Η προσκύνηση των Μάγων στον νεογέννητο Χριστό
Μιχάλης Μαυροφοράκης και Αγάπιος Ματσαγκούρας
Το θέμα της παρούσας μελέτης είναι
η προσκύνηση των Μάγων προς το Χριστό. Είναι ένα ζήτημα που μαζί με όλα τα άλλα
κηρύττεται μέσα στα Ευαγγέλια και παράλληλα, δυστυχώς, υπάρχουν ορισμένοι κατ’
όνομα χριστιανοί, οι οποίοι αλλοιώνουν το περιεχόμενο αυτής της ιστορίας,
προσπαθώντας με αυτό τον τρόπο να αλλοιώσουν και ολόκληρο το μήνυμα αυτής της
πολύ μεγάλης εορτής της χριστιανοσύνης, της εορτής της κατά σάρκα γεννήσεως του
Χριστού.
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν κατ’ αρχήν
διαβάζοντας το περιστατικό αυτό από το Ευαγγέλιο του Αποστόλου Ματθαίου και
συγκεκριμένα από τον πρώτο στίχο του δευτέρου κεφαλαίου. Ο ευαγγελιστής λοιπόν
λέγει τα εξής:
«Του δε Ιησού γεννηθέντος εν
Βηθλεέμ της Ιουδαίας εν ημέραις Ηρώδου του βασιλέως, ιδού μάγοι από ανατολών
παρεγένοντο εις Ιεροσόλυμα λέγοντες· πού εστιν ο τεχθείς βασιλεύς των Ιουδαίων;
είδομεν γαρ αυτού τον αστέρα εν τη ανατολή και ήλθομεν προσκυνήσαι αυτώ.
Ακούσας δε Ηρώδης ο βασιλεύς εταράχθη και πάσα Ιεροσόλυμα μετ’ αυτού, και
συναγαγών πάντας τους αρχιερείς και γραμματείς του λαού επυνθάνετο παρ’ αυτών
που ο Χριστός γεννάται. Οι δε είπον αυτώ· εν Βηθλεέμ της Ιουδαίας· ούτω γαρ
γέγραπται δια του προφήτου· Και συ Βηθλεέμ, γη Ιούδα, ουδαμώς ελαχίστη ει εν
τοις ηγεμόσιν Ιούδα· εκ σου γαρ εξελεύσεται ηγούμενος, όστις ποιμανεί τον λαόν
μου τον Ισραήλ. Τότε Ηρώδης λάθρα καλέσας τους μάγους ηκρίβωσε παρ’ αυτών τον
χρόνον του φαινομένου αστέρος, και πέμψας αυτούς εις Βηθλεέμ είπε· πορευθέντες
ακριβώς εξετάσατε περί του παιδίου, επάν δε εύρητε, απαγγείλατέ μοι, όπως καγώ
ελθών προσκυνήσω αυτώ. οι δε ακούσαντες του βασιλέως επορεύθησαν· και ιδού ο
αστήρ ον είδον εν τη ανατολή προήγεν αυτούς, έως ελθών έστη επάνω ου ην το
παιδίον· ιδόντες δε τον αστέρα εχάρησαν χαράν μεγάλην σφόδρα, και ελθόντες εις
την οικίαν είδον το παιδίον μετά Μαρίας της μητρός αυτού, και πεσόντες
προσεκύνησαν αυτώ, και ανοίξαντες τους θησαυρούς αυτών προσήνεγκαν αυτώ δώρα,
χρυσόν και λίβανον και σμύρναν· και χρηματισθέντες κατ’ όναρ μη ανακάμψαι προς
Ηρώδην, δι’ άλλης οδού ανεχώρησαν εις την χώραν αυτών». [Ματθ.2:1-12]
Στο σημείο αυτό, δηλαδή στο στίχο
12, ολοκληρώνει ο ευαγγελιστής τη σκηνή που αφορά στην προσκύνηση των Μάγων.
Παρατηρούμε ότι, αφού στο πρώτο κεφάλαιο καταγίνεται με τη γενεαλογία του
Χριστού, δηλαδή με το να μας αποδείξει ότι ο Ιησούς Χριστός είναι ο Μεσσίας, ο
οποίος ανήκει και προέρχεται από το γένος του Αβραάμ και είναι απόγονος του
Βασιλέως Δαυϊδ, όπως άλλωστε όλες οι προφητείες αναφέρουν και βεβαιώνουν για το
Μεσσία, αφού λοιπόν πείθει με αυτό τον τρόπο τον αναγνώστη και ακροατή του
ευαγγελίου, ότι ο Ιησούς Χριστός είναι Αυτός για Τον οποίο μιλούν οι προφητείες
και αφού περιγράφει με λίγα λόγια τη γέννηση του Χριστού, στη συνέχεια
παραθέτει το περιστατικό αυτό της προσκύνησης των Μάγων. Σημειώνουμε ότι ο
ευαγγελιστής Ματθαίος είναι ο μόνος από τους ευαγγελιστές που καταπιάνεται με
αυτό το περιστατικό και μάλιστα το θεωρεί σημαντικό χαρακτηριστικό της γέννησης
του Χριστού. Δηλαδή δεν αναφέρεται σε άλλα χαρακτηριστικά, σε άλλα θαυμαστά
γεγονότα, σε άλλα θαύματα τα οποία χαρακτηρίζουν τη γέννηση και στα οποία
αναφέρονται οι άλλοι ευαγγελιστές.
Έτσι λοιπόν, στον επόμενο ακριβώς
στίχο στον 13 συνεχίζει ο Ματθαίος να μας περιγράφει τη φυγή πλέον του Χριστού
στην Αίγυπτο και τη σφαγή των νηπίων από τον Ηρώδη.
Η μελέτη αυτή για την προσκύνηση
των Μάγων γίνεται διότι υπάρχουν πολλοί, οι οποίοι με κάθε τρόπο, μη
γνωρίζοντες την αλήθεια του χριστιανικού ευαγγελίου διαστρέφουν κάθε νόημα και
περιστατικό που σχετίζεται με αυτό. Έτσι λοιπόν, είναι επόμενο να διαστρέφεται
και η έννοια της εορτής των Χριστουγέννων. Η Εκκλησία όπως έχει φανεί και σε
άλλες μελέτες, ήδη από τα αρχαία χρόνια εορτάζει αυτή τη σημαντική εορτή,
διότι, κατά το χριστιανικό ευαγγέλιο, η κατά σάρκα γέννηση του Υιού του Θεού
αποτελεί και την απαρχή της σωτηρίας μας. Διότι εάν ο Χριστός, εάν ο Υιός και
Λόγος του Θεού δε γινόταν άνθρωπος καθ' όλα όμοιος με μας, δε θα μπορούσε να
σηκώσει και το βάρος των αμαρτιών μας στο Σταυρό και δε θα μπορούσε να
αναστηθεί και μαζί του να αναστήσει και το ανθρώπινο γένος. Οι Άγγελοι έλεγαν
ότι «ετέχθη υμίν σήμερον Σωτήρ, ος εστί Χριστός Κύριος.
