Οι ιεροί και θείοι κανόνες της Εκκλησίας

Οι ιεροί και θείοι κανόνες της Εκκλησίας
Παν. Ι. Μπούμη

Καθηγητού του Πανεπιστημίου Αθηνών

           Η έννοια του όρου «κανόνας»

Κανόνας, πως είναι γνωστό, κατά πρώτον και κυριολεκτικώς σημαίνει την ξύλινη ράβδο, τον χάρακα, τον οποίο μεταχειριζόμαστε, για να σύρουμε μία ευθεία γραμμή, ή αντιθέτως, για να ελέγξουμε την ευθύτητα μιας γραμμής. Μεταφορικώς όμως κανόνας λέγεται και κάθε ορισμός, ή νόμος, γενικώς κάθε τι πού χρησιμεύει ως πρότυπο και οδηγός για την ορθή εκτέλεση ή αντιμετώπιση μιας πράξεως, μιας καταστάσεως, ή αντιθέτως ως κριτήριο για να ελέγχουμε «την ευθύτητα», την ορθότητα, αυτής της πράξεως. Π.χ. ένας κανόνας της γραμματικής χρησιμεύει ως οδηγός, για να κλίνουμε ορθώς ένα όνομα ή για να ελέγχουμε, εάν έχουμε κλίνει ορθώς αυτό το όνομα.

Ἅγιος Νεκτάριος: «Ἡ συνήθεια τοῦ νὰ ἁμαρτάνεις φέρνει θάνατο»

Κείμενα αὐτογνωσίας: «Περὶ ἐπιμελείας ψυχῆς»,

          τοῦ Ἁγίου Νεκταρίου Πενταπόλεως

Ἀπέναντι στὴν ἁμαρτία ὀφείλουμε νὰ εἴμαστε ἀνένδοτοι, γιατί καὶ μία  φορὰ νὰ ὑποκλέψει τὴ συγκατάθεσή μας, καθίσταται ἀληθινὸς κύριός μας. Πρόσφορο παράδειγμα ποὺ ὑποδεικνύει τὸν ὕπουλο καὶ τυραννικὸ χαρακτήρα τῆς ἁμαρτίας εἶναι ὁ τρόπος τῆς Σεμιράμιδος, μὲ τὸν ὁποῖο ὑφάρπαξε τὴ βασιλεία καὶ ἔγινε αὐτοκράτειρα. Ἡ Σεμιράμις κατόρθωσε μὲ παντὸς εἴδους θωπεῖες νὰ πείσει τὸν σύζυγό της Νίνο, βασιλιὰ τῆς Ἀσσυρίας νὰ παραιτηθεῖ γιὰ μία ἡμέρα ἀπὸ τὸ ἀξίωμά του καὶ νὰ τῆς παραδώσει τὸ σκῆπτρο τῆς βασιλείας. Ἀλλὰ ποιὸ ὑπῆρξε τὸ πρῶτο ἔργο τῆς νέας αὐτοκράτειρας; Νὰ διατάξει νὰ φονευθεῖ ὁ Νίνος, ὁ βασιλιὰς καὶ σύζυγός της, ὥστε νὰ ἐξασφαλίσει τὴν ἐξουσία ἰσοβίως πρὸς ὄφελός της. Ἡ παρομοίωση εἶναι πλήρης καὶ ταιριάζει σὲ ὅλα. Ἡ ἁμαρτία, ὅπως ἡ Σεμίραμις ποὺ ἀγωνίζεται μὲ παντὸς εἴδους θωπεῖες νὰ πετύχει τὴ συγκατάθεση τοῦ ἀνθρώπου, ἀμέσως μόλις κατορθώσει αὐτὸ ποὺ ποθεῖ, κατακυριεύει, αἰχμαλωτίζει καὶ θανατώνει τὸ λογικό. Ἐγκαθιστᾶ τὸν θρόνο της στὴν καρδιὰ καὶ τὴν κατευθύνει σὲ ὅλο τὸν βίο. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἁμαρτία, αὐτὰ τὰ χαρακτηριστικά της.

