι' άλλον ο δε παθών είναι
ετοιμότερος να το παραδεχθή, ως μάρτυς αόρατος αοράτου πάθους, οικείον
κάτοπτρον ξένης μορφής. Δια τούτο δεν υπέφερα να μένω μακράν από σας
περισσότερον, αν και ήμην αρκετά στενοχωρημένος και δυσαρεστημένος με τα εδώ
πράγματα. Ήμην δε δυσαρεστημένος όχι μόνον με εκείνα τα οποία φέρουν αι πόλεις
(πλήθη, θορύβους, αγοράς, θέατρα, απολαύσεις, ύβρεις, άγοντας και αγομένους,
ζημιούντας και ζημιουμένους, πενθούντας και πενθουμένους, κλαίοντας, χαίροντας,
υπανδρευομένους, θάπτοντας, επευφημουμένους, βλασφημουμένους, δάση κακίας,
αναβρασμόν κόσμου, μεταβολάς προς αντιθετικάς διευθύνσεις, όπως εις τον πορθμόν
του Ευρίπου και εις τους ανέμους), αλλά και με αυτά ακόμη τα σοβαρώτερα και
πολυτιμότερα, τα σχετιζόμενα προς αυτό το βήμα δηλαδή και προς την αγίαν
τράπεζαν. Ημείς βεβαίως είμεθα εξ εκείνων οι οποίοι προσεγγίζουν εις τον Θεόν,
διότι θεωρούμεθα ότι έχομεν την εξουσίαν επί των πραγμάτων τούτων, του ιερού
βήματος και της τραπέζης, Αλλά φοβούμαι μήπως κακώς προσεγγίζωμεν και δεν
δυνάμεθα να βαστάσωμεν την δύναμιν του πυρός ως η καλάμη.