Η ημέρα λοιπόν αυτή είναι
σημαντική για την ιστορία της ανθρωπότητας, αλλά και η ανάμνησή της και ο
εορτασμός της φέρνει στο νου όλων των πιστών, ακριβώς αυτό το μεγαλειώδες έργο
της σωτηρίας.
Πολλοί λοιπόν από αυτούς, οι
οποίοι δε γνωρίζουν το μεγαλείο αυτής της ημέρας και το νόημα που έχει για τη
σωτηρία της ανθρωπότητας, προσπαθούν με κάθε τρόπο να μειώσουν την αξία της, να
κατηγορήσουν την Εκκλησία που την εορτάζει, ότι δήθεν ακολουθεί ειδωλολατρικά
ήθη και έθιμα και βέβαια μέσα σ’ αυτή την αγωνιώδη προσπάθειά τους, όσοι
βρίσκονται κάτω από την πλάνη της αιρέσεως, προσπαθούν κάθε περιστατικό που
σχετίζεται με αυτό το γεγονός, να το εντάξουν μέσα στα πλαίσια της ειδωλολατρίας
και να το υποτιμήσουν.
Φανερά λοιπόν, καταβάλλουν κάθε
προσπάθεια ώστε και το περιστατικό της προσκύνησης των Μάγων να το ταπεινώσουν,
να το υποτιμήσουν και μάλιστα να ισχυρίζονται, άμεσα ή έμμεσα, ότι είναι ένα
περιστατικό για το οποίο δεν πρέπει κανείς να χαίρεται, αλλά δήθεν να λυπάται
διότι οι Μάγοι είναι ειδωλολάτρες και ακόμα περισσότερο ειδοποίησαν τον Ηρώδη
για τη γέννηση του Χριστού με αποτέλεσμα αυτός, να διατάξει τη σφαγή χιλιάδων
νηπίων την εποχή εκείνη. Τέτοιες ομάδες είναι για παράδειγμα οι λεγόμενοι
«Μάρτυρες του Ιεχωβά», οι «Ευαγγελιστές», οι «Ρωσσελιστές» και άλλοι οι οποίοι
άμεσα ή έμμεσα θεωρούν ότι το γεγονός της προσκύνησης των Μάγων είναι ένα
αρνητικό γεγονός.
Συνοπτικά η επιχειρηματολογία πάνω
στην οποία στηρίζονται είναι η εξής:
1ον ότι αυτοί που προσκύνησαν το
Χριστό ήταν Μάγοι και Μάγοι δεν χαρακτηρίζονται ως αληθινοί λάτρεις του Θεού.
2ον ότι παρατηρούσαν τους αστέρες,
ήταν δηλαδή αστρολόγοι και δεν είναι δυνατό ένα τέτοιο φαινόμενο να
χρησιμοποίησε ο Θεός για να οδηγήσει ειδωλολάτρες στη λατρεία του.
3ον ότι το αστέρι αυτό τους
οδήγησε στον Ηρώδη, γεγονός που είχε ως αποτέλεσμα τη σφαγή των νηπίων.
Ας δούμε όμως αν τα πράγματα είναι
όντως έτσι.
Θα ξεκινήσουμε κάνοντας μια
ιστορική αναδρομή για να δούμε πώς η Εκκλησία, από τους πρώτους κιόλας χρόνους,
θεωρούσε και αντιμετώπιζε αυτό το γεγονός. Θα προσπαθήσουμε να κάνουμε μια
ανάλυση του αποσπάσματος από το κατά Ματθαίον που αναφέραμε πιο πάνω και τέλος
να φτάσουμε σε κάποια συμπεράσματα.
Όπως ειπώθηκε πιο πάνω κάποιοι οι
οποίοι ισχυρίζονται ότι ακολουθούν το Ευαγγέλιο του Χριστού απορρίπτουν την
εορτή της Χριστού Γεννήσεως και μαζί με αυτήν και τα περιστατικά που τη
συνοδεύουν ιδιαίτερα δε το περιστατικό της προσκύνησης των Μάγων το οποίο
θεωρούν αρνητικό περιστατικό.
Το Ευαγγέλιο το συνέγραψε ο
ευαγγελιστής Ματθαίος στο δεύτερο μισό του πρώτου αιώνα. Κάποιοι σχολιαστές και
ερευνητές τοποθετούν τη συγγραφή του Ευαγγελίου αυτού γύρω στο 70-85 μ.Χ..
Ας ξεκινήσουμε λοιπόν με τη
μαρτυρία ενός από τους πρώτους Επισκόπους, του Ιγνατίου Αντιοχείας, ο οποίος
έζησε και αυτός στο δεύτερο μισό του πρώτου αιώνα και τελείωσε τη ζωή του εν
πίστει γύρω στο 107 μ.Χ.. Λέγει λοιπόν στην προς Εφεσίους επιστολή του γύρω από
την εμφάνιση του νέου αστέρος κατά τη γέννηση του Χριστού τα εξής: «πώς λοιπόν
φανερώθηκε ο Χριστός στους αιώνες [μέσα στην περίοδο των αιώνων]; Αστήρ εν τω
ουρανώ έλαμψεν υπέρ πάντας τους αστέρας και το φως αυτό ανεκλάλητον ην…» και
καταλήγει το χωρίο που αναφέρεται σ’ αυτά ως εξής: «όθεν ελύετο πάσα μαγεία και
πας δεσμός ηφανίζετο κακίας». Με αυτό τον τρόπο λέγει, δηλαδή με την προσκύνηση
των Μάγων, αυτών που λάτρευαν μέχρι τότε τους ψευδείς θεούς και τους αστέρες
καταλύεται όλη η μέχρι τότε μαγεία και οι δεσμοί της κακίας αφανίζονται. Έχουμε
λοιπόν, μια συνολική μεταστροφή ολοκλήρου του κόσμου ακόμα και αυτών των
ειδωλολατρών προς την λατρεία του αληθινού Θεού.
Δεύτερος παρουσιάζεται ο
απολογητής Ιουστίνος ο φιλόσοφος και μάρτυρας, ο οποίος τελείωσε τη ζωή του το
165 μ.Χ. και γνώριζε πολύ καλά τα περί της προσκυνήσεως του Θείου Βρέφους υπό
των Μάγων, για την οποία και κάνει λόγο σε περισσότερα του ενός χωρία. Αξίζει
δε να τονίσουμε το γεγονός ότι η μαρτυρία του προσλαμβάνει ιδιαίτερη αξία διότι
αναφέρεται το περιστατικό αυτό στο διάλογό του μετά του Ιουδαίου Τρύφωνος. Έτσι
λοιπόν, βεβαιώνεται με αρκετά σαφή τρόπο η αξιοπιστία αυτών που λέγονται από
τον Ευαγγελιστή Ματθαίο στο ευαγγέλιο του. Μάλιστα, αναφέρει και πολλά χωρία
από την Παλαιά Διαθήκη τα οποία βρίσκουν εφαρμογή, βρίσκουν την εκπλήρωσή τους
στο περιστατικό της προσκύνησης των Μάγων.