Οριοθέτηση Ορθοδοξίας και αιρέσεως – Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς

Οριοθέτηση Ορθοδοξίας και αιρέσεως – Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς
Καθηγητής Γεώργιος Ι. Μαντζαρίδης 

Την πρώτη Κυριακή των Νηστειών της Μ. Τεσσαρακοστής γιορτάζει η Εκκλησία μας την νίκη της Ορθοδοξίας εναντίον των αιρέσων. Το ιδιαίτερο ιστορικό γεγονός, που αποτέλεσε την βάση και την απαρχή του εορτασμού αυτού, ήταν η νίκη της Εκκλησίας εναντίον της εικονομαχίας. Οι εικονομάχοι πρέσβευαν ότι η χρήση των εικόνων είναι αντιχριστιανική. Δεν δέχονταν την προσκύνηση της εικόνας του Χριστού, όπως και την τιμή των εικόνων και των ιερών λειψάνων των αγίων. Η τοποθέτησή τους αυτή δεν ήταν επιφανειακή, αλλά προχωρούσε βαθύτερα ως την άρνηση της απεικονίσεως του Χριστού, πράγμα που οδηγεί τελικά στην άρνηση της σαρκώσεώς του και της παρουσίας του ως αληθινού ανθρώπου μέσα στον κόσμο. Η απόληξη αυτή της εικονομαχίας φανερώνει και τον αιρετικό χαρακτήρα της• μαρτυρεί ότι ήταν πραγματική αίρεση.

Η ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΧΡΗΣΙΣ ΜΕΤΑΦΡΑΣΕΩΝ ΕΙΣ ΤΗΝ ΛΑΤΡΕΙΑΝ ΑΠΟΒΛΕΠΕΙ ΕΙΣ ΜΙΑΝ «ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΝ ΕΚΚΛΗΣΙΑΝ»;

Του π. Γεωργίου Μεταλληνού

1. Η μετάφραση τῆς Ἁγίας Γραφῆς στή Νεοελληνική ἔφερε στό φῶς κατά τήν δεκαετία τοῦ 1830, ὅλα τά ἀκανθώδη προβλήματα τοῦ νεωτέρου Ἑλληνισμοῦ, στό ἐπίκεντρο τῶν ὁποίων βρισκόταν ἡ σχέση μέ τήν παράδοση καί ὁ κίνδυνος ἀλλοτριώσεως τῆς ἐθνικῆς ταυτότητος, στήν ἀκατάσχετη μανία τοῦ ἐξευρωπαϊσμοῦ. Μία πτυχή τῆς προβληματικῆς ἦταν ὁ λόγος «περί Νεοελληνικῆς Ἐκκλησίας».
Ἕνας ὀξύτατος διάλογος ἀναπτύχθηκε μεταξύ τῶν ἐγκριτοτέρων Θεολόγων τῆς ἐποχῆς, διεξαγόμενος μέσω μαχητικῶν ἐκδόσεων, μέ ἀποτέλεσμα ὅλη ἡ ἰκμάδα τῶν ἐθνικῶν δυνάμεων νά δαπανηθεῖ σέ ἀδιέξοδους ἀγῶνες, σέ ἐποχή ἰδιαίτερα κρίσιμη γιά τήν ὀργάνωση καί εὐστάθεια τοῦ ἀδύνατου ἑλληνικοῦ Κράτους.

Περί Πίστεως Ἁγίoυ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ τoῦ Παλαμᾶ

Ἁγίoυ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ τoῦ Παλαμᾶ

1. Πιστεύoμε στό Θεό, καί πιστεύoμε τόν Θεό· ἄλλo τό ἕνα καί ἄλλo τό ἄλλo. Πραγματικά πιστεύω τόν Θεό σημαίνει ὅτι θεωρῶ βέβαιες κι᾽ ἀληθινές τίς ἐπαγγελίες πoύ μᾶς ἔδωσε: Πιστεύω στόν Θεό σημαίνει ὅτι ἔχω ὀρθόδoξo φρόνημα. Πρέπει δέ νά τά ἔχωμε καί τά δύo, νά εἴμαστε ἀληθινoί καί στά δύo καί νά συμπεριφερώμαστε ἔτσι, ὥστε καί νά γινόμαστε πιστευτoί ἀπό ἐκείνoυς πoύ βλέπoυν σωστά καί νά εἴμαστε πιστoί ἐνώπιoν τoῦ Θεoῦ πρός τόν Ὁπoῖo ἀπευθύνεται ἡ πίστις. Ἔτσι ὡς πιστoί νά δικαιωνώμαστε ἀπό Αὐτόν «διότι», λέγει «ἐπίστευσε ὁ Ἀβραάμ καί τoῦτo τoῦ λoγαριάστηκε γιά τήν δικαίωσή τoυ» (Ρωμ. 4, 3).