Προχωρούμε στον ίδιο αιώνα τον
δεύτερο μ.Χ. και στον απολογητή Τατιανό. Στο έργο του «Διατεσσάρων Ευαγγέλιο»
αναφέρεται επίσης η προσκύνηση των Μάγων και σε καμία περίπτωση ο χαρακτηρισμός
του περιστατικού δεν είναι αρνητικός, όπως τον θέλουν οι ομάδες των αιρετικών,
των κατ’ ονομασία χριστιανών.
Ως εδώ καλύψαμε το τέλος του 1ου
αιώνα από τη συγγραφή του Ευαγγελίου μέχρι και τον 2ο αιώνα. Στο τέλος του 2ου
αιώνα θα αναφέρουμε τον Επίσκοπο Λουγδούνου [σημερινή Λυών της Γαλλίας], τον
Ειρηναίο, ο οποίος ήταν και ο πρώτος συστηματικός πολέμιος όλων των αιρετικών
της μεταποστολικής Εκκλησίας [εκοιμήθη το 202 περίπου]. Επίσης και αυτός κάνει
λόγο περί της αφίξεως των Μάγων στη Βηθλεέμ και συνδέει το περιστατικό με τις
προφητείες.
Συνεχίζουμε με τον Κλήμη της
Αλεξανδρείας [εκοιμήθη γύρω στο 210-220 μ.Χ.] όπως επίσης και ο Ωριγένης [και
αυτός Αλεξανδρινός συγγραφέας που εκοιμήθη λίγο αργότερα γύρω στο 254 μ.Χ.]. Οι
συζητήσεις που κάνουν είναι εκτενείς γύρω από το θέμα αυτό των Μάγων. Αποτελεί
σημαντικό χαρακτηριστικό της προσκύνησης Εθνικών. Ήταν η πρώτη προσκύνηση
Εθνικών που έγινε στο Βασιλέα Χριστό και γι’ αυτό το λόγο αποτελεί σημείο
καμπής και αναφέρεται από τον Ευαγγελιστή Ματθαίο. Αυτή είναι και η γνώμη των
μόλις προαναφερθέντων συγγραφέων.
Λίγο αργότερα θα αναφέρουμε τον
Μέγα Αθανάσιο [κοιμήθηκε το 373 μ.Χ. δηλαδή στα μέσα προς το τέλος του 4ου μ.Χ.
αιώνα]. Τα ίδια πράγματα αναφέρονται, πουθενά καμία αρνητική αιχμή για το
περιστατικό αυτό. Άλλος ιστορικός της αρχαίας Εκκλησίας είναι ο Ευσέβιος
Καισαρείας [κοιμήθηκε γύρω στο 340 μ.Χ.] και αναφέρει και αυτός με τη σειρά του
το περιστατικό της προσκύνησης των Μάγων. Περιττό να συνεχίσουμε με το Μέγα
Βασίλειο [κοιμήθηκε το 379 μ.Χ.] και ο οποίος κάνει εκτενή αναφορά στο
περιστατικό αυτό αναλύοντάς το και ερμηνεύοντάς το θεολογικά, το Γρηγόριο
Νύσσης, τον Επιφάνιο Κύπρου, τον Ιωάννη το Χρυσόστομο, το Θεοδώρητο Κύρου, το
Σοφρώνιο Ιεροσολύμων, τον Ιωάννη το Δαμασκηνό και τόσους άλλους.
Σε όλους αυτούς τους ιερούς
συγγραφείς και στα λεγόμενά τους, δεν υπάρχει καμία καν αιχμή για το ότι θα
μπορούσε δήθεν να είναι αρνητικό στο περιστατικό της προσκύνησης των Μάγων.
Αντίθετα, όλοι το θεωρούν πολύ σημαντικό, το συνδέουν με προφητικά χωρία της
Παλαιάς Διαθήκης, το συνδέουν με την προσκύνηση των Εθνών και την προσαγωγή των
Εθνών στο Βασιλέα Χριστό και το συνδέουν επίσης, όπως θα φανεί στη συνέχεια και
με πολλά άλλα πνευματικά γεγονότα.
Η γνώμη λοιπόν όλων εκείνων που
κακόδοξα ισχυρίζονται ότι η προσκύνηση των Μάγων αναφέρεται ως αρνητικό γεγονός
στη διήγηση περί της Γεννήσεως του Χριστού, δε στηρίζεται σε καμία περίπτωση,
ούτε στα Αγιογραφικά χωρία όπως θα δούμε παρακάτω, αλλά ούτε και σε
εξω-αγιογραφικές αναφορές, διότι κανείς όπως είδαμε - με μια αρκετά μεγάλη
συνέχεια στους ιστορικούς χρόνους, από την εποχή που γράφτηκε το Ευαγγέλιο του
Ματθαίου μέχρι και πολύ αργότερα - δεν αναφέρει ότι το περιστατικό αυτό
γράφτηκε με αρνητικό περιεχόμενο. Αντίθετα, όλοι θεωρούν την προσκύνηση των
Μάγων ως ένα πολύ σημαντικό γεγονός. Το ταυτίζουν σε πολλές περιπτώσεις με την
προσκύνηση των ποιμένων και μάλιστα του δίνουν και άλλα λεπτότερα και ιδιαίτερα
πνευματικά χαρακτηριστικά και πνευματικές προεκτάσεις.
Από πού λοιπόν ορμώμενοι
οδηγήθηκαν σε ένα τόσο εσφαλμένο συμπέρασμα; Μα η απάντηση είναι σχεδόν ίδια με
αυτή που ισχύει σε όλες τις υπόλοιπες περιπτώσεις κακοδοξιών. Ξεκίνησαν από το
δεδομένο ότι έπρεπε όλα τα γεγονότα που σχετίζονται με τη γέννηση του Χριστού
και που τα εορτάζει η Εκκλησία μας, να αποδειχθούν εσφαλμένα για να καταρρίψουν
με αυτό τον τρόπο κάθε εορταστικό περιεχόμενο στο γεγονός αυτό και ταυτόχρονα
προσπάθησαν με συλλογισμούς, να βρουν αφορμές και αιτίες για να αποδείξουν με,
κατά το δυνατό, λογικούς συλλογισμούς το ποθούμενο. Δυστυχώς, αυτή είναι η οδός
η οποία ακολουθείται για κάθε κακοδοξία. Χρησιμοποιείται δηλαδή η Αγία Γραφή
από όσους βρίσκονται στην πλάνη για να αποδείξουν κάτι που εκ των προτέρων οι
ίδιοι επιθυμούν.
«Του δε Ιησού γεννηθέντος εν
Βηθλεέμ της Ιουδαίας εν ημέραις Ηρώδου του βασιλέως, ιδού μάγοι από ανατολών
παρεγένοντο εις Ιεροσόλυμα λέγοντες· πού εστιν ο τεχθείς βασιλεύς των Ιουδαίων;
είδομεν γαρ αυτού τον αστέρα εν τη ανατολή και ήλθομεν προσκυνήσαι αυτώ».
Παρατηρούμε εδώ ότι ο Ευαγγελιστής
τοποθετεί το γεγονός της προσκύνησης των Μάγων ως ένα σημαντικό γεγονός που
συνέβη κατά τη γέννηση του Χριστού. Δεν αναφέρει άλλα περιστατικά, αλλά
περιορίζεται σ’ αυτό το περιστατικό. Γιατί άραγε;
Είπαμε προηγουμένως, ότι κατά τον
ευαγγελιστή Ματθαίο ο στόχος του Ευαγγελίου είναι να παρουσιάσει τον Ιησού
Χριστό ως το Σωτήρα του κόσμου, όχι μόνο των Ιουδαίων, αλλά και των Εθνικών.
Γι’ αυτό και κλείνει το Ευαγγέλιό του λέγοντας στο 28ο κεφάλαιο στα λόγια του
Χριστού: «πορευθέντες μαθητεύσατε πάντα τα έθνη…». Στόχος λοιπόν, είναι να
αποδειχθεί ο Ιησούς Χριστός ως ο Σωτήρας όχι μόνο των Ιουδαίων, αλλά και των
Εθνικών. Μάλιστα δε, η αντιδιαστολή των Μάγων με το Βασιλέα Ηρώδη και τους
υπολοίπους Ιουδαίους, δίνει στον αναγνώστη και ακροατή, το μήνυμα της απόρριψης
του Χριστού από τους Ιουδαίους και την αποδοχή Του από τους Εθνικούς. Ο
Ευαγγελιστής αναφέρει ότι αυτά έγιναν «εν ταις ημέραις Ηρώδου του Βασιλέως» για
να τον διακρίνει από τον άλλο Ηρώδη τον Τετράρχη, ο οποίος αποκεφάλισε τον
Ιωάννη το Βαπτιστή. Αυτός λοιπόν ο Ηρώδης ο Βασιλεύς, τον οποίο αναφέρει ο
Ευαγγελιστής Ματθαίος, ήταν ο Ηρώδης ο Μέγας. Με αυτόν τον τίτλο είναι γνωστός
στην ιστορία, ήταν ένας τυρρανικός βασιλιάς. Είχε τοποθετηθεί από τους Ρωμαίους
και δεν ήταν Ιουδαίος. Ήταν Ιδουμαίος στην καταγωγή και ήταν σφετεριστής του
Δαυϊδικού θρόνου. Είναι γνωστό άλλωστε πως ο Ηρώδης προσπάθησε να προβληθεί ως
«Δαυϊδίδης» και οπωσδήποτε σαν ένα είδος μεσσιανικού ηγέτη. Γι’ αυτό άλλωστε το
σκοπό χρησιμοποίησε τους λεγόμενους Ηρωδιανούς, οπαδούς της δυναστείας που
τόνιζαν την προσφορά του Ηρώδη στο Ιουδαϊκό Έθνος. Καταλαβαίνει λοιπόν κανείς
γιατί αυτός ο Ηρώδης ο Βασιλιάς είχε μια ας πούμε «μεγαλύτερη ευαισθησία» στο
θέμα του Βασιλιά, του πραγματικού Βασιλιά που κατάγεται από τη ρίζα του Δαυΐδ
και τον οποίον του ανήγγειλαν οι Μάγοι. Άλλωστε πολλοί ιστορικοί, όπως ο
Ιώσηππος, αναφέρουν ότι ήταν τόσο μεγάλη η κακία του και τόσο μεγάλος ο φόβος
του για τον θρόνο αυτό, ώστε είχε τοποθετήσει κατασκόπους που ήλεγχαν όσους
έμπαιναν και έβγαιναν στην Ιερουσαλήμ και ταυτόχρονα είχε κάνει πάρα πολλούς
φόνους ακόμα και συγγενών του, μήπως και χάσει το θρόνο του. Άφησε πάρα πολύ
αρνητικές εντυπώσεις στην ιστορία και στο λαό του, ο οποίος ποτέ δεν αγάπησε
τον μισο-Ιουδαίο και με τις δύο έννοιες της λέξης Βασιλιά.
Έτσι, γίνεται έντονη και χτυπητή
αυτή η αντίθεση του σφετεριστή βασιλιά από τη μια μεριά και του γνήσιου και
Αιώνιου εσχατολογικού Βασιλιά από την άλλη.
Αφού λοιπόν ο ευαγγελιστής μας
εισάγει με αυτό τον τρόπο στην εικόνα της προσκύνησης των Μάγων που ακολουθεί,
είναι έτοιμος να αναπτύξει αυτό το θέμα. Αναφέρει ότι «Μάγοι από ανατολών
παρεγένοντο εις Ιεροσόλυμα» έρχονται λοιπόν, μάγοι από ανατολών. Ποιος είναι ο
λόγος, ποια η αιτία για την οποία έρχονται αυτοί οι μάγοι; Μας το λέγει στη
συνέχεια: έρχονται και ρωτούν τον βασιλιά «πού εστίν ο τεχθείς βασιλεύς των
Ιουδαίων».
Έτσι όπως αφηγείται το περιστατικό
ο ευαγγελιστής Ματθαίος, αφήνει στον αναγνώστη πολλά ερωτηματικά, τα οποία
βεβαίως, εν τίνι μέτρω τα απαντά ο ίδιος στη συνέχεια.
Είπαμε πιο πάνω ότι ο ευαγγελιστής
απευθύνει το Ευαγγέλιό του προς τους Ιουδαίους. Τους τεκμηριώνει το γεγονός της
βασιλικής εκ του Δαυΐδ καταγωγής του Χριστού [σύμφωνη δηλαδή με ό,τι λέγουν οι
προφητείες για την καταγωγή του Μεσσία] και τους υπενθυμίζει την πόλη στην
οποία γεννήθηκε και ότι το «Βηθλεέμ» είναι σύμφωνο με την προφητεία του Προφήτη
Μιχαία. Προσθέτει κατόπιν το περιστατικό της προσκύνησης των Μάγων για να δώσει
και άλλα ιστορικά στοιχεία που έχουν όμως και πνευματικές προεκτάσεις. Έτσι,
φαίνεται σαφώς ότι οι Αρχιερείς, οι Γραμματείς και οι Δάσκαλοι του Νόμου που
καλούνται από τον Ηρώδη, γνωρίζουν την προφητεία του Μιχαία για το Μεσσία.