Περί τῆς Ἁγίας Τριάδος: Ἀποσπάσματα ἀπό τήν διάλεξη τοῦ Ἁγίου Γρηγεντίου , μετά τοῦ Ἰουδαιόυ Ἐρβάν

Περί τῆς Ἁγίας Τριάδος: Ἀποσπάσματα ἀπό τήν διάλεξη τοῦ Ἁγίου Γρηγεντίου , μετά τοῦ Ἰουδαιόυ Ἐρβάν ,

 Ἀρχιεπισκόπου Τεφρῶν, Ἀβησσυνίας Ὑεμαίνης,

 ἄκρως πεπαιδευμένου δασκάλου, ἀρίστου γνώστη τῆς Πεντατεύχου καί τῶν Προφητῶν.

Περί τῆς Ἁγίας Τριάδος:

Ἐρβάν: Στόν Μωϋσῆ καί στούς προφῆτες πῶς καί δέν ἐξέθεσε ὁ θεός νά πιστεύουν στόν Πατέρα , τόν Υἱό καί τό Ἅγιο Πνεῦμα ἀλλά μόνο σέ σᾶς (τούς χριστιανούς ) πρόσφατα βρέθηκε αὐτό , ὅπως ἐσεῖς ὑποστηρίζετε;

Ἅγιος: Ὁ Ἀβραάμ ἀφοῦ προστάχθηκε ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ θεοῦ νά σφάξει τόν ἰσαάκ , τόν ἔσφαξε κατά τήν πρόθεσή του καί δέν τόν ἔσφαξε (στήν πραγματικότητα), τόν τελείωσε καί δέν τόν τελείωσε.  Διότι αὐτός ἐπέστρεψε ζωντανός · ἔτσι καί ὁ Κύριος ἔσφαξε τόν Υἱό του γιά νά σώσει τόν κόσμο.  Ἀλλά ὅμως τήν τρίτη ἡμέρα ἀφοῦ ἀναστήθηκε , ἄν καί εἶχε σφαγεῖ δέν σφάχθηκε....

Καί ὁ Μωϋσῆς λέει "Καί εἶπε ὁ Κύριος ὁ Θεός"· Κύριος εἶναι ὁ Υἱός, θεός ὁ Πατήρ καί αὐτό τό ὁποῖο λάλησε εἶναι τό Ἅγιο Πνεῦμα....

Ὁ Μέγας Κανών

ΠΕΡΙΣΠΟΥΔΑΣΤΟ ΠΟΙΗΤΙΚΟ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΗΣ ΥΜΝΟΓΡΑΦΙΑΣ

Τοῦ κ. Ἰωάννου Φ. Ἀθανασοπούλου Θεολόγου-Φιλολόγου

Θρησκευτικὸ ἀλλὰ καὶ ἐθνικὸ κειμήλιο ἀνεκτίμητης ἀξίας εἶναι ἡ Ὑμνογραφία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ὅλα σχεδὸν τὰ ὑμνολογικὰ κείμενα εἶναι περισπούδαστα ποιητικὰ ἔργα μεγάλης πνοῆς καὶ συνθέσεως ἐκ τῶν ὁποίων μερικὰ οὔτε καὶ αὐτὴ ἡ ποιητικὴ δημιουργία τῆς κλασσικῆς ἀρχαιότητος μπορεῖ νὰ προσεγγίσει. Παράδειγμα ἀδιάψευστον ὁ Μέγας Κανών, ἀπὸ τοὺς περισσότερο γνωστοὺς ὕμνους τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ὁποῖος ψάλλεται τμηματικῶς μὲν κατὰ τὴν ἀκολουθίαν τοῦ Ἀποδείπνου τῶν τεσσάρων πρώτων ἡμερῶν τῆς Α´ ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν καὶ ὁλόκληρος το ἑσπέρας τῆς Τετάρτης τῆς Ε´ Ἑβδομάδος τῶν Νηστειῶν «μετὰ συντετριμμένης καρδίας». Ἔχει μελοποιηθεῖ σὲ ἦχο πλάγιο τοῦ δευτέρου, ποὺ εἶναι ἦχος κατανυκτικὸς καὶ ἐκφραστικός, ἰδιαίτερα τοῦ πένθους καὶ τῆς συντριβῆς τῆς ψυχῆς. Κατὰ τὴν σχετικὴ διάταξη τοῦ Τριωδίου ¹, «τῇ Τετάρτῃ ἑσπέρας, περὶ ὥραν θ´ της νυκτὸς σημαίνει. Καὶ συναχθέντες ἐν τῇ Ἐκκλησίᾳ, εὐλογήσαντος τοῦ ἱερέως., ἀρχόμεθα ψάλλειν τὸν Κανόνα ἀργῶς καὶ ἐν κατανύξει, ποιοῦντες εἰς καθὲν τροπάριον μετανοίας γ´ καὶ λέγοντες: «Ἐλέησον μὲ ὁ Θεός, ἐλέησόν με».