Κατόπιν όμως, στην όλη διήγηση φαίνεται και αντιδιαστολή της συμπεριφοράς, της
τοποθέτησης από τη μια πλευρά των Μάγων που είναι Εθνικοί και από την άλλη των
Ιουδαίων και του Ηρώδη, όσον αφορά στο γεγονός της έλευσης του Χριστού. Δείχνει
επίσης ο Ματθαίος έμμεσα αλλά σαφώς και την πικρία του για τη στάση αυτή των
Ιουδαίων απέναντι στο νεογέννητο Χριστό που δεν άφησαν τις Άγιες Γραφές να τους
οδηγήσουν στη λατρεία του Χριστού, άρα στη λατρεία του Αληθινού Θεού, κάτι που
όμως έκαναν οι Εθνικοί. Σ’ αυτό το πλαίσιο και με την ίδια λύπη ο Ματθαίος
αναφέρει και την απόρριψη από πλευράς του Ιησού των Ιουδαίων και στο τέλος
αναφέρει την πρόσκληση των Εθνικών στο 28ο κεφάλαιο και στίχο 19, όπου έδωσε
εντολή στους μαθητές του να πορευθούν και να κάνουν μαθητές από όλα τα έθνη:
«Πορευθέντες ουν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη…»
Ας επανέλθουμε όμως στην αφήγηση
της προσκύνησης των Μάγων και ας δούμε τι άλλο συμπέρασμα μπορεί να εξάγει
κανείς από τα στοιχεία που μας δίνει ο ευαγγελιστής.
Αναφέρει λοιπόν και πάλι ο
Ματθαίος ότι, εκείνο τον καιρό που γεννήθηκε ο Χριστός, ήταν βασιλιάς ο Ηρώδης
που έμεινε στην ιστορία ως πολύ σκληρός, κακός, βάναυσος βασιλιάς, ο Ιδουμαίος
και όχι Ιουδαίος που είχε σφετεριστεί το θρόνο του Δαυΐδ. Αντιδιαστέλλεται έτσι
αυτός με τον πραγματικό Βασιλιά, τον Ιησού Χριστό που γεννιόταν εκείνες τις
ημέρες.
Αφού λοιπόν, ο Ευαγγελιστής
Ματθαίος μας γνώρισε τον τόπο και τον χρόνο της γέννησης του Χριστού, έρχεται
κατευθείαν στο γεγονός της προσκύνησης των Μάγων: «Ιδού μάγοι από ανατολών
παρεγένοντο εις Ιεροσόλυμα λέγοντες. Πού εστίν ο τεχθείς Βασιλεύς των
Ιουδαίων;» Αυτό το ερώτημα που έθεσαν οι Μάγοι είναι και το καίριο ερώτημα που
έθεταν εκείνη την εποχή – που έπρεπε να θέσουν οι Ιουδαίοι – εν τούτοις Εθνικοί
ειδωλολάτρες είναι εκείνοι που έρχονται στους Ιουδαίους και τους ταράζουν τα
νερά.
Αλλά, τι μάγοι ήταν αυτοί; Εν
γένει υπάρχουν δύο προσεγγίσεις στην αρχαιότητα γύρω από τη λέξη «μάγος».
Η μία είναι των σοφών, αυτών που
παρατηρούσαν τον ουρανό και τα ουράνια φαινόμενα για να γνωρίσουν τις θείες
βουλές. Ήταν δηλαδή με άλλα λόγια οι σοφοί της αρχαίας εποχής. Πολλοί υποθέτουν
ότι αυτοί οι Μάγοι γνωρίζοντας και τις παραδόσεις των Ιουδαίων, των Ιουδαίων
που είχαν διασπαρεί σε όλα τα έθνη, ανέμεναν τον Ιησού, ανέμεναν το να γεννηθεί
ο Σωτήρας του κόσμου. Τέτοια περιστατικά αναφέρονται για παράδειγμα σε Ρωμαίους
ιστορικούς, όπως ο Σουετώνιος, ο οποίος μιλώντας για τη φήμη της γεννήσεως ενός
βασιλιά τελείως διαφορετικού από τους υπολοίπους έλεγε: «μια παλιά και σταθερή πεποίθηση
επικρατούσε σε όλη την Ανατολή, ότι οι μοίρες όρισαν κάποιον που θα προέρθει
από την Ιουδαία, που θα κατορθώσει να γίνει παγκόσμιος αυτοκράτορας. Αναφέρουμε
και ένα δεύτερο Ρωμαίο ιστορικό τον Τάκιτο που λέει: «πολλοί είχαν πεισθεί ότι
ήταν γραμμένο στα παλιά βιβλία των ιερέων τους, ότι σ’ αυτόν ακριβώς τον χρόνο
θα επικρατήσει η Ανατολή, διότι θα προέλθει κάποιος από την Ιουδαία και θα
κυριαρχήσει επί πάντων.
Όμως και σε Εβραίους ιστορικούς
αναφέρονται τα ίδια, όπως ο Ιώσηππος και ο Φίλων. Υπήρχε λοιπόν εκείνη την
εποχή και στους Ιουδαίους η αναμονή της γεννήσεως του Σωτήρα, όπως φαίνεται και
από τις προφητείες του Δανιήλ, αλλά και γενικότερα στον ειδωλολατρικό κόσμο.
Αυτή όμως είναι η μία πλευρά του
θέματος. Μια άλλη πλευρά είναι ότι οι Μάγοι όπως και σε άλλα σημεία της Αγίας
Γραφής, αναφέρονται με την κακή έννοια, ως οι ειδωλολάτρες, εκείνοι που
λάτρευαν τα είδωλα και που οδηγούσαν το λαό στο να λατρεύει τα δαιμόνια. Με
τέτοιο τρόπο η λέξη χρησιμοποιείται στο βιβλίο των Πράξεων 8ο και 13ο κεφάλαιο,
αλλά και σε άλλα σημεία της Αγίας Γραφής.
Οποιουδήποτε όμως είδους μάγοι και
αν ήταν αυτοί, είτε δηλαδή θεωρήσουμε τον όρο με την καλή έννοια, είτε με την
άσχημη, τώρα όμως αυτοί αρχίζουν να γίνονται πραγματικά, μάγοι με την αρχαία
ερμηνεία της λέξης, δηλαδή «μεγάλοι», διότι το μάγος κατά μία άποψη έχει τη
ρίζα του στην έννοια «Μέγας» και ψάχνουν για το Χριστό, τον Αληθινό Θεό.
Θέτουν λοιπόν οι Μάγοι στους
Ιουδαίους το ερώτημα: «Πού εστίν ο τεχθείς Βασιλεύς των Ιουδαίων». Φυσικά, οι
Ιουδαίοι δεν ήξεραν τίποτε απολύτως γι’ αυτό. Όμως, πώς αιτιολόγησαν στους
Ιουδαίους τον ερχομό τους και το ερώτημα αυτό; Αναφέρουν οι ίδιοι τα εξής:
«είδομεν γαρ αυτού τον αστέρα εν τη ανατολή και ήλθομεν προσκυνήσαι αυτώ».
Διότι είδαμε τον αστέρα Αυτού εις την Ανατολή και ήλθαμε να Τον προσκυνήσουμε.
Στο σημείο αυτό μπαίνει ένα σημαντικό ερώτημα. Ποιόν αστέρα είδαν; Και άραγε, η
αστρολογία μπορεί να χρησιμεύσει για να οδηγήσει κάποιον στο Χριστό; Αυτού του
είδους τα ψευτοδιλήμματα και ερωτηματικά τα θέτουν οι εχθροί της αληθείας, όπως
λέγει ο ιερός Χρυσόστομος, ο οποίος τρόπον τινά απαντά με μια σειρά άλλων
ερωτηματικών που αναφέρουμε ευθύς αμέσως: «Πώς λοιπόν γεννήθηκε σύμφωνα με
εκείνο το νόμο, το νόμο δηλαδή των αστέρων, ενώ την αστρολογία καθαίρεσε; Και
μαζί της την πλάνη και την μαγγανεία των Δαιμόνων; Αλλά και τι μαθαίνουν οι
Μάγοι από τον αστέρα αυτού; Ότι ήταν ο Βασιλεύς των Ιουδαίων; Όχι βεβαίως.
Διότι δεν είναι αυτό έργο της αστρονομίας (της αστρολογίας θα λέγαμε σήμερα).
Ότι δηλαδή δεν μπορούμε να γνωρίζουμε από τα άστρα εκείνους που θα γεννηθούν,
αλλά από τη στιγμή της γέννησης των διαφόρων ανθρώπων και μετά, υπεισέρχονται
οι υποτιθέμενες μέσω των άστρων προβλέψεις για το μέλλον των ανθρώπων αυτών,
όπως ισχυρίζονται εκείνοι που πιστεύουν στην αστρολογία».
Στεκόμαστε λοιπόν στο καίριο σημείο και
ερώτημα του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου που λέγει «Πώς χρησιμοποιείται η
αστρολογία τη στιγμή που αυτή καθ’ εαυτήν όπως και τις υπόλοιπες μαντικές
τέχνες που καταδικάζονται από την Αγία Γραφή, καταλύει ο Χριστός με την έλευσή
Του. Και το δεύτερο σκέλος του ερωτήματος είναι βέβαια, «πώς γνώριζαν οι Μάγοι
ότι γεννήθηκε ο Βασιλιάς των Ιουδαίων, από το αστέρι που είδαν, δεδομένου ότι η
αστρολογία δεν έχει να κάνει με το «ποιος γεννήθηκε», αλλά με το τι πρόκειται
να του συμβεί.
Πολλά άλλα θα μπορούσε κανείς να
αναφέρει όμως, ας σταθούμε σε μια εκπλήρωση προφητείας της Παλαιάς Διαθήκης που
είναι σχετική με το θέμα. Αυτή βρίσκεται στο βιβλίο των Αριθμών και την έκανε
ένας ειδωλολάτρης μάντης, ο Βαλαάμ. Στην περίπτωση εκείνη, όταν ο Μωϋσής
οδηγούσε του Εβραίους στη Γη της Επαγγελίας και ήρθε η ώρα να πολεμήσουν
εναντίον του Μωάβ, ο Βασιλιάς των Μωαβιτών κάλεσε ένα μάντη για να καταραστεί
τους Εβραίους και έτσι να τους νικήσουν. Αφού λοιπόν τον προσκάλεσε και αφού,
ας το προσέξουμε αυτό, ο Κύριος ο Θεός του επέτρεψε και πήγε, με την προϋπόθεση
ότι θα πει μόνο όσα ακριβώς ο Κύριος ο Θεός του έλεγε, επί τρεις συνεχείς
φορές, αντί να καταραστεί, ευλόγησε όπως ήταν επόμενο τον Ισραήλ. Ας διαβάσουμε
ένα μικρό απόσπασμα από την Τρίτη ευλογία του Βαλαάμ προς τον Ισραήλ, η οποία
αναφέρεται στο 24ο κεφάλαιο των Αριθμών και στίχο 17. Εκεί ο Βαλαάμ είπε για
τον Ισραήλ: «Θέλω ιδεί αυτόν, αλλ' ουχί τώρα· θέλω θεωρήσει αυτόν, αλλ' ουχί εκ
του πλησίον· θέλει ανατείλει άστρον εξ Ιακώβ, και θέλει αναστηθή σκήπτρον εκ
του Ισραήλ, και θέλει πατάξει τους αρχηγούς Μωάβ, και εξολοθρεύσει πάντας τους
υιούς του Σήθ·» Αυτή η προφητεία, ότι θα ανατείλει άστρο από τον Ιακώβ και θα
αναστηθεί σκήπτρο από τον Ισραήλ, δηλαδή ότι θα γεννηθεί Βασιλιάς από τον Ισραήλ,
ο οποίος θα συντρίψει τα υπόλοιπα έθνη, ήταν γνωστή μεταξύ των ειδωλολατρών που
περιστοίχιζαν το έθνος του Ισραήλ, διότι βεβαίως προήλθε από ένα τέτοιο, τον
μάντη Βαλαάμ. Γνωρίζουμε επίσης ότι και στις ημέρες του Χριστού ανέμεναν τον
Μεσσία, τον Βασιλιά των Ιουδαίων, αλλά ταυτόχρονα παραφθείροντας και λίγο το
κείμενο, ανέμεναν και τον αστέρα ο οποίος θα οδηγούσε και θα προηγούνταν της
γεννήσεως αυτού του Βασιλιά. Αντιλαμβανόμαστε λοιπόν το γιατί θα μπορούσαν οι
Μάγοι να οδηγηθούν από αυτό το υπερφυσικό φαινόμενο που, όπως θα δούμε στη
συνέχεια, πολύ διαφέρει από τα συνήθη φαινόμενα που χρησιμοποιούν οι αστρολόγοι
για να προσδιορίσουν το μέλλον. Οδηγήθηκαν λοιπόν από το υπερφυσικό φαινόμενο
αυτό και αναζήτησαν τον Βασιλιά των Ιουδαίων. Να και άλλη μία εκπλήρωση
προφητείας. Με τον ίδιο άλλωστε τρόπο, πολλοί και από τους αρχαίους ιστορικούς
της χριστιανικής Εκκλησίας ερμήνευσαν αυτή την προφητεία.