Θράκη-Πόντος-Μικρά Ασία: Φωτογραφικό οδοιπορικό στων Ελλήνων τις Κοινότητες με τον Σάββα Καλεντερίδη

Θράκη-Πόντος-Μικρά Ασία: Φωτογραφικό οδοιπορικό στων Ελλήνων τις Κοινότητες με τον Σάββα Καλεντερίδη

Λόγος πανηγυρικὸς εἰς τὴν 50ετηρίδα τοῦ ἀγῶνος
καὶ τὴν ἀνακομιδὴν τοῦ ἱεροῦ λειψάνου
τοῦ ἀοιδίμου Πατριάρχου Γρηγορίου τοῦ Ε´

Ἀλ. Λυκοῦργος (1871)

«Καὶ ἔσται ἡ ἡμέρα ὑμῖν αὐτῇ μνημόσυνον
καὶ ἑορτάσετε αὐτὴν ἑορτὴν Κυρίῳ
εἰς πάσας τὰς γενεὰς ὑμῶν».
(Ἐξόδ. ΙΒ´ 14)

Ἡ ὁμιλία εὑρίσκεται εἰς τὴν ἔκδοσιν: Γ. Βαλσάµης (1995), Οἱ Πατριάρχες τοῦ Γένους, 
Ἐκκλησιαστικὴ Βιβλιοθήκη Ἱερᾶς Μητροπόλεως ∆ηµητριάδος, σσ. 179-199, Βόλος, 1995

Πνευματικά Μελετήματα, Ἀδιαλείπτως Προσεύχεσθε Ἱερὰ Μονὴ Κουτλουμουσίου

Πνευματικά Μελετήματα, Ἀδιαλείπτως Προσεύχεσθε

Ἱερὰ Μονὴ Κουτλουμουσίου

ΜΕΛΕΤΗΜΑ 1ον

Μὲ τὴν προσευχὴ μιλάει ὁ ἄνθρωπος ἄμεσα μὲ τὸν Θεό. Μὲ τὴν προσευχὴ ὁ ἄνθρωπος γίνεται παιδὶ τοῦ Θεοῦ! Μὲ τὴν προσευχὴ ξεπερνιοῦνται τὰ ἐμπόδια τοῦ βίου τούτου, δηλαδὴ οἱ θλίψεις, οἱ στενοχώριες, τὰ βάσανα, οἱ δυστυχίες, οἱ στερήσεις, οἱ μηχανορραφίες, οἱ ραδιουργίες, οἱ καταλαλιὲς καὶ οἱ συκοφαντίες. Μὲ τὴν προσευχὴ συντρίβονται τὰ βέλη τῶν ὁρατῶν καὶ ἀοράτων ἐχθρῶν.

Μὲ τὴν προσευχὴ ἀποκτοῦμε τὴ μακαρία ὑπομονὴ τοῦ Θεανθρώπου καὶ Σωτῆρα Χριστοῦ καὶ τῶν ἁγίων ἀνδρῶν τῆς Παλαιᾶς καὶ Καινῆς Διαθήκης. Μὲ τὴν προσευχὴ ἀποκτοῦμε περισσότερη πνευματικὴ δύναμη!… Μὲ τὴν προσευχὴ παίρνουμε τὴν οὐράνια παρηγοριὰ καὶ παραμυθία τῆς ψυχῆς! Μὲ τὴν προσευχὴ ἀποκτοῦμε τὴν Οὐράνια Σοφία. Μὲ τὴν προσευχὴ τελοῦνται τὰ ἑπτὰ μυστήρια της Ἐκκλησίας μας. Μὲ τὴν προσευχὴ λαμβάνουμε τὸν ἐπιούσιον ἄρτον, δηλαδὴ τὰ ὑλικὰ καὶ τὰ πνευματικὰ ἀγαθά! Μὲ τὴν προσευχὴ ἀντλοῦμε περισσότερο θάρρος, ὑπομονὴ καὶ ἐλπίδες.