Αλλά τι ήταν το αστέρι αυτό που
είδαν οι Μάγοι και τους οδήγησε τελικά στον Ιησού Χριστό; Ήταν ένα φυσικό αστέρι
ή ήταν κάτι το υπερφυσικό; Όπως και πολλοί ερμηνευτές της Εκκλησίας σε πολλές
περιόδους αναφέρουν, αυτό δεν πρέπει να ήταν ένα φυσικό αστέρι, διότι πρώτον
άλλοτε κινούνταν και άλλοτε σταματούσε. Επίσης, πιθανότατα φαινόταν ακόμα και
κατά την ημέρα, ενώ γνωρίζουμε ότι ακόμη και η Σελήνη κρύβεται από τις ακτίνες
του Ηλίου. Ένας άλλος λόγος, πολύ σημαντικός, είναι ότι καθοδηγούσε τους Μάγους
και μάλιστα με πολύ μεγάλη ακρίβεια. Δεν μπορεί ένα αστέρι που βρίσκεται ψηλά
στο στερέωμα να υποδείξει τη θέση ενός σπιτιού και μάλιστα τον τόπο όπου
βρισκόταν ένας άνθρωπος. Ο αστέρας όμως αυτός «προήγεν αυτούς έως ελθών έστη
επάνω ου ήν το παιδίον» Σταμάτησε ακριβώς πάνω από το Χριστό, που σημαίνει ότι
έπρεπε να έχει κατέβει πολύ χαμηλά για να μπορεί να προσδιορίσει τόπο με τόσο
μεγάλη ακρίβεια.
Τι λοιπόν θα μπορούσε να είναι
αυτός ο Αστέρας; Πολλοί (όπως οι Μάρτυρες του Ιεχωβά) κακόδοξα ισχυρίζονται ότι
αυτός ήταν ένας δαίμονας, ή ο ίδιος ο Σατανάς που οδήγησε τους Μάγους στον
Ιησού Χριστό! Γιατί όμως το λέγουν αυτό; Επειδή, όπως ήδη ειπώθηκε στην αρχή,
προσπαθούν να αλλοιώσουν το περιεχόμενο της προσκύνησης των Μάγων και να του
δώσουν τελείως αρνητικό χαρακτήρα. Έτσι, βλάπτεται και στο σύνολό της η εορτή
των Χριστουγέννων. Με ποιο επιχείρημα όμως το λέγουν αυτό; Με το επιχείρημα ότι
ο αστέρας αυτός οδήγησε τους Μάγους στον Ηρώδη, με σκοπό να βρει ο Ηρώδης τον
Ιησού Χριστό και να τον φονεύσει. Αυτό βεβαίως δεν έγινε. Σ’ αυτό όμως το πολύ
πρόχειρο επιχείρημα θα μπορούσε κανείς να ρωτήσει τα εξής:
Άραγε ο Σατανάς εάν ήθελε να
φονεύσει το γεννηθέντα Χριστό, δε θα μπορούσε να βρει κάποιον άλλο τρόπο, παρά
να οδηγήσει κάποιους μάγους από την ανατολή, να πάνε στον Ηρώδη και ο Ηρώδης
στη συνέχεια να ασχοληθεί με το φόνο του παιδιού; Δε θα μπορούσε να κατευθύνει
τον Ηρώδη, ή κάποιον άλλο, ή να στείλει κατευθείαν τους Μάγους; Και γιατί να
υποκινήσει τους Μάγους και να μη τους σταματήσει στα Ιεροσόλυμα, δεδομένου ότι
κατά πως λέγουν, οι αιρετικοί, ο σκοπός τους ήταν να γίνει γνωστό το γεγονός
στον Ηρώδη και να φονεύσει τον Μεσσία; Γιατί να μη σταματήσει λοιπόν εκεί, παρά
να συνεχίσει και να οδηγήσει τους Μάγους με τα δώρα στο να πέσουν κάτω και να
προσκυνήσουν το Χριστό; Τι νόημα έχει αυτή η προσκύνηση; Δεν αντέχουν επομένως
στη βάσανο της λογικής αυτού του είδους τα επιχειρήματα.
Όμως, γιατί αυτός ο υπερφυσικός
αστέρας, οδήγησε τους Μάγους πρώτα στα Ιεροσόλυμα και στη συνέχεια στο Χριστό;
Ο ευαγγελιστής Ματθαίος έμμεσα μας δίνει την απάντηση. Παρατηρούμε, ότι οι
Μάγοι ξεσηκώθηκαν από τον τόπο τους, από μακριά, για να βρουν και να
προσκυνήσουν τον γεννηθέντα Μεσσία. Από την άλλη τη μεριά, παρατηρούμε τους
Ιουδαίους, ιδιαίτερα τους γραμματείς και τους αρχιερείς να εφησυχάζουν και να
βρίσκονται στην αυλή ενός Ιδουμαίου, μη Ιουδαίου Βασιλιά που σφετεριζόταν το
θρόνο. Έρχονται λοιπόν οι Εθνικοί και ξυπνούν θα λέγαμε το θρησκευτικό
συναίσθημα των Ιουδαίων και τους ρωτούν «πού εστίν ο τεχθείς βασιλεύς των
Ιουδαίων». Έτσι ο Θεός τους δίνει την ευκαιρία και τη δυνατότητα να μάθουν για
τη γέννηση του Μεσσία. Έτσι, δεν μπορούν να δικαιολογηθούν οι Ιουδαίοι ότι δεν
άκουσαν το μήνυμα της γέννησης. Μάλιστα ο ευαγγελιστής λέγει «ακούσας δε ο
βασιλεύς Ηρώδης εταράχθη και πάσα Ιεροσόλυμα μετ’ αυτού». Το μήνυμα δηλαδή
αυτό, συνετάραξε όλη την Ιερουσαλήμ. Και τι έκαναν; Τόσο σημαντικό ήταν που ο
μεν Ηρώδης συνεκάλεσε το ανώτατο συμβούλιο από Αρχιερείς και Γραμματείς, αλλά
όχι με καλό σκοπό αλλά για να φονεύσει τον γεννηθέντα Μεσσία, οι δε υπόλοιποι,
ούτε από περιέργεια δεν πήγαν να δουν. Έτσι, ο ευαγγελιστής με πολύ όμορφο
τρόπο τονίζει και προχωρεί σ’ αυτή τη συνεχόμενη αντίθεση, αντιδιαστέλλοντας
την πορεία των Εθνικών και των Ιουδαίων στο θέμα της προσκύνησης του Μεσσία.
Έτσι λοιπόν, όταν ολοκληρώθηκε η
θεία βουλή σε σχέση με την πληροφόρηση των Ιουδαίων σχετικά με τη γέννηση του
Χριστού, ο αστέρας αυτός επανεμφανίζεται στους Μάγους. «Ιδού ο αστήρ ον είδον
εν τη ανατολή προήγεν αυτούς έως ελθών εστάθη επάνω όπου ήν το παιδίον». Μόλις
λοιπόν συνέβη αυτό το γεγονός, ξαναβλέπουν οι Μάγοι τον αστέρα. Και τι έκαναν
μόλις τον είδαν; «Ιδόντες δε τον αστέρα, εχάρησαν χαράν μεγάλην σφόδρα».
Παρατηρούμε ότι ο στόχος τους δεν ήταν η καταστροφή του παιδιού, αλλά η
προσκύνησή του, η ανεύρεσή του. Έτσι, «εχάρησαν χαράν μεγάλην σφόδρα». Στόχος
τους δεν ήταν να πληροφορήσουν για το φόνο του παιδιού τον Ηρώδη, αλλά για να
Τον βρουν και να Τον λατρεύσουν.
Ήλθαν λοιπόν στην οικία όπου ήταν
ο Χριστός μετά Μαρίας της Μητρός αυτού «και πεσόντες προσεκύνησαν αυτώ και
ανοίξαντες τους θησαυρούς αυτών προσήνεγκαν αυτώ δώρα, χρυσόν και λίβανον και
σμύρναν». Έτσι, παρατηρούμε ότι τα έθνη πρώτα προσφέρουν δώρα στο γεννηθέντα
Χριστό. Στο ψαλμό 72ο στίχους 7-11 αναφέρεται τρόπον τινά η ανατολή αυτού του
αστέρα και εν γένει η ανατολή του Χριστού. Εκεί διαβάζουμε μεταξύ άλλων «εν
ταις ημέραις αυτού θέλει ανθεί ο δίκαιος· και αφθονία ειρήνης θέλει είσθαι
εωσού μη υπάρξη η σελήνη.8 Και θέλει κατακυριεύει από θαλάσσης έως θαλάσσης και
από του ποταμού έως των περάτων της γης. 9 Έμπροσθεν αυτού θέλουσι γονυκλιτήσει
οι κατοικούντες εν ερήμοις, και οι εχθροί αυτού θέλουσι γλείψει το χώμα.10 Οι
βασιλείς της Θαρσείς και των νήσων θέλουσι προσφέρει προσφοράς· οι βασιλείς της
Αραβίας και της Σεβά θέλουσι προσφέρει δώρα». Έτσι φαίνεται εδώ σαφώς η
εφαρμογή της προφητείας, «και θέλουσι προσκυνήσει αυτόν πάντες οι βασιλείς»
Ανάλογη προφητεία διαβάζουμε και στον Ησαΐα 60,3-6: «και πορεύσονται βασιλείς
τω φωτί σου και έθνη τη λαμπρότητι σου 4 άρον κύκλω τους οφθαλμους σου και ίδε
συνηγμένα τα τέκνα σου ιδού ήκασιν πάντες οι υιοί σου μακρόθεν και αι θυγατέρες
σου επ' ώμων αρθήσονται 5 τότε όψη και φοβηθήση και εκστήση τη καρδία ότι
μεταβάλει εις σε πλούτος θαλάσσης και εθνών και λαών και ήξουσιν σοι 6 αγέλαι
καμήλων και καλύψουσιν σε κάμηλοι Μαδιάμ και Γαιφά πάντες εκ Σαβά ήξουσιν
φέροντες χρυσίον και λίβανον οίσουσιν και το σωτήριον κυρίου ευαγγελιούνται»
Παρατηρούμε ότι αναφέρονται και τα δώρα που έφεραν οι Μάγοι, όπως επίσης και
στον ψαλμωδό «Σμύρναν και αλόην και κασίαν ευοδιάζουσι πάντα τα ιμάτιά σου,
όταν εξέρχησαι εκ των ελεφαντίνων παλατίων, διά των οποίων σε εύφραναν»
[Ψλμ.44,9].
Φαίνεται σαφώς εδώ η έμφαση που ο
Ευαγγελιστής Ματθαίος θέλει να δώσει στο γεγονός της προσκύνησης του Χριστού
από μέρους των Εθνικών και της μεταστροφής τους από τη λατρεία των ειδώλων και
ψευδοθεών στη λατρεία του Αληθινού Θεού.
Ο Ιουστίνος, ο φιλόσοφος και
μάρτυρας, παραθέτει άλλη μία σχετική αναφορά σε προφητεία του Ησαΐα [8,4]:
«διότι πριν μάθη το παιδίον να προφέρη, Πάτερ μου και μήτερ μου, τα πλούτη της
Δαμασκού και τα λάφυρα της Σαμαρείας θέλουσι διαρπαχθή έμπροσθεν του βασιλέως
της Ασσυρίας» και το ερμηνεύει: «πριν μάθει το παιδί να λέγει πατέρα και μητέρα,
έλαβε λάφυρα τη δύναμη του πονηρού δαίμονος που ελάτρευαν οι ειδωλολάτρες».
Τέλος, ολοκληρώνοντας τη διήγησή
του ο Ματθαίος μας λέγει για τους Μάγους ότι «χρηματισθέντες κατ’ όναρ μη
ανακάμψαι προς Ηρώδην δι’ άλλης οδού ανεχώρησαν εις την χώραν αυτών». Ακριβώς
όπως και ο Ιωσήφ «χρηματισθείς κατ’ όναρ» στο ίδιο κεφάλαιο και στους στίχους
13, 19 και 22, ο οποίος λαμβάνει με όνειρο οδηγίες από το Θεό, για τις διάφορες
μετακινήσεις του παιδιού και της Μητέρας Του, έτσι και οι Μάγοι. Είδαν,
αξιώθηκαν να δουν, άγγελο Κυρίου, ο οποίος τους οδήγησε στο να ακολουθήσουν
άλλη οδό επιστροφής. Ενώ στην αρχή που δεν γνώριζαν Θεό, εξωτερικά οδηγήθηκαν
στην προσκύνησή Του, τώρα αξιώνονται της θείας αποκαλύψεως και επιστρέφουν «δι’
άλλης οδού» στη χώρα τους.
Στο τελευταίο αυτό σημείο μπορούμε
να δώσουμε μια πνευματική διάσταση και να καταλάβουμε πως, η προσκύνηση του
Χριστού, μας οδηγεί στο να αλλάξουμε τελείως την πορείας της ζωής μας και να
μην ακολουθήσουμε πάλι τα ίδια αχνάρια του παρελθόντος της αμαρτίας, των αστοχιών
και των παθών. Να μη ξαναζήσει μέσα μας ο παλαιός άνθρωπος με τα πάθη και τις
επιθυμίες του, πράγματα τα οποία «σταυρώσαμε» όταν αποφασίσαμε να «γίνουμε του
Χριστού» [Γαλ.5:24].
